Thuê bao di động chụp ảnh chân dung chính chủ: Lo ngại phiền hà

Nước đã đến chân…

Nghị định 49/2017/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 24.4.2017. Nếu chiếu theo thời điểm này thì… nước đã đến chân TBDĐ. Tuy nhiên theo thông tin từ hội nghị giới thiệu 49/2017/NĐ-CP mới đây, thì qui định mới này chỉ áp dụng ngay lập tức đối với các TBDĐ đăng kí dịch vụ từ thời điểm trên trở đi. Còn đối với TBDĐ đăng kí dịch vụ từ ngày 24.4 trở về trước thì nhà mạng có nhiệm vụ phải nhắn tin, tuyên truyền, kêu gọi khách hàng bổ sung thông tin, trong đó có việc chụp ảnh chân dung theo đúng qui định.

Tất nhiên các nhà mạng phải triển khai theo qui định áp dụng tức thời từ ngày 24.4. Và trên thực tế khảo sát tại một số cửa hàng của các nhà mạng như VinaPhone, MobiFone, thì thủ tục dù có mất công hơn trước đây một chút vì phải thêm vào qui trình việc chụp ảnh chân dung (hoặc khách hàng mang sẵn ảnh chân dung của mình tới) nhưng cũng không đến nỗi quá nhiêu khê. Điều lo lắng đối với cả nhà mạng và TBDĐ là những người đã đăng kí sử dụng dịch vụ trước thời điểm ngày 24.4, phải bổ sung ảnh chân dung chính chủ.

Cả nước hiện có hơn 120 triệu TBDĐ. Tuy nhiên theo Cục Viễn thông, hiện có đến 80 triệu thuê bao trong tổng số đăng kí/kê khai thông tin không chính xác ở mặt này hoặc mặt kia và rất cần phải bổ sung hoặc kê khai thông tin lại cho chính xác. Và tất nhiên, con số 80 triệu TBDĐ này cũng chưa hề có lưu ảnh chụp chân dung. Đối với khoảng 40 triệu TBDĐ còn lại, dù thông tin được kê khai chính xác nhưng chưa có ảnh chân dung chính chủ lưu trong hồ sơ theo qui định mới. Như vậy, với qui định phải bổ sung ảnh chân dung chính chủ, thì gần như hơn 120 triệu TBDĐ trên cả nước phải bổ sung hình ảnh vào hồ sơ đăng kí sử dụng dịch vụ đang được nhà mạng lưu trữ. Tuy nhiên, theo giải thích của Cục Viễn thông mới đây, những TBDĐ đã kê khai thông tin chính xác sẽ không cần phải bổ sung ảnh chân dung chính chủ. Tất nhiên đây mới là phát ngôn trước giới truyền thông, còn việc thực thi như thế nào cần phải có văn bản xác nhận.

Con số cả trăm triệu TBDĐ phải bổ túc hồ sơ sử dụng dịch vụ thông tin di động trong thời hạn 12 tháng, tức mỗi tháng phải xử lí bình quân khoảng chục triệu thuê bao. Đây rõ ràng không chỉ là áp lực đối với nhà mạng mà cũng là áp lực đối với người dùng. Bởi nếu không bổ túc hồ sơ đúng thời hạn, nhà mạng thì bị phạt còn TBDĐ thì bị thu hồi SIM số điện thoại.

Khó tránh khỏi phiền hà

Không ngoa nếu nói rằng qui định về ảnh chân dung chính chủ sẽ dẫn đến một chiến dịch bổ sung thông tin cá nhân của người dùng di động lớn nhất từ trước đến nay trên thị trường. Nó cũng sẽ ảnh hưởng đến nhiều người nhất và cũng có khả năng gây xáo trộn, phiền hà lớn nhất cho các TBDĐ. Bởi ai cũng biết rằng, hơn 120 triệu TBDĐ ở Việt Nam trải rộng và dài trên khắp 63 tỉnh, thành từ thành thị đến nông thôn, từ đồng bằng đến miền núi, từ đất liền đến hải đảo, từ đô thị đến vùng sâu vùng xa hẻo lánh có nhiều nơi đi lại rất khó khăn, vất vả.

Hiện bình quân mỗi người dân Việt Nam sử dụng gần 1,5 thuê bao, và tỉ lệ dân số Việt Nam sử dụng điện thoại di động đã đạt mức 70%. Như vậy, khoảng 70% dân số sẽ phải “lên đường” đến các cửa hàng/điểm giao dịch của nhà mạng để bổ túc hồ sơ đăng kí sử dụng dịch vụ, nếu trừ đi những trường hợp đã đăng kí thông tin cá nhân chính xác được miễn bổ sung ảnh chân dung chính chủ (còn chờ văn bản xác nhận) thì cũng còn đến ít nhất 80 triệu thuê bao, theo đó dẫn đến sự phiền hà là điều khó tránh khỏi.

