Giải pháp nào để kiểm soát mất cân bằng giới tính?

ANH NHÀN (thực hiện) |

Mất cân bằng giới tính dẫn đến nhiều hệ luỵ xã hội lâu dài. Tại TPHCM, có sự chênh lệch cao về tỉ lệ trẻ em nam và trẻ em nữ khi sinh ra. Lao Động đã có cuộc trao đổi với ông Phạm Chánh Trung - Phó Chi cục trưởng phụ trách, Chi cục Dân số-Kế hoạch hoá gia đình TPHCM - để hiểu thêm về nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này và các biện pháp khắc phục.

Xin ông cho biết về tỉ số giới tính khi sinh (số bé trai /100 bé gái), nam/nữ khi sinh của TPHCM trong những năm qua?

- Tỉ lệ nam và nữ là nhân tố quan trọng của dân số bởi nam và nữ khác nhau ở cả góc độ tự nhiên lẫn góc độ xã hội. Những điểm khác biệt này giúp chúng ta phân công lao động hợp lý cũng như xây dựng mối quan hệ bình đẳng về giới. Tỉ số giới tính khi sinh được xác định bằng số trẻ em trai được sinh ra trên 100 trẻ em gái, là một chỉ số nhân khẩu học, phản ánh cơ cấu giới tính của một quần thể dân số. Tỉ số giới tính khi sinh ở mức sinh học bình thường là từ 104 - 107 trẻ em nam trên 100 trẻ em gái.

Tại TPHCM, theo số liệu báo cáo thống kê chuyên ngành Dân số từ năm 2011 đến nay cho thấy, tỉ số giới tính khi sinh được duy trì ở giới hạn bình thường 105 đến 107 trẻ nam/100 trẻ nữ. Tuy nhiên, theo kết quả Tổng điều tra Dân số và Nhà ở thời điểm ngày 1.4.2019, thì tỉ số giới tính khi sinh của thành phố được ghi nhận là 114,1 (tức là 114,1 nam/100 nữ). Đây là số liệu thể hiện sự gia tăng bất thường. Hiện nay, ngành Dân số thành phố đang khẩn trương tiến hành việc rà soát lại các số liệu đã thu thập cũng như phối hợp với các sở, ngành, đoàn thể, địa phương (quận - huyện, phường - xã), đặc biệt các chuyên gia để tìm hiểu sự khác biệt về số liệu, từ đó có các nhận định, báo cáo chính thức và tìm kiếm các giải pháp kiểm soát kịp thời việc mất cân bằng giới tính khi sinh nếu có xảy ra.

Việc mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng nào về dân số, xã hội?

- Nhiều chuyên gia cảnh báo, với đà tăng dân số và sự chênh lệch giới tính khi sinh ngày càng cao như hiện nay, trong những năm tới, Việt Nam nói chung và TPHCM nói riêng sẽ phải đối mặt với nhiều vấn đề khó khăn, trong đó có 4 điểm thách thức chính như sau:

- Mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ làm thay đổi cơ cấu dân số trong lương lai, phá vỡ cấu trúc cân bằng giới trong nguồn lực lao động. Theo phân tích và dự báo đến năm 2050, chênh lệch giữa số lượng giữa nam và nữ từ 2,3 đến 4,3 triệu người.

- Do thiếu nữ nên cấu trúc gia đình thay đổi đáng kể (một số nam giới có thể phải lựa chọn hay rơi vào tình trạng sống độc thân) điều này sẽ ảnh hưởng đến mức sinh và chất lượng dân số.

- Gia tăng các nguy cơ xâm hại tình dục phụ nữ cũng như sức ép về việc gánh vác các trách nhiệm từ phía gia đình và người chồng.

- Do tỉ lệ nữ ít nên tiếng nói và vị thế của phụ nữ trong xã hội có thể bị ảnh hưởng.

Những giải pháp nào có thể thực hiện để kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, thưa ông?

- Để kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, kinh nghiệm trên thế giới là phải nâng cao vị thế của người phụ nữ trong xã hội bằng chính những hành động thiết thực. Đó là tăng cường tuyên truyền vận động người dân để thay đổi tư duy, nhận thức và hành động gây ra tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Truyền thông giáo dục bằng nhiều nội dung và hình thức phù hợp để tạo dư luận xã hội ủng hộ và xóa dần sự phân biệt giữa con trai và con gái trong tiềm thức của người dân, nâng cao địa vị phụ nữ, bảo đảm sự bình đẳng giữa nam và nữ. Tuyên truyền để mọi người dân được biết những chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước về việc nghiêm cấm việc lựa chọn giới tính thai nhi. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm những cơ sở y tế vi phạm về việc cung cấp thông tin giới tính hoặc lựa chọn giới tính; Định hướng xây dựng các chương trình cộng đồng cho giới nữ cũng như đẩy mạnh hình ảnh nữ quyền trong các hoạt động dành cho giới nữ.

