Nhân cách quan trọng hơn năng lực
Doanh nhân Inamori Kazuo là Chủ tịch danh dự Công ty Kyocera, Cố vấn tối cao công ty KDDI, Cố vấn danh dự Hãng hàng không Nhật Bản, Chủ tịch quỹ Inamori. Nhà sáng lập 2 công ty Kyocera và KDDI nổi tiếng tại Nhật Bản có triết lý kinh doanh vô cùng đặc biệt, trong đó quan niệm “cứ sống đúng với đạo làm người” hay “sống bằng chính mình, làm điều đúng đắn một cách đúng đắn theo đúng nghĩa con người” và điều hành doanh nghiệp thì từng thành viên sẽ hạnh phúc và công ty sẽ phát triển. Ông cũng cho rằng: “Trao cơ hội cho nhân viên sự phát triển cả về vật chất lẫn trí tuệ, và bằng nỗ lực chúng ta sẽ cống hiến vào sự tiến bộ của xã hội và nhân loại”.
Ông giải thích: “Nói một cách cụ thể quan điểm luân lý này là: Kinh doanh một cách chính trực. Tuyệt đối không dối trá. Không lừa lọc. Giữ cách sống chân thành. Dù có gặp khó cũng không làm việc hèn mà có can đảm để vượt qua gian nan. Tôn trọng chính nghĩa. Lấy công bằng làm trọng. Luôn nỗ lực rèn luyện tính khiêm nhường, nỗ lực không thua kém ai. Không nói thậm chí nghĩ trong lòng những lời bất bình, bất mãn hay than thở (ghen tị và hận thù) làm hạ thấp phẩm giá con người. Kiềm chế tức giận. Trong kinh doanh dù theo đuổi lợi nhuận cũng biết đến đâu là đủ, không quá ham hố. Không dùng tiêu chuẩn suy xét chỉ dựa trên thiệt hay lợi mà suy xét trên cơ sở đạo lý...”.
Doanh nhân người Nhật Bản bắt đầu lãnh đạo doanh nghiệp đầu tiên năm 27 tuổi, với 28 nhân viên và 3 triệu yen tiền vốn. Sau 46 năm, công ty đã phát triển với lợi nhuận hàng năm là 100 tỉ yen. Theo ông, lãnh đạo của một tổ chức có nhận được sự tôn trọng của cấp dưới hay không là điều thực sự trọng yếu để vận hành tổ chức đó. Và vấn đề vô cùng quan trọng với họ là xây dựng triết lý vừa đúng đắn, vừa tạo sự tín nhiệm, kính trọng từ phía cấp dưới.
“Trong kinh doanh cũng như trong công việc hành chính, tiêu chuẩn đánh giá số 1 không phải năng lực mà là nhân cách. Nói một cách đơn giản, nhân cách con người nằm ở chỗ người đó có trái tim nhân hậu, vì người khác hay không. Dù là lĩnh vực gì khi chọn lãnh đạo tôi nghĩ tiêu chuẩn về nhân cách quan trọng hơn năng lực”, ông nhấn mạnh.
Cuộc cách mạng hồi sinh cả một doanh nghiệp phá sản
Triết lý của doanh nhân người Nhật Bản Inamori Kazuo đã chứng minh hiệu quả trong việc hồi sinh thành công Hãng hàng không Nhật Bản Japan Airlines (JAL). Hiện nay, JAL là một trong những hãng hàng không hàng đầu Châu Á.
Năm 2010, ông Inamori Kazuo đã đảm nhận vai trò Chủ tịch HĐQT JAL mà không yêu cầu trả lương. Tại đây, ông thực hiện cuộc cách mạng thay đổi ý thức của nhân viên, biến JAL thành một tổ chức hoạt động có hiệu quả. Chưa đầy 3 năm sau khi nộp đơn xin phá sản với khoản nợ hơn 2.320 tỉ yen, JAL hồi sinh thần kỳ và trở lại sàn chứng khoán Tokyo năm 2012.
“Khi ông nhận chức ngày 1.2.2010, toàn bộ nhân viên trong công ty đã “nín thở” để xem Chủ tịch mới nói gì. Cuộc nói chuyện đầu tiên, ông nói về 3 ý nghĩa của tái thiết JAL. Ông nói rằng, dù tuổi đã cao (77 tuổi) và cũng không hiểu biết về vấn đề này nhưng tôi đồng ý giúp tái thiết JAL vì 3 lý do: Ảnh hưởng tới nền kinh tế Nhật Bản, đảm bảo công ăn việc làm cho các nhân viên ở lại và đảm bảo cạnh tranh lành mạnh vì lợi ích của người dân. Hoàn toàn không có bất cứ vụ lợi, không màng danh vọng nào ở đây”, ông Fujita Tadashi – Phó Tổng giám đốc điều hành JAL thuật lại và trân trọng gọi ông Inamori Kazuo là Ngài Chủ tịch dù hiện ông là cố vấn danh dự của hãng.
Lãnh đạo của JAL nói: “Chủ tịch đã dạy chúng tôi những bài học rất sâu sắc về kinh doanh và quá trình chia sẻ những kinh nghiệm quý báu của ông là những trải nghiệm mà tôi không thể quên được”.
Theo ông Fujita Tadashi, 3 điều “đại nghĩa” trong cuộc nói chuyện đầu tiên này rất quan trọng, ứng với mục đích, ý nghĩa của hoạt động kinh doanh nêu ở Nguyên tắc số 1 trong 12 Nguyên tắc kinh doanh trong triết lý Inamori, vốn đã được tổng hợp thành các nội dung thực hành dẫn tới thành công của Kyocera và sau đó là KDDI. Nguyên tắc này cụ thể là: “Luôn làm rõ mục đích ý nghĩa của hoạt động kinh doanh, đặt ra những mục tiêu cao cả, chính nghĩa, công lý, theo quan điểm là quang minh chính đại”.