Ở các đô thị lớn việc ra cửa hàng/điểm giao dịch của các nhà mạng bổ sung ảnh chân dung chính chủ cũng không phải là quá nhiêu khê. Nhưng đối với vùng sâu vùng xa, là những nơi vốn dĩ đã ít cửa hàng/điểm giao dịch của nhà mạng đã đành, mà quãng đường từ vùng cao cheo leo ra chợ phiên hoặc thị trấn chỉ để bổ sung ảnh chân dung chính chủ cho kịp thời hạn quả là một hành trình vất vả và mệt mỏi. Còn nữa, với những người lớn tuổi và trẻ em, việc đi lại sẽ gặp khó khăn hơn, nhưng nếu không đến được tận cửa hàng/điểm giao dịch của nhà mạng thì làm sao xác nhận được ảnh chân dung là của chính chủ? Trong khi, trường hợp nhờ người khác mang ảnh tới hoặc bổ sung thay đương nhiên được xem là không đúng qui định.

Nhân viên nhà mạng hướng dẫn người dân các quy định mới về đăng ký thông tin thuê bao di động. Ảnh: Ngọc Tiến

Cần triển khai mềm mại, linh hoạt

Trong nhiều năm trở lại đây, việc quản lí TBDĐ ngày càng được siết chặt và trong qui trình thủ tục đăng kí sử dụng dịch vụ ngoài việc khách hàng phải xuất trình chứng minh nhân dân để đăng kí thông tin chính chủ, thì phía nhà mạng cũng đồng thời photo lại chứng minh nhân dân (đã có cả hình ảnh và dấu vân tay) để lưu trữ vào hồ sơ. Và tất nhiên, khi nhân viên của nhà mạng đã photo chứng minh nhân dân thì cũng hoàn toàn đối chiếu được hình ảnh trên chứng minh nhân dân đó có khớp với người đến giao dịch trực tiếp và kí kết hợp đồng hay không, nếu không có quyền đưa ra yêu cầu chuẩn hóa về sự chính chủ, hoặc từ chối cung cấp dịch vụ nếu khách hàng không chấp hành. Hiện nay cũng đã có qui định về “thời hiệu” sử dụng của chứng minh nhân dân, nếu quá 10 hoặc 15 năm theo qui định mà người dân chưa làm mới thì chứng minh nhân dân đó hết hạn sử dụng, theo đó các bên cung cấp dịch vụ có quyền không chấp nhận.

Qui định về chuẩn hóa ảnh chân dung chính chủ là một yếu tố hỗ trợ công tác quản lí thuận lợi và chặt chẽ hơn, tuy nhiên mặt trái của nó là không chỉ gây ra phiền hà, mất thời gian cho người dùng điện thoại di động hiện nay mà nguy cơ còn khiến họ tốn kém. Bởi việc di chuyển, thời gian đi bổ sung ảnh chân dung.v.v… đối với những TBDĐ đăng kí trước thời điểm 24.4.2017 sẽ có nhiều hoàn cảnh khác nhau. Những đối tượng này không chỉ có vài ngàn người hay vài chục ngàn người mà lên đến hàng chục triệu người, thì những hao tổn về thời gian, chi phí di chuyển đi lại.v.v… gộp thành một khoản không hề nhỏ. Nếu là những qui định cũ mà khách hàng và nhà mạng vì chấp hành không nghiêm buộc phải chịu hao tổn đã đành. Thế nhưng với một qui định hoàn toàn mới, lại có tính hồi tố và bắt người dùng phải chấp hành, thì việc họ phải gánh vác các hao tổn liệu có hợp lí?

Cần ủng hộ việc quản lí chặt TBDĐ, tuy nhiên với qui định mới liên quan đến việc chụp ảnh chân dung chính chủ thuê bao đã đăng kí sử dụng dịch vụ lâu nay có thể dẫn các đến lụy cho người dân thì cần cân nhắc thấu đáo. Đặc biệt là trường hợp phải bổ túc ảnh chân dung đối với ít nhất 80 triệu thuê bao liên quan đến hàng chục triệu người dân, thì vấn đề càng không đơn giản. Vì thế văn bản dưới Nghị định 49/2017/NĐ-CP cần có sự hướng dẫn thực hiện một cách mềm mại và linh hoạt hơn để tránh bớt xáo trộn và tốn kém cho cả nhà mạng và người dân. Cụ thể, cần tập trung giải quyết trước đối với TBDĐ trả trước; việc nhắn tin, kêu gọi TBDĐ bổ sung thông tin, ảnh chân dung không chỉ trước 5 ngày mà nên trước nhiều ngày hơn để người dùng tiện sắp xếp thời gian, công việc đi bổ sung thủ tục; đối với TBDĐ chưa kịp bổ sung thông tin, ảnh chân dung, cần nhắn tin nhắc nhở ít nhất 3 lần trước khi quyết định cắt dịch vụ hoặc thu hồi SIM số…