Thăm lâu đài Fontainebleau

trần mạnh thường |

Tôi đến Paris vào một ngày cuối thu, dưới nắng vàng rực rỡ của trời Tây se se lạnh. Rời sân bay Quốc tế Charles de Gaulle, tôi nói với người bạn ra đón: “Mình muốn đến thăm lâu đài Fontainebleau ngay”. “Tại sao vậy?”, bạn hỏi. “Đơn giản, đây là một kỷ niệm hồi tưởng đầy ấn tượng, khiến mình mãi mãi không bao giờ quên!”.

Bởi năm 1946, lúc mình lên 10 tuổi, đang học lớp 5, đúng lúc Hội nghị Fontainebleau giữa Đoàn Chính phủ Việt Nam Dân chủ cộng hòa và Chính phủ Pháp khai mạc tại lâu đài này.

1. Không đầy một tiếng đồng hồ  đi ôtô, lâu đài Fontainebleau đồ sộ, vĩ đại hiện ra trước mắt, giữa rừng cây lá đã ngã sang mầu vàng đỏ, đang lung lay trước gió, đẹp đến nao lòng!

Anh bạn tôi gần như một “hưởng dẫn viên du lịch” thực thụ, bởi trong nhiều năm học tập và làm việc ở Paris, anh đã đến đây nhiều lần chiêm ngưỡng và tìm hiểu. Anh đã giới thiệu sơ qua lịch sử của lâu đài. Anh vừa đi vừa nói: Fontainebleau là một lâu đài nổi tiếng trong lịch sử nước Pháp. Vì nó được chọn làm tư gia, chính xác hơn là “dinh thự của nhiều triều đại hoàng gia Pháp”, từ thế kỷ XIII (1214), dưới triều vua Saint Louis IX cho đến thế kỷ XIX là triều đại Hoàng đế Napoléon Đệ Nhất. Tòa lâu đài nằm trên khu đất rộng 17.000ha, với 1.500 phòng.

Lâu đài được khởi dựng từ năm 1137, khi ấy nó chỉ là một lâu đài nhỏ, là nơi để các vua hàng năm đến đây nghỉ ngơi, săn bắn. Về sau cũng là dinh thự riêng  của vua Phillippe Auguste (1165 - 1223). Dưới triều vua Saint Louis IX (1114 - 1270), lâu đài Fontainebleau được mở rộng thêm. Đến thời vua Charler V (1338 - 1381) cho xây thêm một thư viện. Dưới triều vua Francois I (1494 - 1547) ra lệnh phá bỏ toàn bộ công trình cũ, trừ vọng lâu ở sân Bầu dục, để xây tòa lâu đài mới trên nền cũ vào năm 1527, theo phong cách nghệ thuật kiến trúc Phục hưng. Để xây dựng lâu đài mới, nhà vua cho mời các nhân tài người Italia tới đảm nhiệm. Phần thiết kế do Bireton, phần trang trí nội thất do hai nghệ sĩ tài ba Primaticco và Rose Biorentino trang trí với những bức tranh mầu, trong đó có sự góp sức của các kiến trúc sư nổi tiếng là Delorm và Bu Claut. Lâu đài mới thực sự trở thành dinh thự và cùng điện săn bắn của các đời vua Pháp qua nhiều thời đại, vì rừng vùng này có nhiều thú, nhiều suối, trong đó có con suối ngầm mang tên Fontainebleau, nên lâu đài được lấy tên con suối đó.

Bạn tôi kể tiếp: Dưới thời Henri IV (1553 - 1610), lâu đài Fontainebleau lại được mở rộng thêm, xây nhiều sân chơi, nhà vua còn cho xây một công viên rộng 115ha, do André de Notre thiết kế và đào một con kênh dài hơn 1km, để tổ chức các buổi dạo mát bằng du thuyền.

Chiếc cầu thang hình móng ngựa do vua Henri II xây vào thế kỷ XVI, rồi giao cho vua Louis XIII (1601 - 1643) cho xây lại vào thế kỷ XVII theo kiểu Phục hưng. Dinh thự Fontainebleau được xem là một mẫu mực của kiến trúc Pháp thế kỷ XII - XIX.

Tranh vẽ Hoàng đế Napoléon Đệ Nhất treo trong lâu đài Fontainebleau. Ảnh: Trần Mạnh Thường
Tranh vẽ Hoàng đế Napoléon Đệ Nhất treo trong lâu đài Fontainebleau. Ảnh: Trần Mạnh Thường

2. Sau một hồi dạo quanh lâu đài, anh dẫn tôi tới xem hồ nước nhân tạo, rộng chừng vài hécta, có từ thời Henri IV, là nơi tổ chức các cuộc đua thuyền. Hồ nuôi rất nhiều cá, dùng làm thực phẩm  và cùng là nơi  cho du khách câu cá giải trí. Trên hồ có một ngôi nhà bát giác nhỏ mang dấu ấn Napoléon I.

