Dù hiểu phần nào vấn đề nhưng để yên tâm, sáng hôm sau, chị Hường đưa con gái tới bệnh viện kiểm tra. Bác sĩ cho biết, con gái chị đã dậy thì sớm.
Hiện chưa có một thống kê đầy đủ về số trẻ dậy thì sớm nhưng theo kết quả thăm khám tại Bệnh viện Nhi Trung ương, trong 3 năm gần đây bệnh viện này đã điều trị cho khoảng 450 trẻ em có biểu hiện dậy thì sớm. Ngay cả nguyên nhân chính khiến trẻ dậy thì sớm cũng chưa đưa ra, tất cả các yếu tố nghi ngờ đều được đề cập.
Những ý nghĩ sai lầm của người lớn
Tình trạng trẻ em (nhất là các bé gái) bước vào tuổi dậy thì sớm hơn thường lệ đang gia tăng nhanh chóng ở nhiều nước, trong đó có Việt Nam.
BS Lê Thị Kim Dung khẳng định: Đến nay, độ tuổi chính xác để một đứa trẻ bị coi là dậy thì sớm vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau. Tuy nhiên, có thể lấy mốc dậy thì được coi là sớm nếu khởi phát trước 8 tuổi ở bé gái và trước 9 tuổi ở bé trai.
Lý giải nguyên nhân dẫn đến hiện tượng trên, BS Dung cho rằng: Hiện tượng dậy thì sớm ở trẻ do rất nhiều nguyên nhân, có thể chỉ đơn thuần là sự trưởng thành trước thời hạn. Tuy nhiên trẻ dậy thì sớm cũng không loại trừ một số bệnh lý có thể là nguyên nhân tiềm ẩn gây ra tình trạng này.
Có 2 loại dậy thì sớm: Dậy thì sớm thật có nguồn gốc từ sự tăng tiết một hormone ở vùng dưới đồi tuyến yên, hormone này chỉ huy các tuyến sinh dục hoạt động. Nguyên nhân của hiện tượng này thường là u não, cách giải quyết là cắt bỏ u hoặc nếu u ở sâu không lấy được thì dùng tia xạ và thuốc.
Còn dậy thì sớm giả bắt nguồn từ các vấn đề ở tuyến thượng thận, tinh hoàn hoặc buồng trứng. Nếu dậy thì sớm do sự kích hoạt của não như u não, tổn thương não... thì rất dễ dẫn đến tử vong nếu không phát hiện và điều trị kịp thời. Nếu trẻ dậy thì sớm do bất thường của hormone sinh dục có thể là nguy cơ tiềm ẩn một số bệnh như u nang buồng trứng ở bé gái, bệnh tăng sản thượng thận bẩm sinh ở bé trai. Tùy theo nguyên nhân, các trường hợp dậy thì sớm giả được điều trị bằng thuốc nội tiết dành cho tuyến thượng thận (dùng suốt đời), cắt bỏ u...
“Nếu nghi ngờ trẻ dậy thì sớm, cần đến khám bác sĩ chuyên khoa nội tiết ở trẻ em (nội tiết nhi khoa). Để chẩn đoán xác định cần làm một số xét nhiệm cận lâm sàng. Hiện nay, những tiến bộ của y học cho phép việc điều trị dậy thì sớm cho kết quả khả quan”, BS Dung cho hay.
Nhiều gia đình có con dậy thì sớm, nghe các thông tin trên mạng, sau đó đưa con đi tiêm hormon để kìm hãm dậy thì sớm với mong muốn con phát triển đúng tuổi. Tuy nhiên, theo TS Bùi Phương Thảo - Phó trưởng khoa Nội tiết - Chuyển hóa - Di truyền (Bệnh viện Nhi Trung ương), việc các ông bố bà mẹ lo lắng con dậy thì sớm là hoàn toàn chính đáng. Tuy nhiên, việc dùng hormone ức chế dậy thì không đúng chỉ định sẽ khiến trẻ không có được quá trình dậy thì bình thường, ảnh hưởng đến sự phát triển tâm sinh lý của đứa trẻ.
“Những trường hợp nữ dưới 6 tuổi đã dậy thì, khi tiêm hormone kìm hãm dậy thì sớm sẽ giúp ức chế phát triển các đặc tính sinh dục phụ như: Kìm hãm sự phát triển của tuyến vú, lông mu, khả năng có kinh nguyệt, từ đó giúp trẻ tập trung vào việc học, tránh bị xâm hại tình dục. Về lâu dài sẽ giúp trẻ phát triển chiều cao”, TS Thảo cho biết.
Tuy nhiên, các trường hợp từ 8 tuổi trở lên dậy thì sẽ không cần phải tiêm hormone. Nếu điều trị thì chỉ có thể giúp giải quyết được những vấn đề ngắn hạn như kìm hãm sự phát triển đặc tính sinh dục phụ, còn về mặt cải thiện chiều cao thì không còn nhiều, thậm chí không có.
Các chuyên gia cũng khẳng định, thuốc nội tiết dành cho trẻ luôn là “con dao hai lưỡi” không nên lạm dụng tiêm thuốc ức chế hormone, cần theo chỉ định của bác sĩ. Với trẻ nhỏ, việc ăn uống điều độ, tập luyện thể thao là điều quan trọng hơn cả, nên sử dụng thực phẩm rõ nguồn gốc.
