TPHCM và nỗi lo tăng thuế, phí

TPHCM tăng một số loại phí, lệ phí

Đầu tiên phải kể đến là mức thu lệ phí đăng ký cư trú trên địa bàn. Theo đó, mức thu mới như sau: mức thu đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú cả hộ hoặc một người nhưng không cấp sổ hộ khẩu, sổ tạm trú là 10.000 đồng (quận), 5.000 đồng (huyện). Mức thu cấp mới, cấp lại, cấp đổi sổ hộ khẩu, sổ tạm trú cho hộ gia đình, cho cá nhân là 15.000 đồng (quận), 8.000 đồng (huyện). Mức thu điều chỉnh những thay đổi trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú là 5.000 đồng (quận), 3.000 đồng (huyện). Mức thu gia hạn tạm trú là 10.000 đồng (quận), 5.000 đồng (huyện). UBND TP cho rằng, việc điều chỉnh mức thu là cần thiết và phù hợp quy định tại Luật Phí và Lệ phí; Nghị định 120 năm 2016 của Chính phủ và Thông tư 250 năm 2016 của Bộ Tài chính. So với mức thu cũ thì mức thu mới không tăng đáng kể là bao nhiêu.

Một loại lệ phí khác cũng được HĐND TPHCM thông qua, đó là chế độ thu, nộp và quản lý lệ phí cấp giấy phép xây dựng trên địa bàn TP. Mức thu cũ theo Quyết định 52 năm 2016 của UBND TP: nhà ở riêng lẻ của nhân dân là 50.000 đồng/giấy phép; công trình khác là 100.000 đồng/giấy phép; gia hạn là 10.000 đồng/giấy phép. Tuy nhiên, UBND TP cho biết với mức thu cũ không thể bù đắp chi phí phục vụ công việc thu lệ phí cấp giấy phép xây dựng. Do đó, UBND TP đề xuất mức lệ phí mới. Cụ thể nhà ở riêng lẻ của nhân dân là 75.000 đồng/giấy phép; công trình khác là 150.000 đồng/giấy phép; gia hạn, cấp lại, điều chỉnh là 15.000 đồng/giấy phép. So với mức cũ, mức thu mới này tăng 1,5 lần. Mức thu mới mà UBND TP đưa ra bằng với Hà Nội, Khánh Hòa, Phú Yên, Bến Tre, Hưng Yên, Tây Ninh, Cà Mau, Quảng Ngãi.

Bên cạnh đó, TPHCM cũng áp dụng tăng giá vé tham quan đối với nhiều bảo tàng trên địa bàn thành phố. Cụ thể: tăng phí tham quan đối với Bảo tàng Chứng tích chiến tranh lên 40.000 đồng/lượt/người; Bảo tàng TP, Bảo tàng Mỹ thuật, Bảo tàng Lịch sử tăng lên 30.000 đồng/lượt/người….So với mức phí cũ, mức phí mới tăng gấp 2-3 lần. Theo UBND TP, mức thu cũ được áp dụng từ năm 2005, so với mặt bằng giá cả đã quá lạc hậu và thấp hơn hầu hết các bảo tàng trong nước; đồng thời, chưa đúng với Thông tư 250 của Bộ Tài chính. Do đó, việc tăng phí tham quan bảo tàng sẽ được dùng toàn bộ số tiền phí thu được để lại cho các bảo tàng, phục vụ tái đầu tư, phát triển bảo tàng.

Đại biểu Cao Thanh Bình, Phó trưởng Ban Kinh tế Ngân sách HĐND TP, cho biết: "Luật Phí và Lệ phí quy định những loại phí, lệ phí trên thuộc thẩm quyền HĐND quyết định nhưng cũng nêu rõ khung cụ thể, cho tăng theo khung nào. Tôi thấy khi UBND TP đề xuất tăng cũng đã rà soát các tỉnh - thành lân cận. Ngoài ra, cũng tham khảo ý kiến của MTTQ, các đoàn thể để xem xét tác động ảnh hưởng đến người dân" . Ông Bình nhận định các mức tăng trên là cơ bản phù hợp khi đã tính toán các yếu tố an sinh xã hội, đánh giá tác động đến đời sống người dân. Các trường hợp hộ nghèo, khó khăn đều có chính sách hỗ trợ. Đại biểu Tô Thị Bích Châu, Chủ tịch Ủy ban MTTQ TP cũng nhìn nhận khi UBND TP trình tăng phí, lệ phí cũng rất cân nhắc điều kiện của TP, điều kiện sống của người dân và đối tượng tác động. Bởi bấy lâu nay các khoản trong nguồn ngân sách và khoản thu của TP có thể chịu đựng được, bù lỗ. Tuy nhiên, với tình hình vật giá, sự phát triển ngày càng cao, đòi hỏi về chất lượng cũng phải tăng. Nếu không tăng thì không đủ tái đầu tư phát triển.

Nỗi lo tăng thêm các loại thuế, phí khác?

