Hướng nghiệp 4.0

Các yếu tố đảm bảo cuộc cách mạng 4.0 thành công thì nhân lực đóng vai trò quan trọng. Quyển sách “Hướng Nghiệp 4.0” do hai tác giả Đào Trung Thành và Vũ Tuấn Anh là một trong số ít tài liệu tập trung nghiên cứu quá trình chuyển đổi nhân lực truyền thống Việt Nam sang 4.0. Nhân dịp này, Lao Động Cuối tuần có cuộc phỏng vấn riêng dành cho hai tác giả nhân dịp sách ra mắt tại Hà Nội.

- Thạc sĩ Vũ Tuấn Anh: Năm 2008 tôi là Giám đốc Tuyển sinh của Saigon Institute of Technology Saigon Tech và tôi là người phát kiến web site hướng nghiệp cho các trường cấp 3. Anh Đào Trung Thành là giảng viên tại trường. Vì một số lý do dự án đó dừng lại nhưng tôi tiếp tục theo đuổi công tác hướng nghiệp như một dự án xã hội giúp cho các bạn học sinh và sinh viên trong việc phát triển nghề nghiệp.

Trong năm 2016 - 2017 chúng tôi có bàn bạc và chuẩn bị sách trong vòng 2 năm.  Sách “Hướng Nghiệp 4.0” ra đời nhằm bốn mục đích quan trọng:

1- Cung cấp tài liệu hướng nghiệp cho toàn thể học sinh, phụ huynh và giáo viên cấp 3 tham khảo; 2- Thúc đẩy nhận thức của xã hội về nghề nghiệp sẽ thay đổi trong cuộc cách mạng 4.0 như thế nào; 3- Các thông tin giúp cho các em học sinh và sinh viên phát triển nghề nghiệp thành công; 4- Kết nối cộng đồng chuyên viên và giảng viên hướng nghiệp trên toàn quốc. 

Các anh có thể cho biết sơ qua các phần trong sách và cách sử dụng sách Hướng Nghiệp 4.0 hiệu quả trong các trường cấp 3 và đại học? 

- Thạc sĩ Đào Trung Thành: Sách được chia ra làm 3 phần. Phần 1 đại cương cuộc cách mạng 4.0 tập trung vào các công nghệ và cách thức ảnh hưởng tới nghề nghiệp như thế nào. Phần 2 là quy trình hướng nghiệp giúp các em học sinh và phụ huynh thực hiện hướng nghiệp. Phần 3 là các bài viết về chuyển đổi và phát triển nghề nghiệp trong cuộc cách mạng 4.0. 

Chúng tôi quan niệm mỗi cá nhân cần phải quản trị nghề nghiệp liên tục cả đời. Vì vậy, sách “Hướng Nghiệp 4.0” được tối ưu cho hai cộng đồng chính là học sinh cấp 3 và sinh viên. Hướng nghiệp chẳng qua là một phần cụ thể của quản trị nghề nghiệp trong giai đoạn học sinh cấp 3. Các bạn học sinh cấp 3 và phụ huynh sẽ được hưởng lợi nhiều nhất từ nội dung của sách.

Các bạn đang là sinh viên năm 1 - 2  sẽ hưởng lợi từ phần thứ 3, giúp cho các em có nhận thức về  thay đổi nghề nghiệp trong cuộc cách mạng 4.0. Quyển sách là những bài viết mang tính chất gợi mở, định hướng cho các bạn trẻ nghiên cứu sâu cho nghề nghiệp của chính mình. 

Theo kết luận của các anh, nghề nghiệp 4.0 hay nghề nghiệp trong tương lai sẽ như thế nào nhằm giúp cho các bạn trẻ định hướng? 

- Thạc sĩ Vũ Tuấn Anh: Cuộc cách mạng 4.0 là hội tụ của nhiều công nghệ mới và kế thừa phát triển của những công nghệ cũ. Cuộc cách mạng 4.0 đang thay đổi, chuyển hóa hoặc tạo ra những đứt gãy – disruption trong xã hội, kinh doanh và cuộc sống chúng ta. Tốc độ, phạm vi và cường độ của 4.0 nhanh hơn rất nhiều so với các cuộc cách mạng trước. Do vậy, nếu không nhận thức đầy đủ chúng ta sẽ đối chọi những khủng hoảng tương tự taxi truyền thống và taxi công nghệ vỏn vẹn trong vòng 4 năm.

