Người chết ở khắp nơi
Nữ y tá đứng lặng lẽ ngoài hành lang của căn hộ nằm trên tầng ba tại một tòa chung cư ở Brooklyn, New York, Mỹ, kiên nhẫn chờ người tới thu thập thi thể của vị chủ nhân xấu số mới qua đời. Tuy nhiên, cô vẫn không khỏi kinh ngạc trước bộ dạng của họ. Kim Zambito và Al Johnson, hai nhân viên của nhà tang lễ Sherman’s Flatbush Memorial, bước ra khỏi chiếc thang máy trên người bận đồ bảo hộ toàn thân, mặt đeo khẩu trang y tế và tay họ xỏ những đôi găng tay latex có màu xanh dương. Một chiếc cáng có gắn bánh xe kêu những tiếng lanh canh nhỏ khi nó được kéo phía sau họ. Cả hai trông giống hệt nhân viên y tế đang xử lý dịch bệnh.
Nhưng sự cẩn thận đó không thừa thãi. Trong bối cảnh dịch COVID-19 đang lây lan mạnh và giết vô số người ở Mỹ, hàng loạt nhà tang lễ đã triển khai những quy định mới và họ coi mọi cái chết trong thời gian này đều là trường hợp nghi nhiễm virus SARS-CoV-2 gây bệnh COVID-19.
Thi thể người chết có thể nhìn thấy từ xa, nằm úp mặt ngay cạnh cửa vào phòng tắm của căn hộ. Ông đã 71 tuổi và theo nữ y tá thì gặp chứng khó thở trong một thời gian dài. Ông đã chết được vài giờ trước khi nữ y tá phát hiện và báo cáo với nhà chức trách.
“Chúng tôi không muốn có bất cứ thứ gì thoát ra khỏi phổi người chết khi tiến hành lật thi thể” - Zambito nói. Johnson nhanh chóng nhét một chiếc khăn vào giữa đôi môi người chết, sau đó dùng vải che kín gương mặt. Họ nhẹ nhàng lật cái xác.
Zambito cúi người lấy một chiếc điện thoại di động nằm ở túi quần phía sau và chụp ảnh thi thể. Thông thường, một điều tra viên từ cơ quan cảnh sát địa phương phải có mặt để kiểm tra, nhằm xác định người vừa chết không phải nạn nhân của một vụ án mạng. Tuy nhiên vào thời điểm này, tất cả điều tra viên đều đang rất bận rộn. Vậy nên, một viên cảnh sát đang chờ ở dưới tòa nhà đã nhờ Zambito chụp ảnh nạn nhân.
Zambito phun khử trùng mọi thứ mà cô định chạm vào. Cùng nhau, họ nâng xác người chết lên cáng.
“Với các nạn nhân COVID-19, tình hình rất tệ vì thân nhân sẽ không có cơ hội thấy họ lần cuối. Bạn sẽ bước ra khỏi cửa nhà họ, cùng thân xác của một con người mà họ rất đỗi yêu thương, và sẽ mang nó đi vĩnh viễn" - cô chia sẻ.
Đó là 5 giờ chiều 8.4. Đây là thi thể thứ 6 mà Zambito và Johnson phải xử lý trong ngày hôm đó. Họ vẫn còn phải thu thập thêm 3 thi thể nữa mới xong việc. Trong 6 tuần đầu tiên kể từ khi dịch COVID-19 bùng lên ở thành phố New York, số người chết đã vượt qua mọi thành phố khác ở Mỹ và thậm chí là vượt qua nhiều siêu đô thị của thế giới.
Theo Thống đốc bang New York Andrew Cuomo, cứ mỗi giờ lại có hơn 33 người New York tử vong vì COVID-19. Tuy nhiên, số liệu mô tả chưa đầy đủ sức hủy diệt của bệnh dịch. Đầu tháng 4, khi Cuomo thông báo có gần 800 cái chết xảy ra trong một ngày ở thành phố New York, ông mới chỉ dựa vào con số do các bệnh viện cung cấp. Số liệu từ bệnh viện thì chỉ bao gồm những người đã được xét nghiệm và cho kết quả dương tính với virus SARS-CoV-2.
