Những ngày tháng tự ti với cơ thể khiếm khuyết
TS.BS Phạm Thị Việt Dung - Trưởng Bộ môn Phẫu thuật tạo hình (Đại học Y Hà Nội) kiêm bác sĩ khoa Phẫu thuật tạo hình (Bệnh viện Đại học Y Hà Nội) - nhớ như in buổi sáng cách đây 9 tháng. Sau buổi sáng ấy, M đã thực sự được là phụ nữ, mọi tự ti trong cuộc sống dần mất đi.
Trước khi tìm đến với các bác sĩ, T.T.M là một cô gái xinh xắn, nhiều chàng trai theo đuổi nhưng M chưa dám nhận lời với ai. Không ai biết lý do vì sao ngoài M và mẹ. Năm cấp 3, bạn bè cùng trang lứa đã dậy thì nhưng M vẫn không có biểu hiện gì. Về hình thể, M phát triển như các thiếu nữ khác với hệ thống lông, xương mu, tóc dài, núm vú, quầng vú bình thường, bộ phận sinh dục ngoài như môi lớn, môi bé nhưng không có kinh nguyệt.
Lúc này, M tâm sự với mẹ và hai mẹ con đã đi kiểm tra tại cơ sở y tế địa phương nhưng không nhận được câu trả lời. Thương con gái, mẹ M đã đưa con đi kiểm tra tại một bệnh viện trung ương. M được xác định mắc hội chứng Mayer-Rokintansky- Kuster- Hauser (không âm đạo bẩm sinh). Sợ con gái lo lắng, mẹ M trấn an con mọi chuyện vẫn ổn. Nhưng sau đó, tại một cơ sở y tế tư nhân, câu nói của bác sĩ “như này thì chửa đẻ gì nữa, phẫu thuật cũng chỉ giải quyết nhu cầu quan hệ vợ chồng thôi” khiến M đau nhói. Mọi thứ như sụp đổ dưới chân cô gái trẻ. Thậm chí, có bác sĩ còn khuyên M chấp nhận số phận. Bởi chính bác sĩ còn không biết các bác sĩ Việt Nam đã có thể "sửa chữa" được dị tật không có âm đạo của tạo hóa. Gia đình M không nản chí, tiếp tục dò hỏi và đưa M đi khám, cho đến khi tìm đến Khoa Phẫu thuật tạo hình (Bệnh viện Đại học Y Hà Nội).
Một lần nữa, mẹ đưa M tới Khoa Phẫu thuật tạo hình (Bệnh viện Đại học Y Hà Nội) “cầu cứu”. Kết quả chiếu chụp cho thấy, bệnh nhân không có âm đạo, các hormon của nữ trong giới hạn bình thường, nhiễm sắc thể giới XX, đặc trưng của nữ.
Sửa lỗi tạo hoá
Theo TS.BS Phạm Thị Việt Dung, một số phụ nữ bẩm sinh không có âm đạo, nhưng khó phát hiện vì cơ thể vẫn phát triển bình thường. Chỉ khi đến tuổi dậy thì, hoặc lúc quan hệ tình dục mới phát hiện.
Hầu hết bệnh nhân nằm trong hội chứng "bất sản ống muller" (dị tật không âm đạo bẩm sinh), ở ngoài vẫn có âm hộ, nhưng bên trong lại không có âm đạo, không có khoang trống để quan hệ tình dục. Dị tật này rất khó xác định, dù có khám sàng lọc sơ sinh cũng không thể phát hiện ra, mà phải trải qua nhiều khâu xét nghiệm mới xác định được.
Để tạo hình âm đạo, bác sĩ phải tạo khoang âm đạo mới có vị trí và kích thước tương tự âm đạo thật, khoảng 8-9cmx4 cm. Công đoạn này yêu cầu phẫu thuật viên phải bóc tách thật khéo léo vì vị trí này sát trực tràng, niệu đạo. Sau đó, bác sĩ sẽ lấy một phần niêm mạc miệng ở 2 bên má, môi trên, môi dưới, ngách tiền đình rồi đục lỗ mắt lưới để làm tăng diện tích, sau đó sẽ cuộn vào khuôn nong và ghép vào khoang âm đạo vừa tạo. Niêm mạc miệng có tính chất tương đồng niêm mạc của âm đạo, nên âm đạo được tái tạo sẽ mềm, tiết dịch vừa đủ độ ẩm, phần vạt phủ không bị co như dùng da. Ngoài ra, việc lấy vùng da phủ là niêm mạc miệng còn giúp bệnh nhân che được sẹo và khoang miệng hoàn toàn bình phục sau phẫu thuật.
Theo TS.BS Phạm Thị Việt Dung, với những trường hợp bất sản âm đạo, nhiều nơi trên thế giới và nhiều cơ sở y tế tại Việt Nam vẫn dùng vạt da đùi, vạt da bẹn, da bụng để tạo hình âm đạo.