Và tại cuộc họp định kỳ, Chủ tịch Inamori đã đưa ra xác định nhiệm vụ, mục tiêu cụ thể của một JAL mới, một JAL hồi sinh. Bắt đầu với việc bắt tay vào “cuộc phẫu thuật ngoại khoa” cắt bỏ những phần hỏng, phần bỏ đi của JAL để đảm bảo dừng thua lỗ với các động thái mạnh tay như: Bỏ 40% đường bay quốc tế, 30% đường bay nội địa, thu hẹp quy mô kinh doanh, bán một số máy bay, chuyển quy mô nhân viên từ 50.000 xuống còn 30.000...
Cùng với đó, Chủ tịch HĐQT JAL đưa ra hai trụ cột cải cách: Về “Tâm” và “Khí”.
Trong 6 nguyên tắc cải cách “Tâm”, vấn đề đào tạo lãnh đạo được đặc biệt đề cao: “Liên tục trong thời gian ngắn từ tháng 6 đến tháng 7.2010, 52 lãnh đạo từ Tổng giám đốc tới các trưởng ban đã được tập hợp tham gia 17 cuộc họp nhằm thấm nhuần những tố chất đòi hỏi với một người lãnh đạo trong JAL tái thiết. Các chủ đề trao đổi là 12 Nguyên lý trong kinh doanh, 6 Nguyên tắc nỗ lực, 7 Nguyên tắc kế toán, phương thức kinh doanh Amoeba. Nhưng điều mà ngài Chủ tịch trao đổi với chúng tôi là triết lý sống, giá trị quan, điều cốt lõi trong quá trình đào tạo này”.
Nói về sự thay đổi dẫn tới việc JAL hồi sinh 3 năm sau khi tuyên bố phá sản nhờ áp dụng triết lý Inamori, ông Fujita Tadashi cho hay: “Hành động của mỗi nhân sự trong công ty có sự thay đổi, bởi trước khi làm đều cân nhắc “làm một con người làm cái gì là đúng”.
Tư duy thay đổi đã mang lại sự thay đổi tốt nhất cho khách hàng. Điều quan trọng thứ hai là trung thực. Tất cả mọi kết quả kinh doanh đều chính xác, kịp thời, phản ánh mọi con số thực tại của doanh nghiệp để có được định hướng kinh doanh phù hợp.
Từ đó, chúng tôi đã có chiến lược kinh doanh, kế hoạch hành động phù hợp thực tế kinh doanh hàng ngày. Kết quả là lượng khách hàng tăng, được đánh giá tốt và tạo dựng lòng tin cho khách hàng”.
“Công chức không còn là cá nhân nữa vì đằng sau công chức là nhân dân”
Triết lý Inamori không chỉ được áp dụng trong thực tiễn vận hành doanh nghiệp mà còn vận dụng đối với các công chức, chính trị gia trong vận hành nhà nước, các tổ chức.
Đề cập tới nội dung này, Giáo sư, Tiến sĩ Taka Iwao - Khoa nghiên cứu Kinh tế sau Đại học Reitaka chia sẻ trong bài phát biểu: “Kiến tạo quốc gia như thế nào? Tư duy của người lãnh đạo quyết định dạng thức xã hội - Học tập từ triết lý Inamori” rằng: “Với tư cách là lãnh đạo quốc gia, một tổ chức, yếu tố quan trọng nhất là phải có được sự tín nhiệm, tin cậy của những người dân. Người đứng đầu cần ý thức được trách nhiệm, trọng trách của mình và thực hiện nó là điều vô cùng quan trọng. Và đối với công chức, điều này càng trở nên quan trọng hơn nữa”, ông nói.
Tại Nhật Bản, có quy định cụ thể về những điều được làm và không được làm đối với nhân viên làm việc trong các cơ quan nhà nước. “Điều số 1 về các quyết định chung trong quy định này có một câu: “Công chức phải hành động vì lợi ích của người dân và có được lòng tin của người dân”, Giáo sư, Tiến sĩ Taka Iwao nói và giả thích thêm rằng, điều này có nghĩa là công chức phải tạo dựng được lòng tin xuất phát từ chính phẩm chất của họ.
Bàn về vấn đề nhân cách với người lãnh đạo hoặc cán bộ công chức, GS.TS. Taka Iwaocho biết: “Đã là công chức thì năng lực là cần thiết. Thứ hai là sự tận tâm, nhiệt huyết. Những người lãnh đạo đều hội tụ những điều đó. Ngoài ra, một yếu tố nữa là tư duy, suy nghĩ của con người. Ví dụ, khi công việc không như mong muốn, điều đầu tiên là phải tìm ra nguyên do chứ không phải đổ cho khách quan hay người khác. Tôi nghĩ, tư duy là điều quan trọng đối với một công chức. Chúng ta phải xem xét xem lối tư duy, suy nghĩ của chúng ta đã đúng chưa”.
“Không phải tôi muốn nói rằng các bạn hãy cố gắng đạt được sự hoàn thiện, tôi chỉ mong các bạn ít ra cũng suy nghĩ xem mình đang sống như thế nào, đang ý thức rằng đạo đức con người là điều quan trọng nhất và nỗ lực hàng ngày để thực hành đạo đức, hay đang sống cuộc đời bàng quan với đạo đức? Đặc biệt, công chức không còn là cá nhân nữa vì đằng sau công chức là nhân dân. Mong rằng các bạn không quên điều đó để trở thành những cán bộ nhà nước tốt”, doanh nhân Inamori Kazuo nói về phẩm chất và triết lý cần có của nhà lãnh đạo.