Nhưng chỉ trong 8 ngày đầu tiên của tháng 4, Cơ quan Pháp y Thành phố New York đã ghi nhận 1.891 cái chết xảy ra tại nhà của nhiều người dân. Một ngày trước khi Zambito tới thu thập thi thể tại căn hộ ở Midwood, cơ quan dịch vụ cấp cứu y tế đã ghi nhận 256 cái chết tại nhà riêng, nằm rải rác trong khắp thành phố, so với mức chỉ 25 cái chết mỗi ngày hồi tháng 3.
Nỗi ám ảnh từ mùi tử khí
Nay thì các nhà xác đều tràn ngập xác chết, nhiều tới mức họ phải lưu trữ các thi thể ở ngoài phòng lạnh, trong những chiếc xe lạnh di động. Nhân viên của nhà tang lễ không được gặp gỡ thân nhân của người chết. Họ cũng được yêu cầu tránh không tiếp xúc lâu với thi thể mang bệnh.
Mỗi buổi sáng, vào lúc 7 giờ 30, Zambito tới nơi làm chỉ để nhận tin rằng đã có thêm từ 6 tới 7 trường hợp mới tử vong và cần được xử lý. Việc thu thập thi thể người chết đã khiến cô phải đi khắp các khu vực của New York, từ Brooklyn tới Queens và Bronx. Mỗi thi thể dường như đều có mối liên hệ với COVID-19.
“Bạn nhìn vào tấm giấy chứng tử và nó có thể không ghi gì về virus Corona” - cô chia sẻ. “Nhưng khi nhìn nguyên nhân cái chết, bạn chỉ thấy do viêm phổi hoặc suy hô hấp. Những người chết vì ung thư, vì đau tim đâu rồi? Đột nhiên, tôi chỉ thấy toàn những người chết vì viêm phổi” - Zambito nói.
Sherman’s Flatbush Memorial là nhà tang lễ Do Thái cổ nhất ở Brooklyn. Chris Kasler, 53 tuổi, hiện là người điều hành nơi này. Trên chiếc bàn nơi ông ngồi, giấy chứng tử được xếp cao bên cạnh một chiếc lịch bàn. Không ai có thể ngờ số người chết lại lớn tới vậy. Trước kia, ngày bận rộn nhất, Sherman’s cũng chỉ xử lý 12 thi thể một ngày. Nhưng trong tuần đầu của tháng 4, Sherman’s đã phải xử lý 123 thi thể.
Một số được chuyển thẳng tới nghĩa trang, số khác đưa tới đài hóa thân hoàn vũ. Nhưng cả hai phương thức an táng này đều đang quá tải. Tình trạng “nghẽn cổ chai” khiến nhiều nhà tang lễ trở thành các nhà xác bất đắc dĩ.
Nhưng khả năng lưu giữ xác chết của nhà tang lễ cũng có hạn. Mỗi phòng lạnh ở Sherman's thường chỉ có thể chứa tối đa 6 quan tài và 4 thi thể chờ liệm. Hiện Kasler đang phải luân chuyển các thi thể ra và vào phòng lạnh sau mỗi 3 giờ, để tình trạng phân hủy không xảy ra. Ông cũng phải để hệ thống điều hòa ở mức thấp nhất có được là 17 độ C. Nhưng nó vẫn ấm hơn tới 10 độ C so với độ lành cần thiết để ngăn tình trạng phân hủy.
Ở giai đoạn cao điểm, Sherman’s chứa tới 46 thi thể chờ an táng. Người chết nằm trong những chiếc túi ngừa dịch màu cam và cả các quan tài giấy mỏng để chờ hỏa táng. Chỉ sau vài ngày, mùi tử khí bắt đầu tràn ngập nhà tang lễ. Khi nhân viên mở hé cửa để mùi nhẹ bớt, lũ ruồi lập tức kéo tới. “Tình hình giống như chúng tôi đang ở vùng chiến sự vậy” - Kasler nói.
