Từ vụ cháy chung cư Carina Plaza: Phập phồng ở nhà chung cư

Những lỗ hổng dễ gây chết người

Vụ cháy tại chung cư Carina Plaza làm thiệt mạng 13 người, bị thương hơn 50 người được lãnh đạo TPHCM nhận định là vụ hỏa hoạn gây thiệt hại nặng nề nhất về số người xảy ra trên địa bàn TPHCM trong khoảng 10 năm trở lại đây. Nếu so với vụ cháy tòa nhà ITC cách đây 16 năm (Q.1, TPHCM vào năm 2002, làm thiệt mạng khoảng 60 người, cả trăm người bị thương), thì vụ cháy chung cư Carina có số lượng người thiệt mạng và bị thương đứng thứ hai.

Một vấn đề được dư luận đặt ra là vì sao, chung cư Carina Plaza (khởi công năm 2009 và hoàn thành cuối năm 2011), được giới thiệu là chung cư cao cấp với trang thiết bị nói chung và hệ thống PCCC nói riêng khá hiện đại, nhưng khi xảy ra cháy lại có nhiều người thiệt mạng đến vậy? Thực tế qua điều tra ban đầu của các cơ quan chức năng cho thấy, khi xảy ra hỏa hoạn hệ thống chuông báo động của chung cư gần như tê liệt, khiến hầu hết người dân không biết xảy ra hỏa hoạn để kịp thời thoát thân.

Khi xảy ra hỏa hoạn thì hệ thống chữa cháy phun nước tự động cũng không hoạt động. Còn cánh cửa ngăn cách tầng hầm với tầng trên (cửa dày đóng tự động để ngăn cháy nếu có) không được đóng mà có cục đá chèn vào để cửa luôn mở; cửa ở một số tầng trên cũng có tình trạng này. Chính điều này đã làm cho khói độc và hơi nóng từ toàn bộ tầng hầm bốc lên nhanh, xâm nhập vào các tầng trên khiến cho nhiều nạn nhân bị ngạt, dẫn đến tử vong hoặc bị thương.

Qua vụ cháy này đã bộc lộ khá rõ những lỗ hổng, yếu kém trong công tác kiểm tra, quản lý, vận hành hệ thống PCCC, cứu hộ, cứu nạn ở chung cư Carina Plaza. Và những lỗ hổng, bất cập này cũng đang tồn tại ở nhiều chung cư, tòa nhà cao tầng hiện nay trên địa bàn TPHCM. Phần lớn các chung cư sau khi đưa vào vận hành khai thác được vài năm thì bắt đầu bộc lộ những lỗ hổng trong quản lý, vận hành như: Chuông báo cháy hoạt động chập chờn, hệ thống thang máy thường hay gặp sự cố rơi tự do, lối thoát hiểm bị chiếm dụng, không đảm bảo an toàn…

Ông N.V.C (sống tại một chung cư trên đường Nguyễn Duy Trinh, Q.2), phản ánh: “Tôi chuyển về đây sinh sống đã 3 năm, nhưng không ít lần giật thót cả mình vì hệ thống chuông báo cháy. Dù không xảy ra cháy hay sự cố gì nhưng thỉnh thoảng chuông cũng reo ầm ỉ, làm náo loạn cả chung cư”. Theo ông N.V.C, việc chuông báo cháy chập chờn, cũng hết sức nguy hiểm, vì nếu tình trạng này cứ lặp đi lặp lại sẽ khiến người dân ỉ lại, đến khi có sự cố cháy thật thì mọi người lại chủ quan và nghĩ “do chuông chập chờn”.

Theo ghi nhận của PV, khi đến chung cư 584 (Q.Tân Phú), tại khu vực hầm để xe, thỉnh thoảng bảo vệ vừa ghi phiếu cho khách nhưng lại thản nhiên hút thuốc lá, trong khi cách đó không xa là hàng trăm xe gắn máy, xe ô tô hết sức nguy hiểm. Tại cửa ngăn giữa lối thoát hiểm bên ngoài với các tầng bên trong thường được buộc lại bằng dây hoặc lấy đá chèn để cửa thường xuyên mở.

