Ngày giỗ nghĩa tình
Có chồng là LS, con trai là thương binh, bản thân cũng là thương binh, nên năm nào bà Chung Thị Gương (SN 1932, ngụ khu phố 1B, thị trấn Cần Đước, huyện Cần Đước, tỉnh Long An) cũng được lãnh đạo huyện mời về viếng Nghĩa trang LS huyện và họp mặt gia đình LS vào ngày 27.7.
Bà Gương thấy chỉ có khoảng vài trăm gia đình được mời họp mặt hàng năm (toàn huyện có hơn 4.000 LS), mỗi xã chỉ khoảng 10 người, mỗi ấp chỉ 1 người. Cảm thương những người vợ LS đồng cảnh ngộ, vào ngày 27.7.1999, bà Gương tự bỏ tiền túi ra làm giỗ tất cả hơn 20 LS trong xóm, ở tại nhà mình, mời người thân các gia đình LS tới dự.
Giỗ LS năm ấy bà làm đơn giản, chủ yếu là dịp để thể hiện tình cảm đối với những người có công với nước, ôn lại truyền thống cách mạng, các gia đình LS thăm hỏi giúp đỡ nhau. Những năm sau, bà Gương đều đặn duy trì “giỗ LS” tại nhà mình, nhưng bà làm sớm 1 ngày, vào ngày 26.7, để tránh ngày “giỗ LS” ở xã. Năm đầu bà Gương tự làm giỗ, năm sau nhiều gia đình khác góp vào, rồi người dân cả xóm cùng tham gia cúng giỗ LS.
Nay đã 86 tuổi, nhưng bà Gương vẫn còn khỏe mạnh, minh mẫn. Bà kể: “Lúc đó, tôi với bà Bảy Mành ở gần nhà (cũng là vợ LS) bàn nhau làm giỗ LS trong khu phố bằng tiền lương hưu của mình. Tôi với bà Bảy đi chợ, nấu 2 mâm cơm cúng LS, mời hơn 20 gia đình LS trong khu phố về dự đầy đủ. Gặp nhau, cùng thắp nén nhang tưởng nhớ người đã khuất, ai cũng nghẹn ngào xúc động. Những lần giỗ sau có người phụ tôi tiền lo đám giỗ nhưng tôi không nhận, vì có đáng là bao!”.
Đã 20 năm trôi qua nhưng bà Lê Thị Cục (84 tuổi, khu phố 1B, thị trấn Cần Đước) vẫn nhớ cảm xúc lần đầu về dự giỗ LS ở nhà bà Gương. Bà Cục bồi hồi nhớ lại: “Ở nhà tôi cũng làm giỗ ông nhà hàng năm vào đúng ngày ổng hi sinh, nhưng lúc về dự giỗ chung, được gặp nhiều gia đình khác, cùng trò chuyện, chia sẻ mất mát, đau thương, tôi cảm thấy ấm lòng hơn”.
Những năm sau này, khu phố 1B xây dựng “khu phố văn hóa”, có nhà văn hóa khang trang (ở ngay trước nhà bà Gương), giỗ LS được tổ chức ở tại đây, nhưng vẫn do bà Gương lo chi phí từ tiền lương hưu của mình. Không chỉ người thân các LS, mà nhiều bà con trong xóm - người mang trái cây, người mang hoa về cúng để ngày giỗ thêm ấm áp, nghĩa tình.
Cả huyện cúng giỗ LS
Dự giỗ LS ở nhà bà Gương trở về, ông Nguyễn Văn Leo (lúc đó là Bí thư Đảng ủy thị trấn Cần Đước) đã triển khai thành chủ trương của Đảng ủy thị trấn và nhân rộng ở các khu phố khác. Rồi xã Tân Lân kề bên cũng tổ chức giỗ LS theo cách đó. Từ nhà bà Gương, các năm sau “giỗ LS” đã được nhân rộng ra các ấp Nhà Thờ, Bà Lựu (thị trấn Cần Đước), Nhà Dài, Ao Gòn (xã Tân Lân)... Sau đó nữa, tất cả các xã trong huyện Cần Đước đã tổ chức ngày giỗ nghĩa tình này ở quy mô cấp xã.
Dù tuổi đã ngoài 80 nhưng năm nào bà Đinh Thị Cúc, ấp Bà Chủ, cũng về dự ngày giỗ LS ở xã Tân Lân. Bà Cúc cho biết: “Con trai tôi hi sinh khi mới 21 tuổi ở chiến trường Campuchia, đến bây giờ chưa tìm được hài cốt. Thương con, tôi chỉ mong một ngày nó trở về an nghỉ dưới lòng đất mẹ để lòng tôi được sưởi ấm. Nhưng đến nay hài cốt con tôi vẫn chưa được tìm thấy”.
Mỗi lần đến dự giỗ LS, bà Cúc lại thắp hương tất cả các phần mộ còn lạc danh ở nghĩa trang và tự an ủi đó cũng là người thân của mình. Về dự giỗ LS hàng năm, bà Cúc cảm nhận được sự quan tâm, lòng biết ơn của thế hệ hôm nay đối với những người đã ngã xuống vì độc lập tự do của Tổ quốc, nỗi đau trong lòng bà phần nào được xoa dịu.
Phó Chủ tịch UBND huyện Cần Đước – ông Nguyễn Văn Bảy - cho biết: “Thấy được ý nghĩa của ngày giỗ LS, năm 2006, huyện bắt đầu tổ chức lễ giỗ và duy trì hàng năm để ngày 27.7 thêm ý nghĩa, ấm áp. Trong lễ giỗ, mọi người cùng dâng hương và dùng tiệc thân mật. Khi kết thúc, những đại biểu, người dân mang về vài cái bánh ít, một ít xôi nên ngày giỗ LS được cảm nhận như ngày giỗ những người thân quen của mình. Ngày giỗ LS vì thế cũng trở thành nét đẹp tri ân của Cần Đước trong công tác đền ơn đáp nghĩa”.
Còn Phó Chủ tịch UBND xã Phước Đông – ông Nguyễn Văn Tuyền - chia sẻ: “Nhiều năm nay, vào dịp 27.7, xã tổ chức lễ giỗ tại Bia tưởng niệm LS và mời gia đình LS đến dự. Kinh phí tổ chức đều xã hội hóa. Không chỉ làm giỗ, Hội Liên hiệp Phụ nữ xã còn gói bánh ít để dâng cúng giỗ LS”.
Ông Nguyễn Việt Cường - Bí thư Huyện ủy huyện Cần Đước - cho biết, Huyện ủy không chủ trương tổ chức “giỗ LS” ở xã, ấp, nhưng khuyến khích các địa phương có điều kiện thì tổ chức tri ân gia đình LS nhân ngày Thương binh – Liệt sĩ 27.7.
Những nơi tổ chức ngày “giỗ LS” phải bảo đảm tinh thần tiết kiệm, uống nước nhớ nguồn, qua đó người thân liệt sĩ thấy ấm lòng, được quan tâm nhiều hơn.
