Nhắm vào tim mạch nhưng lại trúng... hạ bộ
Năm 1989, các nhà hóa học của công ty dược Pfizer làm việc tại Đông Nam nước Anh đã chế ra một hỗn hợp thuốc có tên sildenafil. Mục tiêu ban đầu của họ là dùng thuốc điều trị bệnh đau thắt ngực và cao huyết áp. Tuy nhiên sildenafil, thuộc về một dự án được ưu tiên thấp có tên mã UK92480, đã cho những kết quả khá tồi khi thử nghiệm hạn chế trên một nhóm thợ mỏ ở xứ Wales.
David Brown, nhà hóa học của Pfizer, kể với trang tin Bloomberg rằng dự án đã ở gần điểm thất bại, tới nỗi các thành viên có liên quan còn không buồn tới dự những buổi họp bàn về tiến độ, bởi họ tin rằng sẽ chẳng thể thu được một kết quả tốt đẹp. Tháng 6.1993, Brown phải hiện diện trước ủy ban phát triển thuốc điều trị của Pfizer, với thành viên là nhiều quản trị viên cao cấp trong công ty, và nghe họ rủa xả vì ông và cộng sự đã lãng phí quá nhiều tiền. Sau màn lên lớp gay gắt, ông nhận được tối hậu thư. “Về cơ bản họ nói với tôi rằng hãy trở lại trong tháng 9 và nếu không có thêm dữ liệu gì mới (về thuốc sildenafil), dự án sẽ bị đóng lại”, Brown kể.
Vài ngày sau buổi họp đó, Brown tới gặp các thợ mỏ đã tham gia thử nghiệm thuốc sildenafil trong tâm trạng không vui. Tới cuối cuộc gặp gỡ, như thường lệ ông hỏi có ai nhận thấy thuốc gây ra tác động lạ nào đó mà họ muốn báo lại không. Một người đàn ông bèn rụt rè giơ tay lên và nói: “Chà, có vẻ như tôi đã “chào cờ” nhiều lần trong một đêm hơn so với bình thường”. Ngay lập tức các thợ mỏ khác cười tán thưởng, nói rằng họ cũng thế.
Với Brown và cộng sự trong dự án sildenafil, tác động này không phải là thứ họ đang tìm kiếm. Ian Osterloh, một nhân vật thuộc bộ phận nghiên cứu và phát triển của Pfizer, nói rằng khi ấy không một nhà khoa học nào cho rằng tác động kỳ lạ của thuốc là một sự đột phá và chương trình cần phải thay đổi mục tiêu. David McGibney, quan chức phụ trách hoạt động nghiên cứu và phát triển của Pfizer, thậm chí còn nghi ngờ khi nghe nói về tác động phụ này của thuốc.
Phải mất một ngày sau cuộc gặp các thợ mỏ ở Wales, Brown mới như tỉnh cơn mê. Ông nhận ra rằng nhóm cần nghiên cứu về tác dụng mới mà thuốc tạo ra. “Tôi nói với ông ấy (McGibney) rằng mình cần thêm 150.000 bảng để nghiên cứu về bệnh bất lực của nam giới và ông ấy đã khước từ. Nhưng tôi không đầu hàng. Tôi đã đóng cửa phòng ông ấy, và đứng đó lèo nhèo: “David, tôi sẽ không rời khỏi căn phòng này nếu ông không cấp tiền cho tôi”. Nếu kẻ nói ra những câu này là người khác, chắc hẳn anh ta đã bị đuổi việc luôn rồi”, Brown kể.
Nhờ sự kiên trì tới bướng bỉnh, Brown được cấp tiền và các hoạt động thử nghiệm mới với sildenafil bắt đầu vào năm 1993 ở vùng Bristol. Về cơ bản, tác dụng chính của sildenafil là gây ức chế enzyme phosphodiesterase type 5 (PDE5), tác nhân khiến bộ phận sinh dục nam ngừng trạng thái “chào cờ” sau khi những cuộc mây mưa kết thúc. Để làm được điều này, enzyme PDE5 phân hủy một hóa chất trong cơ thể có tên GMP (tiết ra trong lúc hứng khởi tình dục). Khi PDE5 bị ức chế, GMP sẽ tồn tại lâu hơn trong cơ thể, giúp máu tới bộ phận sinh dục nhiều hơn, đồng nghĩa với việc trạng thái “chào cờ” được duy trì lâu hơn.
