1. Có một điều dễ nhận thấy, đó là World Cup không được người hâm mộ háo hức chờ đợi như trước đây. Thế nên, sức “nóng” cảm tưởng như không còn như những kỳ World Cup trước. Và phần nào đó, những thông tin được đăng tải từ trước cả tháng nhưng thái độ của người xem thì có phần lạnh lùng. Điều này xuất phát một phần từ yếu tố thời đại. Trong bối cảnh mà người dân đang có rất nhiều kênh để giải trí thì World Cup không còn là món ăn tinh thần duy nhất nữa. Thế nên, không khí háo hức chờ đợi phần nào giảm đi.
Bên cạnh đó, trong thời đại 4.0 việc tiếp cận với World Cup đã dễ dàng, thuận tiện hơn rất nhiều. Chính vì thế mà người dân cũng không còn sôi sục trong công tác chuẩn bị cho một kỳ World Cup xem ở đâu, xem như thế nào, nên không khí vì thế cũng không “hot”. Trước đây, phương tiện để tiếp cận với World Cup chủ yếu qua tivi, đài. Và ở nhiều vùng nông thôn, xem World Cup còn khó khăn. Nhưng bây giờ, câu chuyện về xem World Cup đã dễ dàng hơn rất nhiều qua nhiều phương tiện, thiết bị khác nhau và ở mọi lúc, mọi nơi. Đặc biệt, việc xem World Cup trên các thiết bị smartphone xuất hiện khắp nơi. Thế nhưng, dù tâm lý háo hức trước giải đấu không còn, nhưng không vì thế lượng người xem World Cup giảm đi, mà còn tăng lên so với trước đây vì việc tiếp cận dễ dàng hơn.
2. Chúng ta rất dễ nhận thấy, trong thời đại công nghệ 4.0, người dân không chỉ đơn thuần là xem World Cup mà còn tương tác với các sản phẩm truyền hình đã lớn hơn trước rất nhiều. Điều này xuất phát từ trình độ dân trí đã cao hơn trước, và họ luôn đòi hỏi cao về các sản phẩm truyền hình và dịch vụ kèm theo. Thế nên, chuyện đưa ra bình luận khen chê cũng đã tăng hơn rất nhiều.
Trước đây, khi mạng xã hội chưa phát triển, các tương tác của người hâm mộ có thể không đến được với nhà đài. Thực tế thì những bình luận vẫn xuất hiện, chẳng kém so với bây giờ. Điều khác biệt là khi mạng xã hội, đặc biệt là facebook xuất hiện thì những bình luận xuất hiện tràn lan trên các diễn đàn, trên các phương tiện thông tin đại chúng. Nhiều ý kiến trái chiều cũng đã gây ra những tranh luận gay gắt. Và rõ ràng nhờ có mạng xã hội mà người hâm mộ đã có tiếng nói, sức mạnh hơn rất nhiều. Phản ứng của họ có ảnh hưởng nhất định đến những người làm nghề.
Kể cả câu chuyện khen chê các bình luận viên truyền hình cũng là điều đã có ảnh hưởng phần nào khi những bình luận của độc giả được tiếp cận. Có những anh em suy nghĩ và cảm thấy nặng nề. Nhưng dần dần mọi người cũng hiểu và quen. Mọi người đều nỗ lực làm hết sức, nhưng khi thấy người hâm mộ họ nói câu gì đó lại suy nghĩ. Thực sự làm thì khó, nhưng khi bình phẩm chỉ cần lên mạng xã hội cần 5-6 giây gõ ra thôi và không quan tâm những gì diễn ra sau đó.
Giống như việc xem phim ở rạp, trước đây các phim luôn đông khách. Tuy nhiên, bây giờ chỉ có phim thực sự hay, bom tấn mới thu hút được khán giả. Chính vì vậy, chất lượng sản phẩm cũng càng ngày phải được nâng cao hơn để phục vụ người hâm mộ. Bây giờ, thực tế chất lượng các sản phẩm truyền hình chất lượng hơn rất nhiều. Trước đây, đến giờ ra sân khán giả mới biết thông tin chi tiết về các đội bóng, về cầu thủ ra sân. Còn bây giờ những thông tin ấy khán giả đều nắm rõ, chính vì vậy họ đòi hỏi một sản phẩm chất lượng cao hơn. Thậm chí, họ còn là những người kiểm chứng thông tin được phát ra.
3. Cũng với sự chảy trôi của thời gian, chúng ta có thể nhận thấy sự thay đổi lớn nhất của World Cup hiện tại là phục vụ truyền hình để kiếm tiền là chủ yếu. Trước đây, bản quyền truyền hình không phải là thứ kiếm tiền chủ yếu ở World Cup, thế nhưng hiện nay, các sản phẩm đa phương tiện, khai thác nhiều từ bản quyền truyền hình, phục vụ con mắt người xem.