Để giải quyết, khắc phục tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh thì vấn đề cốt lõi vẫn nằm ở việc truyền thông chuyển đổi hành vi, thông qua việc hiểu đúng và tự nguyện thực hiện các chủ chương, chính sách pháp luật của Nhà nước có liên quan đến vấn đề lựa chọn giới thai nhi của mỗi người dân.

Nhiều gia đình thường mong sinh con trai để nối dõi tông đường dẫn đến áp lực vô hình đè nặng lên những bé trai khi còn rất nhỏ. Điều này có khiến tâm sinh lý của họ thay đổi và ảnh hưởng đến sự phát triển về sau không, thưa ông?

- Một điều đáng chú ý khác là gánh nặng về sự vai trò của các bé trai trong những gia đình này chính là luôn bị ám ảnh bởi vai trò trụ cột gia đình, luôn tạo áp lực bản thân để cứng cỏi trong mắt mọi người về rất nhiều phương diện.

Trong kết quả của nghiên cứu "Nam giới và nam tính tại Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa", vừa được Viện Nghiên cứu phát triển xã hội (ISDS) công bố: 17,51% nam giới thành thị thấy cô đơn lạc lõng, con số này ở nông thôn là 13,09%. Về cảm giác chán nản thất vọng, 19,01% nam giới thành thị và 14,55% ở nông thôn cho biết mình đang gặp phải. Trong nghiên cứu, hơn 97% nam giới cho rằng, họ cần là bờ vai che chở cho người khác, cả về vật chất lẫn tinh thần. Những ai nghĩ mình không làm được điều này thường rất căng thẳng và xem như một thất bại.

Những cách nào để nâng cao vị thế của người phụ nữ trong xã hội, giúp họ độc lập tránh bị lệ thuộc và được xã hội nhìn nhận bình đẳng với nam giới?

- Đầu tiên, người phụ nữ cần có những sự ủng hộ từ phía gia đình, người thân, đồng nghiệp về bạn bè để họ sống như cách họ mong muốn mà không có định kiến hay sự phân biệt đối xử. Những điều ấy có thể biểu hiện từ những hành vi cha mẹ dạy dỗ các bé gái trong gia đình về vai trò và trách nhiệm trong gia đình. Đó có thể là những hình ảnh, mẫu hình phụ nữ tham gia các hoạt động cùng với nam giới thông qua các phương tiện truyền thông.

Việc phụ nữ ngày nay được có thời gian đi tới phòng gym, yoga, tham gia các câu lạc bộ khỏe đẹp không còn hiếm nữa, nếu không muốn nói là hoạt động cần thiết, để hòa nhập cuộc sống hiện đại. Bên cạnh đó, việc phụ nữ thành công trên lĩnh vực chuyên môn của mình để rèn trí, mở mang kiến thức xã hội, các mối quan hệ là điều quan trọng để thay đổi hình ảnh của xã hội về vai trò của phụ nữ.

Khi bản thân người phụ nữ được công nhận trong xã hội thì đó cũng là gạch nối, khi đó người nam không còn cảm thấy phụ nữ lệ thuộc mình và tự hình thành mối quan hệ bình đẳng giữa hai giới.

Xin cảm ơn ông!

ANH NHÀN (thực hiện)
TIN LIÊN QUAN

Phấn đấu số người tham gia BHYT đạt tỉ lệ 95% dân số

Thư Anh |

Nhằm tiếp tục đẩy mạnh công tác phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm tự nguyện (BHTN), bảo hiểm y tế (BHYT), ngành BHXH Việt Nam xác định rõ mục tiêu cụ thể đến năm 2025 phấn đấu số người tham gia BHXH đạt tỉ lệ 45% so với lực lượng lao động trong độ tuổi; phấn đấu số người tham gia BHTN đạt tỉ lệ 35% so với lực lượng lao động trong độ tuổi; số người tham gia BHYT đạt tỉ lệ 95% dân số tham gia.

Tập huấn chính sách dân số, chế độ cho lao động nữ

ÁI CHI - T. TUẤN |

Sáng ngày 25.9, LĐLĐ huyện Nghi Xuân phối hợp với LĐLĐ tỉnh Hà Tĩnh tổ chức tập huấn cho gần 100 cán bộ công đoàn, Trưởng ban Nữ công các CĐCS.

Phú Thọ: Truyền thông về công tác dân số tới đoàn viên công đoàn

Hồng Xiêm |

Liên đoàn Lao động tỉnh Phú Thọ vừa tổ chức hội nghị truyền thông về công tác dân số và phát triển, phòng tránh HIV/AIDS, chăm sóc sức khỏe sinh sản, tình dục an toàn cho gần 500 đoàn viên, công nhân lao động tại Nhà máy may số 6, Chi nhánh Công ty Cổ phần may Sông Hồng - cụm công nghiệp Yên Lập.