Tình trạng này cũng diễn ra ở nhiều chung cư khác. Đặc biệt, có một thực trạng hiện nay là dọc lối hành lanh ở các chung cư đều có bố trí những bình chữa cháy, thế nhưng nhiều bình chữa cháy này chủ yếu để “trang trí” là chính, bởi phần lớn đã quá hạn sử dụng và không được đơn vị quản lý vận hành quan tâm thay mới. 

Quản lý lỏng lẻo

Theo luật sư Trần Quốc Minh (Đoàn Luật sư TPHCM), về nguyên tắc trước khi xây dựng chung cư hay nhà cao tầng phải có thiết kế, bản vẽ về phòng cháy chữa cháy, lối thoát hiểm, thoát nạn được đơn vị phòng cháy chữa cháy chuyên ngành thẩm định, phê duyệt. Sau khi xây dựng hoàn thành, muốn hoàn công, chủ đầu tư phải hoàn thiện hệ thống PCCC theo bản phê duyệt của cơ quan có chức năng và phải được nghiệm thu thì mới được đưa vào sử dụng.

Còn khi công trình đã đưa vào vận hành, chủ đầu tư hoặc ban quản trị và đơn vị được thuê quản lý vận hành phải có trách nhiệm trong việc kiểm tra, quản lý, duy tu bảo dưỡng và vận hành hệ thống PCCC đảm bảo hoạt động tốt và phát huy hiệu quả khi xảy ra sự cố cháy nổ. Đối với cơ quan có thẩm quyền PCCC, hằng năm cũng phải có trách nhiệm kiểm tra định kỳ đối với hệ thống PCCC, thoát hiểm, thoát nạn tại chung cư. Việc kiểm tra nhằm kịp thời phát hiện ra những khiếm khuyết, vi phạm (nếu có) và xử phạt nghiêm những vi phạm, đồng thời yêu cầu chủ đầu tư hoặc ban quản trị, đơn vị vận hành phải khắc phục.

Trên thực tế, công tác quản lý, vận hành tại nhiều chung cư hiện nay trên địa bàn TPHCM phải nói còn khá lỏng lẻo, chủ quan và chưa xem trọng công tác PCCC, thoát hiểm thoát nạn. Công tác kiểm tra của cơ quan thẩm quyền PCCC cũng diễn ra hàng năm tại các chung cư trên địa bàn. Tuy nhiên, điều khiến dư luận vẫn còn nhiều băn khoăn và lo lắng là: Vì sao dù đã được cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, nhưng khi xảy ra cháy thì hệ thống PCCC gần như tê liệt, mà vụ cháy chung cư Carina làm 13 người chết, hơn 50 người bị thương là một minh chứng.

Sau vụ cháy kinh hoàng xảy ra tại chung cư Carina, bà T.T.H (sống tại một chung cư trên đường Lũy Bán Bích, Q.Tân Phú), lo lắng: “Thật sự người dân chúng tôi làm sao có thể biết được hệ thống PCCC chung cư mình ở có hoạt động tốt hay không. Điều này phụ thuộc vào cái tâm và trách nhiệm của đơn vị kiểm tra PCCC chuyên ngành cũng như đơn vị vận hành, quản lý tòa nhà.

Nếu họ làm việc công tâm, trách nhiệm thì người dân được nhờ, còn họ kiểm tra qua loa, rồi lơ là việc khắc phục vi phạm hay không duy tu bảo dưỡng thường xuyên thì chúng tôi cũng khó nhận biết. Bình thường khi diễn tập thì thấy chuông báo cháy vẫn hoạt động reo lên như đúng kịch bản. Tuy nhiên, điều tôi lo lắng nhất là nếu chẳng may xảy ra sự cố cháy thật mà chuông không báo động, hệ thống chữa cháy tự động tê liệt như vụ cháy tại chung cư Carina thì rất tai hại”.