Mỗi cá nhân cần nhận thức nghề nghiệp của chúng ta sẽ đối chọi bât định, bất ổn và bất minh. Chúng ta phải xây dựng năng lực tự nhận thức, tự đào tạo, tự phát triển nhằm thích nghi với các thay đổi đó. Có thể nói khái niệm “Tự” là khái niệm cốt tử trong nghề nghiệp 4.0. Một điểm khác biệt nữa là chúng ta không thể kỳ vọng có được những người tiên phong đi trước nghiên cứu, tìm hiểu  sau đó hướng dẫn lại cho những người đi sau trong nghề nghiệp 4.0.

Tất cả phải tự hoàn thiện thông qua vòng tròn thử - sai – lập lại và hoàn thiện. Các bạn trẻ sẽ phải tự mình vượt qua các thách thức thông qua các tài liệu, tri thức và gợi mở của những người đi trước như chúng tôi. 

Như các anh có đề cập, nghề nghiệp 4.0 là bất định, tuy nhiên cũng có những chỉ dẫn giúp cho các bạn trẻ chuẩn bị nền tảng để đương đầu với các thách thức của nghề nghiệp 4.0. Các anh có thể chia sẻ những điểm quan trọng cho các bạn trẻ? 

- Thạc sĩ Vũ Tuấn Anh: Theo quan điểm của chúng tôi, nghề nghiệp 4.0 sẽ bao gồm những nền tảng như sau. Đó là kỹ năng làm việc số và các kỹ năng mới, các công cụ của khởi nghiệp , đổi mới sáng tạo. Quan trọng đó là cách tiếp cận đa ngành, đa chức năng và đa góc nhìn trong mọi sự kiện vấn đề.

Thứ hai, các bạn trẻ cần quan tâm đó là thay đổi trong cách chúng ta tương tác trong xã hội việc làm như các khái niệm nền tảng, chia sẻ. Một điểm quan trọng nữa đó chính là các kỹ năng căn bản như giải quyết vấn đề, tư duy quy trình và hệ thống, tư duy chính yếu critical thinking vẫn rất quan trọng trong nghề nghiệp 4.0. 

Như các anh cho biết, sách “Hướng Nghiệp 4.0” nhằm giúp cho các trường cấp 3 nâng cao năng lực hướng nghiệp của mình. Các anh có thể cho biết chi tiết về các hoạt động song hành với sách “Hướng Nghiệp 4.0” giúp cho các trường cấp 3 trên toàn quốc?

- Thạc sĩ Đào Trung Thành: Chúng tôi dự định huy động nguồn lực để tặng ít nhất mỗi trường 1 quyển cho tất cả các trường cấp 3 trên toàn quốc tại 63 tỉnh thành. Nguồn lực từ quyên góp cộng đồng và từ tiền bán sách. Cứ 1 quyển sách bán ra chúng tôi sẽ tặng 1 quyển tại các tỉnh ưu tiên tỉnh xa và khó khăn.

Hiện tại chúng tôi đã có nguồn lực đủ tặng cho 3 tỉnh Quảng Nam, Bình Định và Gia Lai mỗi tỉnh 100 quyển. Ngoài ra , tại Vũng Tàu và Bà Rịa, trung tâm IWORK đã đồng hành mua 100 quyển tặng trong tỉnh. Thông qua quá trình tặng sách chúng tôi muốn kết nối trực tiếp tới các giảng viên hướng nghiệp tại các trường cấp 3.

Chúng tôi cũng có 1 chương trình đào tạo 2 ngày – 4 buổi chuyên viên phát triển nghề nghiệp và hướng nghiệp cộng đồng. Các chuyên viên này sẽ là người trực tiếp giúp cho các em học sinh trong công tác hướng nghiệp. Khi các chuyên viên này có vấn đề khó họ có thể hỏi chúng tôi.

Chúng tôi sẽ kết nối các trường đại học, viện nghiên cứu các chuyên gia về các ngành nhằm giải đáp cho các thầy cô và tới lượt các thầy cô sẽ giải đáp cho học sinh. Với số lượng sinh viên hàng triệu em, hàng ngàn trường và hàng ngàn nghề nghiệp chúng ta chỉ có thể giải quyết tận gốc thông qua hệ thống chuyên viên này.

Bên cạnh đó, chúng tôi cũng tái bản hàng năm định, kỳ dự kiến lần tái bản sắp tới sẽ vào tháng 12.2018 nhằm cập nhật thêm phần 4 các ngành mới trong cuộc cách mạng 4.0. 

Xin cảm ơn hai anh về cuộc trò chuyện này.