Áp lực của nghề xiếc
Trong suốt sự nghiệp của NSƯT Quốc Cơ, anh đã gặp những khó khăn gì khi theo đuổi nghề xiếc?
- Khó khăn đầu tiên chính là tôi không có thu nhập, mặc dù nghệ sĩ phải đánh đổi nhiều nhưng lương bổng nhận lại rất thấp. Mỗi tiết mục có thể tập luyện đến 2 - 3 năm nhưng khi đi diễn thì đãi ngộ không xứng đáng với công sức mà diễn viên đã bỏ ra. Điều này khiến cho cuộc sống của nghệ sĩ xiếc rất khó khăn.
Thứ hai là về mặt cơ sở vật chất, thiếu trang thiết bị không thể tập những động tác khó, xiếc Việt Nam chưa đủ đáp ứng để đảm bảo cho nghệ sĩ có thể nâng cao tay nghề. Bên cạnh đó, ở đoàn xiếc chưa có những diễn viên kỳ cựu hay nhóm nghiên cứu để tạo ra những động tác khác biệt, do đó chúng tôi chỉ có thể học theo các diễn viên xiếc của nước ngoài.
Anh có từng muốn bỏ cuộc trong lúc khó khăn? Động lực nào khiến anh tiếp tục sự nghiệp như hiện tại?
- Gặp nhiều trở ngại khiến rất nhiều lần, tôi từng nghĩ đến việc phải bỏ cuộc nhưng bởi vì gia đình có truyền thống về nghệ thuật xiếc và riêng cái tên Quốc Cơ - Quốc Nghiệp cũng là mong muốn của đời ông cha, họ muốn tôi phải tạo được một dấu ấn gì đó cho loại hình nghệ thuật này.
Điều này cũng chính là động lực để "Cơ - Nghiệp" (tức 2 anh em nghệ sĩ) có thể tiếp tục đi theo xiếc. Thứ hai là Cơ - Nghiệp cảm thấy không công bằng đối với nghệ thuật xiếc, mình phải tự phấn đấu và hứa với lòng sẽ có một ngày loại hình này sẽ không bị mọi người xem là chỉ để giải trí, mua vui mà nó là một loại hình giúp cho con người có sức sống, có sự cố gắng vươn lên.
Anh làm cách nào vượt qua áp lực để có thể tự tin biểu diễn trên sân khấu lớn?
- Trước khi mình tham gia biểu diễn tại những sân khấu lớn, nhiều người không nghĩ là Việt Nam có người giỏi về xiếc. Áp lực lớn nhất của Cơ - Nghiệp là ban đầu bị nhiều người hoài nghi về năng lực, khi mà chúng tôi xuất hiện ở những sân khấu xiếc mới và lớn thì đều cảm thấy hồi hộp và lo lắng. Nhưng có một điều là chúng tôi rất may mắn khi được diễn ở nhiều sân khấu tại Việt Nam và cả nước ngoài cho nên lâu dần tâm lý thi đấu cũng khá vững để thực hiện tốt màn trình diễn của mình.
Anh đã gặp phải những khó khăn gì trong việc xây dựng tên tuổi và danh tiếng trong lĩnh vực xiếc?
- Diễn viên xiếc gặp nhiều khó khăn trong việc xây dựng tên tuổi do không được nhiều người yêu mến. Nhưng sau cuộc thi Britain’s Got Talent 2018, chúng tôi đã được nhiều người biết đến hơn. Đặc biệt, chúng tôi có 2 bà xã hiểu về truyền thông của Việt Nam, chúng tôi cũng dễ dàng hơn trong việc làm quảng bá mình đến công chúng.
Đối với nghệ sĩ xiếc đã tạo được tiếng vang lớn trên thế giới như NSƯT Quốc Cơ thì anh nghĩ mình nên có những hướng đi như thế nào để ngày càng có nhiều nghệ sĩ xiếc của Việt Nam đạt được thành công nhất định?
- Tôi nghĩ mọi người cần phải cố gắng đừng bao giờ bỏ cuộc, đừng bao giờ nghĩ rằng bản thân không làm được mà hãy luôn hướng đến ý niệm đến một ngày nào đó chúng ta sẽ thành công. Nếu muốn được nhiều người biết đến hơn chỉ có một điều chính là chúng ta cố gắng làm tốt việc của chính mình đã. Khi bản thân mình cảm thấy mọi thứ đã tốt rồi, đã đáp ứng được nhu cầu của khán giả thì công chúng sẽ tự động tìm đến chứ không cần truyền thông.
Xiếc Việt cần được đầu tư
Hiện nay có một số nghệ sĩ vì khó khăn nên đã bỏ nghề, theo anh thì nguyên nhân của thực trạng này là do đâu?