Năm 1996, Pfizer chính thứ đăng ký bản quyền sildenafil, thay đổi mục đích sử dụng của nó từ chỗ để điều trị bệnh tim mạch sang điều trị rối loạn cương dương. Thuốc bắt đầu được bán rộng rãi ở Anh, trước khi mở rộng sang Pháp, Na Uy, Thụy Điển. Nhưng Viagra chỉ thực sự làm nên chuyện sau khi đặt chân tới Mỹ và được Cơ quan quản lý thuốc và thực phẩm Mỹ (FDA) cho phép sử dụng trong hoạt động điều trị bệnh bất lực vào ngày 27.3.1998.
Một cơn sốt quanh viên thuốc màu xanh
Trong thập niên trước khi Viagra xuất hiện, nhân loại đã đạt nhiều tiến bộ trong việc chữa bệnh bất lực, hiện được đa phần các bác sĩ xem là một bệnh về sinh lý, thay vì tâm lý. Một nghiên cứu toàn diện vào năm 1994 do Các viện nghiên cứu quốc gia Mỹ tiến hành đã mở rộng định nghĩa về tình trạng rối loạn cương dương và cho thấy khoảng 30 triệu người Mỹ mắc bệnh, với một nửa trong đó dưới tuổi 65.
Để giúp những con người này, trước đây các bác sĩ chỉ có giải pháp tiêm thuốc vào phần gốc của bộ phận sinh dục nam giới. Chẳng khó để thấy vì sao không nhiều người mặn mà với phương thức điều trị này. “Bạn có thể dễ dàng hình dung ra vẻ mặt của các bệnh nhân, khi tôi nói rằng sẽ phải tiêm một nhát vào khu vực nhạy cảm nhất trên cơ thể họ, để trị bệnh rối loạn cương dương”, bác sĩ Gregory Bales, một chuyên gia về hệ tiết niệu ở bệnh viện Đại học Chicago, cho biết.
Sau mỗi lần tiêm như thế, “cậu nhỏ” của một bệnh nhân có thể “chào cờ” trong vòng một giờ đồng hồ hoặc lâu hơn, tùy theo cơ địa của họ. Những ai sợ tiêm có thể sử dụng những phương thức thay thế như dùng bơm chân không hoặc các biện pháp phẫu thuật cấy vật hỗ trợ thẳng vào bộ phận sinh dục. So với tiêm, những biện pháp này rõ ràng là không kém kỳ cục và quan trọng là khó mang tới cảm giác tự tin và giúp bệnh nhân có đời sống tình dục viên mãn.
Trong bối cảnh đó, Viagra xuất hiện như một tia sáng phá tan bóng đêm. Viên thuốc này mang theo lời hứa về một giải pháp giúp người rối loạn cương dương có thể kiểm soát bệnh, một cách hiệu quả, dễ dàng và kín đáo. Đàn ông Mỹ đổ tới gặp các bác sĩ, có thể vì họ gặp chứng bất lực thực sự, nhưng cũng chẳng hiếm những kẻ tìm tới vì không thỏa mãn với đời sống tình dục của họ. Tất cả đều mong muốn cải thiện chuyện giường chiếu, nhờ viên thuốc thần kỳ màu xanh mới xuất hiện.
Tại Trung tâm nghiên cứu hệ tiết niệu ở Florida, một trong những nơi đầu tiên tham gia thử nghiệm Viagra trên đất Mỹ, thời gian chờ đặt lịch hẹn khám với bác sĩ để được tư vấn dùng Viagra đã tăng lên 1 tháng. Tuy nhiên điều này không ngăn cản các bệnh nhân tìm cách sờ tay vào loại thuốc mới. “Chúng tôi nhận được rất nhiều đăng ký khám khẩn cấp. Những bệnh nhân đó báo rằng họ đang bị đau thận, tiểu ra máu, đủ loại trọng bệnh khác nhau. Nhưng khi được gặp bác sĩ, họ chỉ hỏi về Viagra. Thật đáng kinh ngạc. Có những người đã bị bất lực suốt 3 năm nên họ không thể chờ thêm một ngày nào nữa cả”, bác sĩ Ramon Perez ở trung tâm cho biết.