Vừa qua, Quốc hội đã thông qua Nghị 54 (Nghị quyết về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù cho phát triển TPHCM), có hiệu lực từ ngày 15.1.2018. Mặc dù đến ngày 15.1.2018, Nghị quyết 54 mới có hiệu lực, tuy nhiên trong những cuộc họp bàn triển khai Nghị quyết 54 vừa qua, thành phố cũng dự định sẽ tăng thêm một số khoản thuế, phí, lệ phí. Theo đó, dự kiến giữa năm 2018, TPHCM sẽ tính toán tăng một số loại thuế tiêu thụ đặc biệt với rượu, bia, thuốc lá, thuế môi trường và bổ sung một số loại phí để tăng nguồn thu ngân sách đi kèm với mục tiêu điều chỉnh hành vi người tiêu dùng.

Tại buổi làm việc triển khai thực hiện Nghị quyết 54 vào giữa tháng 12.2017 vừa qua, bà Phan Thị Thắng - Giám đốc Sở Tài chính TPHCM - cho biết đơn vị sẽ phối hợp với Cục Thuế TP để xây dựng nội dung về thu thuế tiêu thụ đặc biệt và bảo vệ môi trường. Theo bà Phan Thị Thắng, việc tăng phí, lệ phí có trong danh mục và xây dựng phí, lệ phí mới sở tính toán được nhưng để đánh giá tác động thì đòi hỏi phải có sự tham gia hỗ trợ của các nhà nghiên cứu, chuyên gia kinh tế. Ông Trần Ngọc Tâm - Cục trưởng Cục Thuế TPHCM cũng cho biết thêm, khi tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với bia, rượu hay thuế môi trường phải nghiên cứu kỹ và đánh giá tác động. “Mặt hàng sản xuất ở thành phố nhưng đi tiêu thụ ở khắp nơi, vậy cách thu thuế như thế nào cho tốt? Điều này ảnh hưởng đến việc thu thuế, nếu làm không khéo thì bị tản ra. Có khi hàng hóa chạy lòng vòng rồi về thành phố tiêu thụ. Nhờ các chuyên gia nghiên cứu kỹ, cái nào phức tạp thì xin phép trình đề án sau”, ông Tâm nói.

Trong khi đó, Tiến sĩ Trần Du Lịch lưu ý, khi đặt ra một phí mới thì phải nghiên cứu kỹ vì có tác động tích cực lẫn tiêu cực. Ông Trần Du Lịch cũng lo ngại khi tăng thuế đối với mặt hàng như bia, rượu phải cân nhắc vì không khéo thì doanh nghiệp sẽ nhập hàng về nơi khác. Bởi tăng thuế chưa chắc tăng thu, giảm thuế chưa chắc giảm thu. Phải nhìn tổng thể để xem tác động ngân sách ra sao.

Còn theo TS Huỳnh Thế Du (Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright), các đề án triển khai cơ chế, chính sách đặc thù cho TPHCM phải giúp thành phố tăng năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư; đảm bảo thu ngân sách hiệu quả, công bằng; tạo động lực cho cán bộ để làm việc tốt cho thành phố. Do đó, thành phố thu thuế, phí làm sao phải đảm bảo hiệu quả, công bằng. Nếu làm không khéo thì thành phố sẽ mất nguồn thu vì thành phố trở thành “vùng cao” và các hoạt động kinh tế sẽ chạy sang địa phương khác. Phải tránh tình trạng tăng thuế mà thất thu vì đồng tiền có chân.

Ông Cao Thanh Bình - Phó Ban Kinh tế ngân sách HĐND TPHCM - cho rằng, về cơ chế đặc thù, các loại phí, lệ phí tăng, tỷ lệ điều tiết như thế nào thì thành phố sẽ điều tra xã hội học, nắm thật rõ về nhu cầu tình hình phát triển thành phố và tuyệt đối không để ảnh hưởng đến an sinh xã hội, nhất là những người dân khó khăn, đặc biệt những người dân cuộc sống chưa ổn định phải cân nhắc rất kỹ. Đối với một số loại phí như phí giao thông nội thành hay là một số loại phí đảm bảo hạ tầng giao thông thì thành phố cũng sẽ cân nhắc kỹ về các đối tượng, diện miễn giảm, tác động như thế nào để đảm bảo phát triển tốt nhất không ảnh hưởng đến người dân.

Theo ông Cao Thanh Bình, TPHCM phát triển năng động, là đầu tàu kinh tế của cả nước. Tuy nhiên, TPHCM không khuyến khích tiêu thụ các mặt hàng như rượu, bia, thuốc lá và các doanh nghiệp sản xuất gây ô nhiễm môi trường phải từng bước di dời ra khỏi địa bàn TP. Do đó, việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt như thuế môi trường thì người dân sẽ đồng tình ủng hộ cao và nó cũng đảm bảo tiêu chí TPHCM là thành phố có chất lượng sống tốt.