Lưu tâm khi chọn trường
Đối với học đại học, bạn trẻ luôn có những lợi ích về mặt kiến thức, tiềm năng phát triển, cơ hội việc làm và thu nhập. Nhờ có kiến thức nhận được từ trường đại học, bạn sẽ có khả năng phát triển tư duy phản biện, trừu tượng, khả năng độc lập thể hiện tư duy và quan điểm của mình, có nhiều lựa chọn hơn trong cuộc sống. Không như học nghề với việc thu nhận kiến thức khá hẹp, học đại học sẽ cung cấp cho bạn rất nhiều môn học có kiến thức rộng và sâu với nhiều ngành học sẽ giúp cho bạn nhiều cơ hội theo đuổi đam mê của mình.
Học đại học một cách nghiêm túc sẽ giúp bạn trẻ mở rộng tầm mắt với thế giới, khám phá sở thích của mình, tạo điều kiện kết nối các mối quan hệ xã hội, cộng đồng và thế giới. Nhờ được học các kiến thức tổng quát, khai phóng tư duy phản biện và kỹ năng công nghệ mới hình thành sẽ giúp bạn trẻ có điều kiện thành công trên thị trường lao động, tiến bộ trong sự nghiệp, bạn sẽ có nhiều lựa chọn về nghề nghiệp và việc làm hơn.
Trong tương lai xa hơn, với một thị trường lao động minh bạch như nhiều nước trên thế giới, thu nhập của người tốt nghiệp đại học nhìn chung cao hơn những người học có trình độ thấp hơn, nguy cơ/khả năng thất nghiệp thấp hơn. Đặc biệt ở nhiều vùng, các bậc phụ huynh vất vả suốt đời, đầu tắt mặt tối làm lụng và ước muốn cho con học đại học để được đổi đời không phải sống và lao động khổ cực như thế hệ của mình nơi thôn quê và tìm thấy hạnh phúc.
Tuy nhiên, những điều sau đây cần lưu tâm đặc biệt khi lựa chọn học đại học. Những vấn đề như chi phí tiền bạc, thời gian học tập lâu hơn, tính linh hoạt hạn chế, môi trường học tập khá cạnh tranh... và có thế phải sống xa nhà...
Chi phí học tập ở trường đại học sẽ cần được tính đến vì khá tốn kém tiền học phí, ăn ở, đi lại và các chi phí sinh hoạt khác mà nói chung gia đình phải gánh chịu. Một số sinh viên đã phải đi làm thêm hoặc vay nợ để trang trải các chi phí học tập trong khi công việc học tập rất vất vả, sức người có hạn, có những bạn phải bỏ dở mục tiêu kép của mình: Học cũng dở mà làm thêm cũng chẳng được.
Do thời gian học tập lâu hơn học nghề đòi hỏi sinh viên phải giữ cân bằng thời gian dành cho học tập và các công việc khác. Trong quá trình học, do cấu trúc chương trình không như học nghề, nên việc học sẽ không linh hoạt như các khóa học nghề. Nếu bạn muốn nhận được học bổng thì phải học hành rất chăm chỉ để cạnh tranh về thành tích, cũng tạo ra sức ép tâm lí khá lớn đòi hỏi phải rất nỗ lực chứ học hành làng nhàng thì kiếm việc làm rất khó khăn và khi đó chả lẽ lại quay lại học nghề thì rất lãng phí.
Học thực mới có năng lực thật
Cân nhắc điều hơn lẽ thiệt, thì lợi thế học ở đại học lớn hơn những điều bất lợi. Do vậy, để quyết định lựa chọn vào học đại học cần quan tâm đến khả năng tài chính, mục tiêu nghề nghiệp và sở thích cá nhân trước khi quyết định có nên theo học đại học hay không. Khi đã quyết định thì học lực trung bình, hoặc trên trung bình bạn đều có thể chọn cho mình ngành học phù hợp với năng lực, sở thích và nhờ phù hợp với mục tiêu nghề nghiệp bạn sẽ có động lực học tập tốt trong nhiều ngành học.
