Geminids là một trong hai trận mưa sao băng lớn nhất hàng năm - cùng với mưa sao băng Perseids vào tháng 8. Để có những thông tin chi tiết về thời gian, địa điểm lý tưởng để quan sát mưa sao băng này, phóng viên Báo Lao Động đã có cuộc trao đổi cùng ông Đặng Vũ Tuấn Sơn - Chủ tịch Hội Thiên văn học trẻ Việt Nam.
Thưa ông, người yêu thiên văn đang rất quan tâm đón đợi đợt mưa sao băng lớn nhất năm. Vậy thời điểm lý tưởng để quan sát mưa sao băng Geminids năm 2020 là ngày nào thưa ông?
- Năm 2020, cực điểm của mưa sao băng Geminids rơi vào đêm không trăng. Khi không có ánh trăng gây cản trở, việc quan sát sẽ rất thuận lợi đối với những nơi có điều kiện thời tiết không mưa và gần như không mây. Thời điểm lý tưởng nhất để quan sát mưa sao băng này là đêm 13 rạng sáng 14 tháng 12 này.
Tất nhiên, trên thực tế mọi người có thể quan sát nó với lượng sao băng ít hơn vào đêm trước hoặc sau đó. Thậm chí từ những đêm đầu tháng 12, chúng ta cũng đã có thể may mắn nhìn thấy vài sao băng của Geminids.
Vậy liệu có cần dụng cụ hỗ trợ để quan sát mưa sao băng rõ hơn hay không? Ông có thể gợi ý địa điểm lý tưởng nhất để quan sát mưa sao băng này?
- Để quan sát mưa sao băng, mọi người không cần bất cứ dụng cụ hỗ trợ nào bởi quan sát bằng mắt thường chính là tốt nhất. Nên chọn vị trí quan sát có góc nhìn rộng, ít ánh sáng nhân tạo tuyệt đối không quan sát ở nơi có ánh đèn chiếu trực tiếp vào mắt).
Ban đầu, chúng ta sẽ cần khoảng 10 phút để mắt quen với bóng tối. Vì vậy hãy kiên nhẫn, có thể ban đầu người xem sẽ không thấy ngôi sao nào cả, nhưng vài phút sau chúng sẽ dần xuất hiện.
Tư thế quan sát tốt nhất là ngả lưng để ánh mắt luôn hướng lên phía trên. Người theo dõi mưa sao băng đừng quên bảo vệ sức khỏe và chú ý vấn đề an ninh nếu như nơi quan sát không phải là nhà của bạn. Trong điều kiện quan sát tốt, Geminids năm nay có thể cho thấy trên 50 sao băng mỗi giờ vào đêm cực điểm. Tại những nơi có điều kiện lý tưởng nhất, số lượng sao băng mỗi giờ thậm chí có thể đạt tới 100 hoặc hơn.
Những điểm đáng lưu ý nhất khi quan sát mưa sao băng Geminids là gì thưa ông?
- Để quan sát trận mưa sao băng này, người xem cần xác định được khu vực trung tâm của nó. Đó là chòm sao Gemini (nhiều tài liệu tiếng Việt dịch là Song Tử), hay chính xác hơn là khu vực lân cận sao Castor - ngôi sao sáng thứ hai của chòm sao này. Vào những đêm tháng 12 này, bạn có thể thấy chòm sao Gemini mọc lên từ khoảng 20h ở hướng Đông và lên rất cao vào giữa đêm trước khi dịch chuyển dần về chân trời phía Tây.
Điều đó có nghĩa là mưa sao băng có thể được quan sát trong cả đêm. Mặc dù vậy, thời điểm lý tưởng hơn vẫn là sau nửa đêm. Nếu không bị ô nhiễm bởi khói, bụi và ánh sáng cũng như trời không nhiều mây, mọi người sẽ dễ dàng tìm thấy vị trí của chòm sao Gemini này qua hai sao sáng nhất của nó là Pollux và Castor.
Ngoài ra, nên đặc biệt lưu ý tình hình thời tiết. Nếu trời nhiều mây hoặc có mưa thì chúng ta sẽ không có cơ hội quan sát bất cứ sao băng nào. Nói dễ hiểu hơn, nếu bạn không thể nhìn thấy những ngôi sao sáng nhất như mô tả tôi đã nói thì cũng đồng nghĩa với việc sẽ không có sao băng xuất hiện do khí quyển ở nơi bạn ở quá ô nhiễm hoặc trời đang quá nhiều mây.