Đi vào bên trong lâu đài, trước tiên đập vào mắt chúng tôi là một hành lang lớn dài 60m, rộng 6m, nối liền phòng của vua với nhà Nguyện. Trên tường hành lang treo đầy các bức họa và phù điêu, do Rosso Fiorentino trang trí. Hành lang này là một trong những kiểu mẫu trang trí đẹp nhất theo kiểu Phục hưng  Pháp.

Đặc biệt phòng khiêu vũ, thuở ban đầu, Francois I cho thiết kế như một lối đi mở, nhưng đến năm 1552,  vua Henri II, cho sửa thành phòng khiêu vũ và tiếp khách, rộng hơn 300m2. Vòm trần có dấu ấn chữ H của vua Henri II cùng vầng trăng khuyết, tượng trưng cho người tình Diane de Poitiers của vua Henri II.

Ở đây còn có ngôi nhà Nguyện Ba Ngôi, được xây từ cuối thời Francois I, nhưng phải đến đầu thế kỷ XVII mới được trang trí. Trên trần phía giữa nhà Nguyện là những bức họa của Freminet miêu tả sự cứu rỗi con người của Thượng đế. Trong lâu đài còn có một rạp hát hoàng gia lộng lẫy cũng được xây dựng  đưới triều vua Louis XII (1638 - 1715), vì nhà vua rất thích nghe nhạc.

Tuy vậy, lâu đài tráng lệ Fontainebleau đã bị lãng quên một thời gian dài trên 300 năm do nhiều lý do khác nhau đã không được sử dụng, nên có nhiều hạng mục bị xuống cấp. Đến đời vua Louis XVI (1754 - 1793) vào thời kỳ cách mạng Pháp (1759 - 1796) nổ ra, toàn bộ đồ đạc quý giá trong lâu đài bị cướp, bị phá. Lâu đài dùng làm trại lính và nhà tù. Mãi đến năm 1804, Hoàng đế Napoléon Đệ Nhất (1769 - 1821) cho khôi phục lại và ông chọn nơi này làm dinh thự  riêng và cũng là  biểu tượng cho quyền lực của hoàng đế và giới quý tộc. Trong thời gian ở đây ông đã cho người đi tìm lại những đồ đạc bị mất và bổ sung nhiều tác phẩm của những họa sĩ nổi tiếng đương thời.

Thiếu nữ - tranh treo trong lâu đài Fontainebleau. Ảnh: Trần Mạnh Thường
Thiếu nữ - tranh treo trong lâu đài Fontainebleau. Ảnh: Trần Mạnh Thường

3. Là dinh thự của hoàng gia Pháp từ thời Francois Đệ Nhất tới thời Hoàng đế Napoléon Đệ Tam, Fontainebleau đã lưu giữ dấu ấn của nhiều triều đại nước Pháp  trong kiến trúc và các di tích của lâu đài.

Lâu đài Fontainebleau do nhiều lần trùng tu, sửa chữa, mở rộng và trải qua nhiều thế kỷ, lại được nhiều kiến trúc sư nổi tiếng và các nghệ sĩ bậc thầy của Pháp, của Italia thuộc nhiều trường phái, thế hệ khác nhau đã góp phần xây dựng, cải tạo..., nên toàn bộ lâu đài không theo một phong cách nghệ thuật nhất quán, rất đa dạng, nhưng nhìn chung tổng thể nghệ thuật thì vẫn mang đậm nét nghệ thuật Phục hưng ở thế kỷ XI và XVI và chính sự đa dạng, phong phú về kiến trúc của lâu đài đã làm nên sự hấp dẫn đối với du khách. Và cũng từ nghệ thuật Fontainebleau, nảy sinh trường phái Fontainebleau, mà người khởi xướng lại là các nghệ sĩ người Italia và  người đại diện là Primaticco. Đặc trưng của trường phái này là mang phong cách nghệ thuật cung đình khá tinh vi, ca ngợi hoàng tộc bằng nghệ thuật ẩn dụ với những đề tài bác học.

Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, một phần lâu đài trở thành Trường Nghệ thuật và Âm nhạc. Năm 1927, lâu đài dùng làm Viện Bảo tàng Quốc gia Pháp. Trong chiến tranh thế giới thứ hai, lâu đài bị quân Đức chiếm. Sau chiến tranh, một phần lâu đài trở thành trụ sở của NATO cho đến năm 1966.

Lâu đài Fontainebleau, nơi chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử nước Pháp và thế giới. Đặc biệt năm 1946, lần đầu tiên Hội nghị bàn về hòa bình ở Việt Nam đã diễn ra tại lâu đài này giữa Đoàn Đại biểu Chính phủ Việt Nam Dân chủ cộng hòa non trẻ (mới thành lập tháng 9 năm 1945) và Chính phủ Cộng hòa Pháp, cách nay vừa tròn 75 năm.