Không chỉ bị quá tải, Kasler và nhân viên còn đang thiếu hụt thiết bị bảo vệ, như găng tay, khẩu trang, đồ bảo hộ toàn thân. Chưa hết, nhà tang lễ còn đối mặt với tình trạng thiếu quan tài, vì người ta không thể sản xuất kịp với con số tử vong.
Bao giờ mới thấy ánh sáng cuối đường hầm?
Ngày 14.4, Sở Y tế Thành phố New York đã đánh giá lại con số người chết vì COVID-19 trong tháng 3. Các ước tính trước đó cho rằng số tử vong khoảng 7.000 người. Nhưng hóa ra con số thực còn phải thêm khoảng 3.000 trường hợp nữa. Đây là những người chưa từng được xét nghiệm virus, nhưng mới qua đời gần đây. New York muốn có thống kê chính xác nhất về số người chết.
Tìm một nhà xác còn trống chỗ vào lúc này là vô cùng khó khăn. Nhiều công ty cung cấp phòng lạnh thì lo sợ không muốn cho nhà tang lễ thuê không gian, vì sợ dính bệnh tật. Và nhà tang lễ không còn cách nào khác ngoài việc hạ điều hòa để nhận thi thể. Thường thì mỗi nhân viên nhà tang lễ có thể tự thu gom thi thể. Nhưng kể từ khi dịch bệnh bùng phát, nhà tang lễ đã phải sử dụng 2 người cho việc này. Chỉ một sai sót nhỏ, như một cái trượt chân, một sơ suất làm thủng túi xác, có thể phát tán bệnh tật chết người. Theo Andrew Cottone, một nhân viên của nhà tang lễ Sherman’s, các chuyến đi tới nhà xác bệnh viện luôn gây ám ảnh nhất. Bình thường vào ngày bận rộn nhất, nhà xác bệnh viện cũng chỉ có từ 7-8 thi thể. Nay, số người chết trong mỗi nhà xác lên tới 50-60 và họ còn có từ 2-3 xe lạnh chứa đầy thi thể.
Thi thể người chết được đặt lẫn lộn lên nhau, chất đống trên sàn xe lạnh. Một số xe lạnh chứa nhiều xác chết tới mức Cottone không thể đứng thẳng ở bên trong. Anh phải khéo léo lách người vào trong và thận trọng mở khóa từng túi xác để tìm kiếm đúng thi thể.
Gần đây, các bệnh viện đã giải quyết tình trạng lộn xộn này. Thi thể giờ được đặt lên các giá đỡ tạm thời làm từ ván gỗ. Nhưng ngay cả trong điều kiện đã tốt hơn như thế này, việc thu hồi thi thể nạn nhân COVID-19 vẫn rất khó khăn. Thi thể họ thường nặng hơn đáng kể vì tình trạng phù nề, hậu quả từ việc phải nằm máy thở quá lâu. Gần đây anh mới thu thập một thi thể nặng tới 150kg tại bệnh viện Mt. Sinai. Thi thể nằm ở giá đỡ sát với sàn phòng lạnh. Nếu kéo lê túi xác chứa thi thể, Cottone có thể làm rách nó vì trọng lượng lớn. Vì thế, anh phải cúi người và nhấc thi thể ra ngoài từng chút một. Cuối cùng, nhờ một đồng nghiệp giúp đỡ, anh mới nhấc được cái xác đặt lên cáng.
Ngày 16.4, Thống đốc Cuomo thông báo con số người nhập viện vì COVID-19 ở New York đã ổn định và mỗi ngày lượng người cần chăm sóc đặc biệt đang giảm dần. Tuy nhiên, Kasler chẳng thấy có nhiều sự thay đổi. “Có thể chúng tôi đã chạm đỉnh” - ông nói, bày tỏ hy vọng tình hình sẽ ổn định trong tháng 5. Nhưng khi nào dịch kết thúc vẫn là điều không ai có thể dự đoán. Trong ngày gặp phóng viên New Yorker, Kasler đã mở cửa Sherman’s trở lại và nhận thêm 10 thi thể. “Chẳng mấy chốc, nơi này lại đầy mùi tử khí như trước đây mà thôi” - ông buồn bã nói.