Còn về chất lượng chuyên môn cũng không có quá nhiều thay đổi. Điều có thể nhận thấy là khoa học về bóng đá được áp dụng nhiều ở những nền bóng đá khác nhau. Đa phần các đội xây dựng dựa trên chiến thuật, con người, khoa học. Các đội chỉ hơn nhau về sự tính toán sức mạnh, dinh dưỡng, tâm lý, lối chơi trong trận đấu, không còn phụ thuộc vào cá nhân như trước đây. Trường hợp Messi và Argentina là một ví dụ. Cũng chính điều này khiến chúng ta không còn thấy được được sự ngẫu hứng của nhiều cầu thủ, có chăng phần nào bây giờ là Brazil vẫn giữ được.
Đối với những người làm truyền hình World Cup đến bây giờ đã được công nghệ hỗ trợ hơn rất nhiều. Tuy nhiên, yếu tố tư duy, cảm giác, nhạy cảm của người làm để truyền tải cảm xúc đến cho khán giả vẫn quan trọng.
Kỳ World Cup đầu tiên áp dụng công nghệ VAR
Đây là kỳ World Cup đầu tiên, FIFA áp dụng công nghệ VAR – cụm từ viết tắt của từ tiếng Anh Video Assistant Referee - công nghệ video hỗ trợ trọng tài. Theo quan điểm của nhà báo Phan Đăng thì:
“Thực tế, VAR mang lại tính chính xác và công bằng hơn trong các tình huống. Còn cầu thủ và khán giả lại được trải qua một thứ cảm xúc đặc biệt. Nếu như trước đây, nhiều người lo ngại VAR sẽ triệt tiêu đi cảm xúc vui buồn khi trọng tài phải xem lại băng hình rồi đưa ra quyết định thì thực tế chứng minh, đây lại là một điều đặc biệt.
Nhìn vào các tình huống trọng tài sử dụng VAR, các cầu thủ và cả khán giả đã trải qua một cảm xúc chờ đợi, xen lẫn sự hồi hộp. Rồi khi quyết định cuối cùng được đưa ra, tất cả đã vỡ oà trong sung sướng hoặc sụp đổ, đặc biệt trong các tình huống penalty có thể thay đổi trận đấu. Ở đây cảm xúc vẫn được tạo ra chứ không mất đi. Đó là thứ cảm xúc đặc biệt, cảm xúc của chờ đợi.
Xem World Cup, ta chợt rùng mình: điều gì sẽ xảy ra nếu công nghệ không chỉ can thiệp vào sân cỏ, mà còn can thiệp sâu hơn đến một cái sân vĩ đại hơn: sân bóng cuộc đời?
Thời đại này, người ta nói tới trí tuệ nhân tạo (AI), và người ta dự đoán trong một tương lai không xa nữa, những con robot có thể xuất hiện tràn ngập trong xã hội loài người. Lúc đó cũng giống như sân cỏ: cuộc chơi của con người với con người có thể sẽ công bằng hơn nhưng cũng sẽ bớt cảm xúc hơn chăng?
Thành thử, xem World Cup thời VAR, chúng ta không tránh khỏi những suy tưởng, những lo lắng cho chính chúng ta trong một xã hội AI khôn lường phía trước!”
Xem World Cup mọi lúc, mọi nơi
World Cup 2018 thời đại 4.0 mang lại khá nhiều tiện ích cho phóng viên tác nghiệp. Việt Nam không có đội bóng dự World Cup nên chỉ có vỏn vẹn 3 suất tác nghiệp dành cho báo viết, được FIFA cấp thẻ thông qua Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF). Chính vì thế, tôi cũng như nhiều phóng viên khác đến World Cup, hít thở bầu không khí bên lề. Tuy nhiên, nếu bạn là người hâm mộ và có trong tay tấm thẻ FAN ID thì mọi thứ trở nên quá dễ dàng. Bạn chỉ cần xuất trình cho hải quan tại các sân bay và gần như ngay lập tức sẽ được nhập cảnh.
Ở kỳ World Cup lần này, FIFA đã hỗ trợ công nghệ đến mức tối đa khiến việc tác nghiệp của phóng viên cũng như tiếp cận của người xem trở nên nhanh nhất. Website của FIFA có hỗ trợ cài đặt phần mềm cho các thiết bị di động, máy tính bảng. Thông số các trận đấu luôn cập nhật liên tục từ bàn thắng, thẻ phạt, số liệu chuyên môn, hình ảnh, video chất lượng cao và báo về máy. Điều này khiến phóng viên hoàn toàn có thể đưa tin một cách nhanh nhất và chính xác nhất. Tôi đã tác nghiệp ở giải đấu lớn nhất hành tinh một cách trực quan nhất mà không cần có mặt trong sân.
Bên cạnh đó, ở các hệ thống tàu điện ngầm, một số nơi công cộng luôn có các màn hình phát trực tiếp tất cả 64 trận đấu. Điều này giúp người hâm mộ được xem World Cup mọi lúc, mọi nơi. Và việc khán giả được tương tác trực tiếp với giải đấu thông qua mạng xã hội cũng tương đối dễ dàng và phổ biến. Sự tiện ích là điều khiến cho ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh này trở nên gần gũi hơn. Đấy là điều khiến tôi khá ấn tượng và nó thực sự mang lại hiệu quả trong công việc”.
NAM TRUNG (từ Matxcova)