Thông qua việc quản lí thời gian, tiền bạc và nhờ sự trợ giúp học tập trong trường. Học đại học luôn là những thách thức với cả những người học khá, giỏi và giáo dục đại học không chỉ dành cho người đạt điểm cao mà còn là sự trưởng thành và phát triển cá nhân. Nếu bạn sẵn sàng làm việc chăm chỉ và kiên trì, bạn có thể thành công và tận dụng tối đa trải nghiệm ở trường đại học của mình. Trước khi vào học ở trường đại học cần tìm hiểu kỹ các thông tin học xong, tốt nghiệp thì làm được những việc gì? Những việc ấy thị trường lao động có cần không chứ không phải chỉ là câu chuyện có dễ kiếm bằng đại học không?
Một lựa chọn thứ hai trên con đường học hành, học sinh tốt nghiệp THPT có thể chọn vào học nghề. Học nghề cũng mang lại cho học sinh một số lợi thế như tập trung đào tạo kỹ năng thực hành sẽ giúp cho người muốn tham gia vào các hoạt động nghề nghiệp cụ thể đòi hỏi chuyên môn kỹ thuật thực hành ở nơi làm việc. Trường nghề giúp bạn trẻ được học theo việc làm cụ thể, chương trình thường gắn với vai trò công việc và giúp dễ kiếm được việc làm ngay sau khi tốt nghiệp.
Nhờ thời gian đào tạo ngắn hơn, do đó học sinh nhanh chóng tham gia thị trường việc làm và có thu nhập sớm hơn để có thể nuôi sống bản thân và đỡ đần cho gia đình. Đặc biệt, chi phí học nghề thường thấp hơn so với chi phí học đại học và được nhà nước khuyến khích bù học phí cho khá nhiều đối tượng vào học nghề. Một số nghề học sinh ra trường có thu nhập khá tốt như các nghề: Lắp đặt sửa chữa đường ống nước (nghề này nhu cầu rất cao, thu nhập hàng năm không kém gì thu nhập của giáo sư như ở Australia chẳng hạn), điện lạnh, xây dựng, sửa chữa thiết bị điện, dịch vụ du lịch, công nghệ hàn, công nghệ sửa chữa ôtô, đồ họa, IT media, lái xe cơ giới...
Để chọn cho mình một trường nghề và một nghề để theo học, bạn trẻ cũng nên tìm hiểu xem cơ sở vật chất nhà trường, đội ngũ giáo viên, danh tiếng của nhà trường, có được thực tập tay nghề ở doanh nghiệp hay không? Kể cả văn hóa trường học, môi trường cảnh quan, dịch vụ việc làm, đặc biệt đội ngũ giáo viên, sinh viên có không khí học tập và làm việc, ăn ở thế nào? Nếu có nhà xưởng thì nhà xưởng cần sạch sẽ, ngăn nắp... thể hiện được văn hóa chất lượng trường nghề.
Tuy nhiên, so với học đại học, các chương trình nghề rất cần học sinh có những kiến thức, kỹ năng cơ bản để dễ thành công trong học nghề nhưng nhìn chung có các môn học, module học tập hạn chế, và thường khó giúp học sinh khám phá mối quan tâm đa dạng của mình; kiến thức lí thuyết hạn chế, nên hiểu biết và vận dụng sáng tạo, tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề cũng như khả năng độc lập làm việc cũng bị ảnh hưởng.
Những rào cản về liên thông giữa giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học, sự chuyển đổi tín chỉ từ học nghề sang đại học gặp nhiều khó khăn. Đôi khi, học sinh học nghề còn bị ám ảnh bởi sự kỳ thị, mất sĩ diện do cảm giác không thành công trên con đường học vấn truyền thống.
Tóm lại, việc chọn học đại học hay trường nghề cần sự quan tâm đến những lợi ích và những hạn chế của mỗi lĩnh vực sao cho phù hợp với nhu cầu, mục tiêu nghề nghiệp, sở thích, đam mê của bản thân và gia đình, bỏ qua những mặc cảm về văn hóa bằng cấp để học tập. Dù học đại học hay học nghề cũng đều phải chăm học, không thể lười nhác, không thụ động lĩnh hội tri thức, kỹ năng và đều phải học thực mới có năng lực thật để có việc làm thật.