Năm 1981, lâu đài Fontainebleau được Ủy ban Di sản thế giới của UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới.

trần mạnh thường
TIN LIÊN QUAN

Phát hiện xác tàu đắm bí ẩn có thể là tàu chiến của Hoàng gia Anh

Nguyễn Hạnh |

Một xác tàu đắm bí ẩn 200 năm tuổi đã được tìm thấy trên một bãi biển ở Latvia. Nó có thể là tàn tích một tàu chiến mất tích của Hải quân Hoàng gia Anh.

Thâm nhập chợ buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp ở Peru

Nguyễn Hạnh |

Một cuộc điều tra bí mật tiết lộ, hơn 200 loài động vật hoang dã có nguồn gốc từ rừng nhiệt đới Amazon đang được bán bất hợp pháp tại các chợ ở Peru.

Tiểu hành tinh cỡ Đại kim tự tháp Ai Cập tiến sát Trái đất vào thứ 6 tới

Phương Linh |

Một tiểu hành tinh cỡ Đại kim tự tháp Giza sẽ tiến sát Trái đất vào ngày 15.10, gần hơn cả người hàng xóm sao Kim gần nhất của địa cầu.

Công chúa Hà Lan có thể kết hôn với người đồng giới và giữ ngôi vị

Song Minh |

Thủ tướng Mark Rutte tuyên bố, công chúa Hà Lan Catharina-Amalia Beatrix Carmen Victoria, 17 tuổi, có thể kết hôn với người thuộc bất kỳ giới tính nào mà không sợ bị tước quyền kế vị.

Cổ vật Ai Cập nghìn năm tuổi bị bỏ ngoài vườn chục năm vì tưởng đồ giả

Hải Anh |

Cặp tượng đá Ai Cập hàng nghìn năm tuổi bị dùng làm đồ trang trí trong vườn ở Anh hàng chục năm đã được bán đấu giá hơn 195.000 bảng Anh (265.510 USD).

Điều gì khiến lăng mộ Nefetari được mệnh danh là ngôi mộ đẹp nhất Ai Cập

Yến Nhi |

Được mệnh danh là "ngôi mộ đẹp nhất Ai Cập", lăng mộ cổ của nữ hoàng Nefetari không chỉ có kiến trúc xa hoa mà còn chứa đựng một câu chuyện hấp dẫn.

Tiền vệ Hùng Dũng: Tôi buồn vì không thể tặng quà thầy Park Hang-seo

AN NGUYÊN |

Tiền vệ Hùng Dũng và các đồng đội tuyển Việt Nam bày tỏ sự tiếc nuối khi không thể mang về món quà ý ở giải đấu cuối cùng của huấn luyện viên Park Hang-seo.

Bắt tạm giam 2 nữ phó giám đốc Bệnh viện TP Thủ Đức

Việt Dũng |

Mở rộng điều tra vụ án sai phạm về đấu thầu xảy ra tại Bệnh viện TP Thủ Đức (TPHCM), Cơ quan Cảnh sát điều tra đã bắt tạm giam 2 phó giám đốc đơn vị này.

Phát hiện xác tàu đắm bí ẩn có thể là tàu chiến của Hoàng gia Anh

Nguyễn Hạnh |

Một xác tàu đắm bí ẩn 200 năm tuổi đã được tìm thấy trên một bãi biển ở Latvia. Nó có thể là tàn tích một tàu chiến mất tích của Hải quân Hoàng gia Anh.

Thâm nhập chợ buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp ở Peru

Nguyễn Hạnh |

Một cuộc điều tra bí mật tiết lộ, hơn 200 loài động vật hoang dã có nguồn gốc từ rừng nhiệt đới Amazon đang được bán bất hợp pháp tại các chợ ở Peru.

Tiểu hành tinh cỡ Đại kim tự tháp Ai Cập tiến sát Trái đất vào thứ 6 tới

Phương Linh |

Một tiểu hành tinh cỡ Đại kim tự tháp Giza sẽ tiến sát Trái đất vào ngày 15.10, gần hơn cả người hàng xóm sao Kim gần nhất của địa cầu.

Công chúa Hà Lan có thể kết hôn với người đồng giới và giữ ngôi vị

Song Minh |

Thủ tướng Mark Rutte tuyên bố, công chúa Hà Lan Catharina-Amalia Beatrix Carmen Victoria, 17 tuổi, có thể kết hôn với người thuộc bất kỳ giới tính nào mà không sợ bị tước quyền kế vị.

Cổ vật Ai Cập nghìn năm tuổi bị bỏ ngoài vườn chục năm vì tưởng đồ giả

Hải Anh |

Cặp tượng đá Ai Cập hàng nghìn năm tuổi bị dùng làm đồ trang trí trong vườn ở Anh hàng chục năm đã được bán đấu giá hơn 195.000 bảng Anh (265.510 USD).