“Sân chơi” ví điện tử trong nước chưa rộn ràng
Tính đến thời điểm này, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã cấp phép cho gần 20 Ví điện tử hoạt động, tuy nhiên đa phần là các ví “nội bộ”, như Ví FPT (tiền thân là SenPay) hoạt động thanh toán trong sàn giao dịch thương mại điện tử Sendo; hay ví của trang thương mại điện tử Robins (tiền thân là Zalora)… Những ví điện tử kết nối rộng với các hệ thống dịch vụ và thanh toán trên thị trường hiện cũng chỉ đếm được trên đầu ngón tay, như MoMo, Payoo, MobiVí, Ngân Lượng… Nhưng nhìn chung, chưa có ví nào thực sự mạnh mẽ, điều này được thể hiện qua con số người dùng kích hoạt ví tính đến nay mới chỉ hơn 3 triệu tài khoản.
Khi Standard Chartered và Goldman Sachs đầu tư 28 triệu USD vào MoMo, ví điện tử này đã có thêm khả năng tài chính để bật lên so với các đối thủ. Tuy nhiên, việc phát triển người dùng ứng dụng tài chính tại Việt Nam đang gặp trở ngại khá lớn từ tâm lí và thói quen người dùng: Thứ nhất, nhiều người sử dụng thẳng tài khoản ngân hàng online hoặc các loại thẻ nội địa, thẻ tín dụng quốc tế để thanh toán vì cho rằng việc chuyển tiền từ tài khoản ngân hàng vào ví mất công, thậm chí mất thêm phí (chuyển tiền từ thẻ tín dụng quốc tế vào ví tốn phí đến 3%). Thứ hai, những người sử dụng ví điện tử, đa phần cho các khoản chi tiêu nhỏ chứ chưa đủ niềm tin thanh toán những khoản chi tiêu lớn qua loại hình thanh toán còn mới mẻ này. Thứ ba, người dùng hiện đã bão hòa với các loại ứng dụng di động, việc giữ chân được họ vừa tốn kém nhưng chưa chắc giữ họ “thủy chung”.
Có nhiều thời điểm, việc phát triển người dùng của ví điện tử được xem như một hành trình… “đốt tiền”. Thời điểm năm 2016, ví MoMo kéo dài nhiều tháng chương trình tặng vào tài khoản mới đăng kí 100.000 đồng (tương đương 5USD). Theo ông Nguyễn Ảnh Nhượng Tống – Chủ tịch Ban điều hành WebMoney Việt Nam, tính chính xác hơn thì phải lấy số tiền chi ra chia cho số thuê bao còn ở lại, thì chi phí để phát triển được mỗi một thuê bao còn nhiều hơn. Và trên thực tế, từ nửa cuối năm 2016 đến nay, MoMo đi sâu vào việc kết nối với các hệ thống, mở rộng đối tác và theo đó việc phát triển người dùng ào ạt bằng việc tặng tiền vào tài khoản cũng giảm nhiệt. Hầu hết các ví điện tử như MoMo, Payoo, MobiVí… đều đang trong giai đoạn start-up và phải chịu lỗ theo kế hoạch, nhưng không có nghĩa là hầu bao của họ bất tận mà phải chắt bóp để tiêu được lâu hơn và chờ thời.
Kích hoạt một cuộc đua thực sự?
Tính tới thời điểm này, WebMoney là ứng dụng ví điện tử nước ngoài đầu tiên vào Việt Nam. Trước đây có PayPal - nhưng thông qua con đường đối tác là ví Ngân lượng chứ không trực tiếp vào thị trường Việt.
Ở bình diện truyền thông – tiếp thị, các chuyên gia đánh giá rằng càng nhiều ví điện tử vào thị trường Việt thì càng tạo nên sự chú ý, tăng thêm người dùng, từ đó cũng giúp dần thay đổi nhận thức và hành vi sử dụng theo hướng tiện ích hơn, hiện đại hơn. Nhìn chung các ví điện tử của Việt Nam hiện nay không có nhiều nét riêng. Các dịch vụ thanh toán cơ bản và cũng mang lại nguồn thu cơ bản cho ví là mua thẻ cào; đóng tiền điện, nước, Internet; mua vé xem phim, vé tàu xe… Cứ giống giống nhau khiến cho việc cạnh tranh trên khoảnh đất hẹp xảy ra hệ lụy nhiều hơn, mà cụ thể là mức phí/mỗi hóa đơn bị kéo giảm xuống quá thấp càng khiến các ví phải bù lỗ nhiều hơn.
Lúc này, “lính mới tò te” WebMoney vẫn là một ẩn số tại thị trường Việt Nam cho dù ví này đã có tới 37 triệu tài khoảng đăng kí sử dụng trên thế giới. Và cho dù WebMoney cho biết, mỗi năm họ đổ ra tới 100 triệu USD làm marketing trên toàn cầu thì liệu thị trường Việt Nam được dành cho bao nhiêu để “kích” người dùng. Và hơn hết, với lĩnh vực ứng dụng tài chính, những tính năng và thiết kế cho toàn cầu chưa chắc đã hấp dẫn được thị trường ở từng quốc gia mà cần có những tiện ích được thiết kế phù hợp hơn cho nhu cầu của từng thị trường, đặc biệt là niềm tin người dùng tại những thị trường đó.