Tổng cục Dân số nói gì về việc xin hỗ trợ phương tiện tránh thai mùa COVID

Hữu Long |

Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình vừa lên tiếng sau khi Quảng Nam có văn bản xin hỗ trợ phương tiện tránh thai mùa COVID-19.

LĐLĐ Thái Bình tư vấn về công tác dân số, phòng dịch COVID-19 chủng mới

Bá Mạnh |

Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh Thái Bình vừa tổ chức truyền thông và tư vấn về công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản cho cán bộ công đoàn cơ sở và 300 đoàn viên, công nhân lao động tại công ty TNHH Yazaky Hải Phòng Việt Nam chi nhánh tại Thái Bình.

Quảng Bình: 17% dân số khai báo y tế

LÊ PHI LONG |

Theo Sở Y tế Quảng Bình, tổng số khai báo y tế trên địa bàn là 148.978 người, chiếm 17% dân số và từ ngày 1.8, việc tạm thời ngưng hoạt động một số cơ sở dịch vụ và hạn chế tụ tập đông người để phòng, chống dịch COVID-19 chính thức có hiệu lực tại địa phương.

Hà Nội: Sau chấn chỉnh, loạt lô cốt vẫn án ngữ trên đường Vũ Trọng Khánh

PHẠM ĐÔNG |

9 chiếc lô cốt đang án ngữ trên đường Vũ Trọng Khánh khiến giao thông đông đúc, quá tải dù đã cận kề Tết Nguyên đán Quý Mão. Sở Giao thông vận tải (GTVT) Hà Nội lại yêu cầu chấn chỉnh tình trạng thi công hệ thống xử lý nước thải Yên Xá gây ùn tắc.

Cha đẻ của mèo AI mà cư dân mạng nhầm tưởng ở Ninh Thuận lên tiếng

Hữu Long |

Nguyễn Lê Thái Nguyên vẽ mèo Tết bằng công nghệ AI rồi chia sẻ lên trang cá nhân. Những hình ảnh tuyệt đẹp về mèo nhận được vô số lời khen từ nhiều người bạn. Có không ít người đến nay vẫn nhầm lẫn đây là mèo Tết có nguồn gốc từ Ninh Thuận.

Phấn đấu số người tham gia BHYT đạt tỉ lệ 95% dân số

Thư Anh |

Nhằm tiếp tục đẩy mạnh công tác phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm tự nguyện (BHTN), bảo hiểm y tế (BHYT), ngành BHXH Việt Nam xác định rõ mục tiêu cụ thể đến năm 2025 phấn đấu số người tham gia BHXH đạt tỉ lệ 45% so với lực lượng lao động trong độ tuổi; phấn đấu số người tham gia BHTN đạt tỉ lệ 35% so với lực lượng lao động trong độ tuổi; số người tham gia BHYT đạt tỉ lệ 95% dân số tham gia.

Tập huấn chính sách dân số, chế độ cho lao động nữ

ÁI CHI - T. TUẤN |

Sáng ngày 25.9, LĐLĐ huyện Nghi Xuân phối hợp với LĐLĐ tỉnh Hà Tĩnh tổ chức tập huấn cho gần 100 cán bộ công đoàn, Trưởng ban Nữ công các CĐCS.

Phú Thọ: Truyền thông về công tác dân số tới đoàn viên công đoàn

Hồng Xiêm |

Liên đoàn Lao động tỉnh Phú Thọ vừa tổ chức hội nghị truyền thông về công tác dân số và phát triển, phòng tránh HIV/AIDS, chăm sóc sức khỏe sinh sản, tình dục an toàn cho gần 500 đoàn viên, công nhân lao động tại Nhà máy may số 6, Chi nhánh Công ty Cổ phần may Sông Hồng - cụm công nghiệp Yên Lập.

Tổng cục Dân số nói gì về việc xin hỗ trợ phương tiện tránh thai mùa COVID

Hữu Long |

Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình vừa lên tiếng sau khi Quảng Nam có văn bản xin hỗ trợ phương tiện tránh thai mùa COVID-19.

LĐLĐ Thái Bình tư vấn về công tác dân số, phòng dịch COVID-19 chủng mới

Bá Mạnh |

Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh Thái Bình vừa tổ chức truyền thông và tư vấn về công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản cho cán bộ công đoàn cơ sở và 300 đoàn viên, công nhân lao động tại công ty TNHH Yazaky Hải Phòng Việt Nam chi nhánh tại Thái Bình.

Quảng Bình: 17% dân số khai báo y tế

LÊ PHI LONG |

Theo Sở Y tế Quảng Bình, tổng số khai báo y tế trên địa bàn là 148.978 người, chiếm 17% dân số và từ ngày 1.8, việc tạm thời ngưng hoạt động một số cơ sở dịch vụ và hạn chế tụ tập đông người để phòng, chống dịch COVID-19 chính thức có hiệu lực tại địa phương.