Tỉnh chỉ đạo tạm dừng, nhưng chủ rừng vẫn bất chấp
Khu vực trồng cao su nói trên nằm trong “Đề án cải tạo rừng nghèo kiệt” vào năm 2009 của tỉnh Bình Thuận. Theo đó, khu vực rừng khộp được UBND tỉnh Bình Thuận cho phép cải tạo để trồng cao su và cây lâm nghiệp theo Quyết định số 2681 ngày 18.9.2009 do ông Huỳnh Tấn Thành, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh ký. Nội dung Đề án nêu, dù được phép cải tạo để trồng cây công nghiệp nhưng đơn vị chủ rừng (Cty TNHH MTV Lâm Nghiệp Bình Thuận), chỉ được phép tác động khi đã thực hiện đầy đủ thủ tục và được cơ quan có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt theo qui định. Đặc biệt, phải ưu tiên giải quyết nhu cầu lao động tại chỗ, đảm bảo quỹ đất cho sản xuất, ổn định về dân sinh, kinh tế, xã hội cho địa phương trước khi xem xét giải quyết cho các nhà đầu tư khác.
Tuy nhiên, 2 năm sau đó, nhằm thực hiện chủ trương của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bình Thuận đã ra văn bản số 4419 ngày 19.9.2011, do phó Chủ tịch UBND tỉnh là ông Nguyễn Ngọc Hai ký (nay là Chủ tịch UBND tỉnh), yêu cầu tạm dừng triển khai thực hiện việc cải tạo rừng theo Quyết định 2681 nói trên, có nghĩa là không được phép trồng cây công nghiệp và lâm nghiệp nữa. Qua đó, UBND tỉnh cũng chỉ đạo Cty TNHH MTV Lâm Nghiệp Bình Thuận tiếp tục tăng cường trách nhiệm quản lý bảo vệ rừng tự nhiên theo đúng qui định pháp luật.
Thế nhưng, phớt lờ chủ trương của Tỉnh ủy và chỉ đạo của UBND tỉnh, ngày 15.10.2011, ông Nguyễn Tiến Dũng, Tổng giám đốc Cty TNHH MTV Lâm nghiệp Bình Thuận vẫn ký hợp đồng liên kết đầu tư với Cty Phước Sang (có địa chỉ ở Lô K, Khu Trung tâm thương mại Bắc Phan Thiết), để hợp tác sản xuất kinh doanh đầu tư trồng cây công nghiệp và khoanh nuôi bảo vệ rừng tự nhiên tại Tiểu khu 279 thuộc địa bàn thôn 3, xã Hàm Cần, huyện Hàm Thuận Nam - đây chính là khu vực nằm trong Đề án cải tạo rừng tự nhiên mà UBND tỉnh đã có chỉ đạo tạm dừng thực hiện trước đó.
Phá rừng tự nhiên…
Theo hợp đồng, Cty TNHH MTV Lâm Nghiệp Bình Thuận cho phép Cty Phước Sang được tiến hành trồng cây công nghiệp (cây cao su) trên diện tích 74 ha đất rừng cải tạo, còn lại diện tích 44 ha thuộc khu vực rừng khoanh nuôi bảo vệ thì Cty Phước Sang phải có trách nhiệm quản lý bảo vệ, không được tác động, san ủi, khai thác (gỗ) để trồng cây cao su và cây ăn quả.
Nội dung hợp đồng thể hiện, Cty TNHH MTV Lâm Nghiệp Bình Thuận (bên A) khoán trắng cho Cty Phước Sang (bên B) thuê đất rừng 74 ha để trồng cây cao su trong thời hạn 30 năm, miễn sao bên B có nghĩa vụ nộp tiền đầy đủ cho bên A với mức giá đưa ra lại rất… “bèo”. Cụ thể bao gồm: Khoản một, với mức giá 300 ngàn đồng/ha, tổng cộng 22,2 triệu đồng gọi là trả tiền “xây dựng hạ tầng” cho bên A bỏ ra ban đầu; khoản hai, với 30 triệu đồng/năm trong 7 năm, tổng cộng 210 triệu đồng gọi là hỗ trợ chi phí quản lý, công tác; và khoản ba, với 400 ngàn đồng/ha/năm gọi là chi hỗ trợ lợi nhuận trong 3 năm đầu, tổng cộng 88,8 triệu đồng.