Tuy nhiên, những vùng da này có nhiều nhược điểm như làm thay đổi hình dạng vùng kín do vạt da co kéo và vạt da dày, lấp đầy khoang âm đạo gây khó quan hệ tình dục, sẹo vùng ranh giới giữa vạt da với vùng xung quanh cũng thường co cứng gây đau khi quan hệ. Hơn nữa, bệnh nhân phải chịu sẹo khá rõ nơi cho chất liệu ghép.
Một số nước trên thế giới trước đây dùng một đoạn ruột non để tạo hình âm đạo nhưng khiến người bệnh khó chịu vì bị tiết dịch ẩm cả ngày. Hiện một số nơi áp dụng phương pháp ghép da nhưng âm bị đạo chật, nông, khô, cứng và dễ bị co.
Với phương pháp tạo âm đạo từ niêm mạc miệng, hiện trên thế giới mới có vài bài báo đề cập đến việc sử dụng chất liệu này song vì không đục lỗ nên không làm tăng được diện tích âm đạo.
Với trường hợp của M, các bác sĩ đã tạo hình âm đạo bằng niêm mạc miệng. Các bác sĩ đã lấy một phần niêm mạc miệng cấy vào âm đạo, niêm mạc sẽ dần che phủ và tạo khoang âm đạo mới của bệnh nhân có chiều sâu và đường kính phù hợp. Hầu hết bệnh nhân sau khi được áp dụng kỹ thuật mới này đều đã quan hệ tình dục bình thường.
Sau 9 tháng phẫu thuật, M quay lại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội khám. M đến cùng chồng sắp cưới.
Khám lại cho M, TS.BS Phạm Thị Việt Dung vui mừng cho biết: Âm đạo sâu, mềm mại như âm đạo bình thường. Họ đã quan hệ tình dục, “sử dụng sản phẩm nhân tạo” này 3 tháng nay và mọi thứ đều rất ổn. Sau khi cưới, họ sẽ đến gặp các bác sĩ sản khoa để làm thụ tinh trong ống nghiệm và nhờ người mang thai hộ.
Đặc điểm của bệnh lý này là có buồng trứng hoàn toàn bình thường nhưng không có tử cung, không có âm đạo.
Trước đây, những bệnh nhân như thế này thường che giấu bệnh, sống thu mình, không giao tiếp, không dám có bạn trai, không xây dựng gia đình và sống u uất, buồn bã, khép kín kể từ khi đến tuổi dậy.
Ngày nay, tất cả những bế tắc đó đều có thể được giải quyết. Bệnh nhân vẫn có thể xây dựng gia đình và có con như bao nhiêu người phụ nữ khác.
Hội chứng Mayer - Rokitansky - Kuster - Hauser là gì?
Đây là một triệu chứng bẩm sinh, với người phụ nữ sinh ra bị dị tật không có âm đạo, cổ tử cung và tử cung. Đây là triệu chứng hiếm gặp, với tỉ lệ mắc là 1/5.000 người. Không chỉ gặp vấn đề với khả năng sinh sản, người mắc triệu chứng này còn gặp vấn đề về tim, xương và thận.
Thông thường người mắc triệu chứng này không phát hiện ra bệnh cho đến khi họ đến tuổi dậy thì. Mặc dù họ phát triển ngực và có lông mu bình thường, song họ không có kinh nguyệt. Đó là do buồng trứng sản sinh ra hormone phụ nữ, nhưng không có âm đạo hoặc tử cung, thì máu không chảy ra.
Trong phần lớn trường hợp, các bác sĩ có thể phẫu thuật tạo âm đạo bằng phương pháp kéo giãn một lượng mô âm đạo có sẵn. Điều này cho phép người bệnh có đời sống tình dục bình thường như người khác.
Các dấu hiệu của dị tật âm đạo
Dị tật bắt đầu hình thành vào khoảng năm tuần tuổi thai khi vì một lý do nào đó ngày nay chưa được biết đến, các ống muller hình thành nên tử cung, cổ tử cung ngừng phát triển. Các cô gái vẫn phát triển với hình dáng bên ngoài là giới tính nữ, hệ thống lông, xương mu, tóc dài, núm vú, quầng vú bình thường, bộ phận sinh dục ngoài như môi lớn, môi bé bình thường nhưng không có kinh nguyệt và có thể đau bụng khi đến ngày của chu kỳ kinh nguyệt.
Hội chứng cũng có thể kèm những bất thường ở các bộ phận khác của cơ thể. Thận có thể bất thường vị trí hoặc một thận có thể không phát triển. Bệnh nhân có thể bất thường về xương, đặc biệt là xương cột sống (đốt sống). Chức năng buồng trứng, nồng độ testosterone, kiểu hình nhiễm sắc thể bình thường. Siêu âm vùng chậu ghi nhận không thấy tử cung hoặc rất nhỏ.