- Theo tôi đầu tiên là chế độ lương bổng khá thấp cho diễn viên, thêm vào đó là trang thiết bị không đủ nên khó để họ có thể trang trải cuộc sống. Cho nên nhiều người phải tìm thêm những thu nhập khác để ổn định cho riêng mình. Điều này khiến cho nhiều diễn viên bị phân tâm và không hoàn toàn tập trung vào xiếc, do đó họ khó có thể tạo được một tiết mục thật sự tốt. Thế nên, xiếc hiện tại vẫn đang ở mức độ trung bình chứ không thực sự xuất sắc chính vì diễn viên không thể toàn tâm với nghề nên khó đạt được những thành tích ấn tượng.
Xiếc Việt Nam còn gặp nhiều khó khăn, theo anh có nên duy trì loại hình này hay nên chuyển sang một hình thức nghệ thuật khác?
- Đối với tôi thì vẫn nên duy trì loại hình nghệ thuật này bởi vì mình rất yêu xiếc. Xiếc giúp mình mang lại danh tiếng cũng như tình cảm của khán giả đến Cơ - Nghiệp. Thêm vào đó, xiếc Việt Nam không thiếu nhân tài mà chỉ còn thiếu ở chỗ làm sao để ổn định cho cuộc sống của các diễn viên xiếc. Nếu vấn đề thu nhập được giải quyết các nghệ sĩ có thể tập trung hoàn toàn vào xiếc và thậm chí đạt được những thành tích ấn tượng hơn cả Cơ và Nghiệp.
Nghệ sĩ xiếc phải trải qua nhiều quá trình luyện tập vất vả nhưng thù lao nhận được lại không tương xứng, đây có phải là sự thiệt thòi?
- Nếu như lúc trước thì tôi nghĩ đây là một thiệt thòi. Bởi vì Cơ và Nghiệp cũng đã từng đi diễn ở rất nhiều nơi mà ở thời điểm đó mỗi tiết mục chỉ được 100 - 200.000 đồng. Trong khi đó, những loại hình nghệ thuật khác cátsê có thể lên tới 5 - 10 triệu đồng. Nhưng đến bây giờ tôi hiểu ra rằng, do loại hình mình theo đuổi chưa thật sự đạt đến đỉnh cao cho nên không thể thu hút được khán giả yêu thích bộ môn của mình. Chính vì vậy, đến thời điểm Cơ, Nghiệp được nhiều người yêu mến thì tiết mục của chúng tôi lại nâng lên một tầm cao mới có thể đứng ngang với các loại hình nghệ thuật khác.
Ngành xiếc ở Việt Nam có phải đang đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các hình thức giải trí khác?
- Tôi nghĩ thật sự không phải là khó cạnh tranh, quan trọng là chúng ta có chịu đầu tư hay không. Mỗi loại hình có một điểm mạnh khác nhau, mình không thể nào so sánh loại hình nghệ thuật này hay hơn nghệ thuật kia được. Cho nên điều quan trọng vẫn là nên bỏ nhiều tâm huyết vào xiếc bởi đây là loại hình đặc thù, càng đặc thù thì khán giả sẽ càng thích.
Anh có bao giờ sợ rằng loại hình này sẽ bị mai một trong tương lai?
- Chắc chắn là không bởi vì hiện tại đã có những trường đào tạo những diễn viên xiếc và các đơn vị xiếc chính quy. Chuyện không có diễn viên là điều không thể bởi vì còn rất nhiều người yêu thích bộ môn nghệ thuật này và đặc biệt là gia đình tôi cũng sẽ không bỏ xiếc.
Đối với một nghệ sĩ đã có nhiều thành tựu trong xiếc như anh thì trong tương lai anh có kế hoạch cụ thể nào để đào tạo và hỗ trợ các thế hệ trẻ tại Việt Nam tham gia vào nghề xiếc?
- Tôi cũng muốn đào tạo các thế hệ tiếp theo bằng những mối quan hệ của mình để có thể phát triển hơn nữa loại hình này cả trong và ngoài nước. Hiện tại, tôi cũng không có nhiều thời gian do bận rộn trong việc tập luyện cũng như kinh doanh cho nên tôi không thể mở lớp đào tạo. Thế nhưng, tôi vẫn đang đào tạo cho các bạn nhỏ trong gia đình của mình, đầu tiên mình muốn cho mọi người thấy được sự đào tạo của Cơ và Nghiệp rất chỉn chu, hoàn chỉnh nhưng nó sẽ không phải là một loại đào tạo chính thống như trường lớp mà trở thành một lớp học thể chất vừa có thể vui chơi, vừa thoải mái tập luyện các tiết mục của mình.
Đối với anh thì yếu tố gì tạo nên thành công của một nghệ sĩ xiếc?
- Đầu tiên phải có sự sáng tạo, xiếc đòi hỏi sự dũng cảm dẻo dai và phải vượt qua những khó khăn khi tập luyện bởi chúng ta sẽ gặp rất nhiều vấn đề nhưng quan trọng là vượt qua chính mình. Bên cạnh đó, người nghệ sĩ cần chịu khó đầu tư làm thêm những cái mà người khác chưa làm thì chắc chắn sự cạnh tranh, phát triển của loại hình xiếc rất cao.