Tổng cộng 3 khoản, Cty Phước Sang thuê đất rừng của Cty TNHH MTV Lâm Nghiệp Bình Thuận “trọn gói” chỉ có 321 triệu đồng cho 74 ha, tức chưa đến 4,5 triệu đồng/ha trong thời hạn 30 năm. Trong khi đó, nếu so sánh với giá thuê đất rừng tại các tỉnh khu vực Tây nguyên để trồng cao su vào thời điểm đó thì mức cho thuê của Cty TNHH MTV Lâm Nghiệp Bình Thuận lại rẻ đến mức khó hiểu.
Thế nên, sau khi ký hợp đồng, Cty Phước Sang không chỉ trồng cao su mà còn trồng cả cây ăn trái (cam, quýt) sai mục đích, bởi theo quy định đối với đối tượng 3 loại rừng chỉ cho phép trồng cây lâm nghiệp trên diện tích 74 ha đất rừng cải tạo, trong khi cây ăn trái thuộc vào nhóm cây nông nghiệp. Ngoài ra, Cty Phước Sang còn san ủi, xâm lấn, khai thác gỗ trái phép vào luôn cả khu vực 44 ha rừng tự nhiên khoanh nuôi bảo vệ đã được chủ rừng lập thủ tục giao bổ sung (?).
Những ngày cuối tháng 3.2017, một số người dân địa phương vì bức xúc việc ngang nhiên phá rừng tự nhiên, họ đã tình nguyện dẫn chúng tôi vào sâu bên trong khu vực 44 ha rừng khoanh nuôi bảo vệ này để mục sở thị cây cao su, cây ăn trái đang lấn chiếm diện tích khoanh nuôi. Điều này đồng nghĩa với việc hàng ngàn mét khối gỗ, củi bị người ta khai thác trái phép để lấy đất rừng trồng cây công nghiệp. Tại hiện trường cho thấy, trên diện tích cây cao su trồng được 4-5 năm tuổi vẫn còn sót lại những gốc cây gỗ lớn, đường kính bằng cả vòng tay người ôm. Thậm chí, ngay trên khu vực này, người ta còn xây dựng trái phép nhà ăn ở, sinh hoạt mà suốt nhiều năm liền, Cty TNHH MTV Lâm Nghiệp gần như “ngó lơ”.
Trả lời xung quanh vụ việc này, ông Bùi Trung Thành, Phó Chánh thanh tra tỉnh Bình Thuận, phụ trách mảng kinh tế cho rằng: “Theo đơn tố cáo của người dân địa phương, vừa qua được sự chỉ đạo của UBND tỉnh, Thanh tra tỉnh cũng đã thành lập đoàn đi xác minh kiểm tra tại khu vực dự án Phước Sang liên kết với chủ rừng là Cty TNHH MTV Lâm Nghiệp Bình Thuận để làm rõ. Trước mắt, xác định khu vực của dự án Phước Sang đang trồng cây cao su, cam, quýt là nằm trong Đề án cải tạo rừng nghèo kiệt mà Tỉnh ủy, Ủy ban tỉnh đã chỉ đạo tạm dừng trước đó. Hai là, khu vực rừng khoanh nuôi bảo vệ sau khi kiểm tra thực địa hiện chỉ còn lại khoảng 22-23 ha. Còn việc có mua bán sang nhượng trái phép đất rừng giữa dự án Phước Sang với một số người dân bên ngoài địa phương để trồng cam, quýt hay không thì chỉ có cơ quan điều tra mới làm được.
Thanh tra tỉnh cũng đã có văn bản báo cáo và đề xuất biện pháp xử lý. UBND tỉnh đang xin ý kiến chỉ đạo của Thường vụ tỉnh ủy và vụ việc này hiện được giao cho Ban Nội chính tham gia xử lý”.