Dược sĩ Michael Podgurski thì cho biết Viagra là loại thuốc thu hút người dùng với tốc độ nhanh chưa từng thấy. Ngay sau khi FDA cho phép dùng Viagra điều trị bệnh bất lực, Podgurski và các đồng nghiệp ở chuỗi cửa hàng thuốc Rite Aid đã phải cung cấp Viagra cho 10.000 đơn thuốc mỗi ngày!
Cơn sốt Viagra nóng tới mức một số bác sĩ thậm chí đã phá bỏ các nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp để kiếm tiền. Đó là trường hợp của David Michael Thomas, một viên bác sĩ thuộc chuyên ngành cơ xương đã chấp nhận chẩn bệnh qua điện thoại và kê đơn mua Viagra cho 700 bệnh nhân, với giá 50 USD mỗi người. Vì hành động này, Thomas đã suýt mất bằng hành nghề.
Với nhiều người đàn ông bị bất lực sớm có cơ hội chạm tay vào Viagra, viên thuốc này thực sự đã thay đổi hoàn toàn cuộc sống của họ. Tờ Time cho biết Earl Macklin, một viên bảo vệ 59 tuổi ở Chicago đã bị rối loạn cương dương trong 10 năm vì mắc bệnh tiểu đường. Sau 3 lần dùng thử thuốc, ông đã có thể quan hệ tình dục với bạn gái lần đầu sau 4 tháng kể từ khi họ yêu nhau. “Tôi đã dùng thuốc đều đặn kể từ đó. Nó khiến tôi có cảm giác như mình đã trở lại tuổi 30”, Macklin hào hứng khoe.
Tom Cannata, một kế toán 43 tuổi người vùng Springfield, Massachussett đã uống Viagra trong vòng 3 năm, chia sẻ rằng thuốc giúp anh phong độ và dẻo dai hơn trong chuyện giường chiếu, qua đó cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống. Và không chỉ có thanh niên mà một số người trong độ tuổi 70, 80 cũng dùng Viagra, để rồi kinh ngạc khi thấy mình đã có lại khả năng đàn ông như thời trai tráng.
Trong khi cánh mày râu hoan hỉ, phụ nữ lại có những phản ứng rất khác nhau với Viagra. Một số tỏ ra hưởng ứng, nhưng cũng có người không vui, thậm chí bực tức khi bạn đời của họ đột nhiên quan tâm tới tình dục trở lại. Bác sĩ điều trị các vấn đề về tình dục Stephanie Buehler kể lại rằng người đầu tiên trở lại văn phòng của bà sau khi dùng thử Viagra đã mang theo bộ mặt cực kỳ sầu thảm. Không phải vì thuốc mới chẳng gây tác dụng nào với anh ta. Ngược lại, khi anh ta mang lọ Viagra về nhà và lắc nó như điên trước mặt vợ, hoan hỉ nói rằng “Em yêu, chúng ta sẽ trở lại mặn nồng như thuở trước nhé”, cô vợ đã trả lời chán nản: “Ồ em tưởng chúng ta đã quyết định ngừng hẳn chuyện này rồi chứ nhỉ”. Một số bà vợ còn viết thư cho các bác sĩ phàn nàn rằng Viagra đã đảo lộn mọi thứ trong nhà họ, bởi các ông chồng bỗng giống như những cậu trai tơ đang khao khát khám phá tình dục.
Ý tưởng chế Viagra cho phụ nữ
Bất chấp những phản ứng khác nhau mà Viagra gây ra, cũng như những tranh cãi về vai trò của nó trong một đời sống tình dục lành mạnh, không thể phủ nhận một điều rằng viên thuốc màu xanh này rất được ưa chuộng. Trong vòng 10 năm đầu tiên kể từ khi Viagra ra đời, đã có gần 30 triệu đàn ông trên thế giới sử dụng Viagra, mang về cho Pfizer số tiền lên tới hơn 1 tỉ bảng.
Với nhiều bác sĩ, di sản mà Viagra tạo ra còn nằm ở chỗ nó đã phá tan những định kiến và điều cấm kỵ nằm quanh bệnh bất lực của đàn ông, giúp phái mạnh nói về điều từng khiến bản thân xấu hổ, thất vọng, nhưng lại có thể là dấu hiệu cho thấy họ đang gặp các vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe. Việc đàn ông chủ động tới gặp các bác sĩ để được tư vấn dùng Viagra đã mang tới cơ hội khám và phát hiện các căn bệnh nguy hiểm hơn đã gián tiếp gây ra hiện tượng bất lực cho họ, như bệnh về tim mạch hay ung thư bàng quang.
Suốt gần 2 thập niên tồn tại, Viagra được ưa chuộng, nhưng có giá khá cao nên không ít tổ chức bất lương làm giả nó và bán qua mạng Internet với giá rẻ. Các bác sĩ đã nhiều lần khuyến cáo người dùng không nên mua Viagra giả, bởi các hóa chất không đảm bảo có trong thành phần thuốc có thể gây hại cho họ.
Daily Mail cho biết kể từ năm 2012 đã có một lượng Viagra giả trị giá 50 triệu bảng bị thu giữ tại nước này. Phân tích thành phần các loại thuốc giả này cho thấy chúng chứa đủ thứ thập cẩm khác nhau, bao gồm cả những chất độc hại với cơ thể người như thạch cao, mực in, bụi gạch và thậm chí là thạch tín. Viagra giả thường do các băng tội phạm sản xuất, bởi chúng nhận ra rằng nhu cầu sử dụng loại thuốc cường dương là rất lớn.
Các bác sĩ cũng nhận ra rằng ngày càng có nhiều người trẻ sử dụng Viagra và các loại thuốc cường dương tương tự. Rất có thể họ dùng thuốc này để nâng cao đời sống tình dục hoặc dùng chung với các thuốc khác để vẫn có thể quan hệ tình dục sau các bữa tiệc rượu thác loạn. Các nghiên cứu tiến hành trong thời gian dài cho thấy việc sử dụng thường xuyên Viagra và những loại thuốc cường dương tương tự không gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng nào cho cơ thể. Thậm chí một nghiên cứu của Thụy Điển vào năm 2016 còn thấy rằng người dùng Viagra còn giảm nguy cơ bị đau tim. Tuy nhiên thanh niên trẻ dùng Viagra quá thường xuyên có khả năng sẽ mắc bệnh bất lực, bởi họ sẽ dần nghi ngờ khả năng của cơ thể và hình thành tâm lý lệ thuộc vào thuốc.
Theo thời gian, các nhà khoa học đã từng có ý định tạo ra một loại “Viagra hồng” dành riêng cho phụ nữ, nhưng chưa bao giờ thành công. Nguyên nhân do các nhà khoa học tin rằng tác nhân khiến phụ nữ hứng thú với tình dục nằm ở “gần tai họ thay vì gần khu vực giữa hai chân”, như trong trường hợp của đàn ông.
Một công ty từng cố đưa ra một giải pháp, bằng cách tung ra thị trường loại thuốc có tên Addyi với mục tiêu cải thiện sự tự ti về giường chiếu của phụ nữ. Tác dụng của thuốc là làm tăng lượng máu chạy tới khu vực quanh vùng hố chậu và kích thích não bộ, làm tăng các hóa chất như serotonin và dopamine - khiến phụ nữ cảm thấy hưng phấn khi quan hệ tình dục.
Giả thuyết của công ty này đưa ra là não bộ của phụ nữ sẽ ở trong trạng thái cực khoái mạnh hơn trong quá trình quan hệ và họ sẽ nhớ lâu hơn về những lần quan hệ như thế. Tuy nhiên trong khi viễn cảnh hay ho này mới chỉ dừng lại ở mức lý thuyết, thuốc lại gây ra các tác dụng phụ rất nghiêm trọng như khiến người sử dụng buồn ngủ, lơ mơ, đột ngột giảm huyết áp và thậm chí là ngất xỉu, nếu họ uống cùng với rượu. Vì lẽ đó, bất chấp việc được tung ra hồi năm 2015, doanh số của loại Viagra hồng này tới nay vẫn khá tệ hại.
