Tự bỏ tiền giải cứu thú rừng
Thời gian gần đây, nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền các địa phương và ngành chức năng trong công tác tuyên truyền, ý thức bảo vệ động vật hoang dã của người dân Bình Định đã được nâng cao. Thậm chí, có người còn bỏ tiền mua lại các loài thú rừng từ những người chuyên săn bắt để giao nộp lại cho các lực lượng kiểm lâm.
Ngay tại TP.Quy Nhơn, vào cuối tháng 9.2019, chị Trảo Chung Thủy Tiên (ở phường Ngô Mây, TP.Quy Nhơn, Bình Định) đã tự bỏ tiền chuộc lại 1 con cu li nặng khoảng 300 gram từ 1 nhóm thợ chuyên săn bắt thú rừng.
Chị Tiên tình cờ phát hiện cá thể cu li này bị bắt bởi một số người lạ nên đã vận động những người đó cho mình mua lại. Sau đó, chị gọi điện đến Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bình Định để chuyển giao. Ngoài ra, chị Tiên cũng là cộng tác viên quen mặt của Chi cục Kiểm lâm tỉnh với 2 lần giải cứu 2 cá thể mèo rừng trong những lần đi dã ngoại cùng bạn bè trên khu vực rừng thuộc Khu Bảo tồn thiên nhiên An Toàn (huyện An Lão).
Cu li có tên khoa học là Nycticebus pygmaeus, là loài thú quý và cổ trong bộ linh trưởng Primates thuộc nhóm IB theo quy định tại Nghị định số 06/2019/NĐ - CP ngày 22.1.2019 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý hiếm.
“Chúng tôi cũng đã tiếp nhận 3 con cu li do người dân tự nguyện giao nộp và 1 con voọc chà vá chân xám do anh Đặng Văn Vũ ở huyện Hoài Nhơn tự nguyện chuyển giao cùng nhiều loài thú quý hiếm khác. Việc tự nguyện giao nộp động vật hoang dã để cứu hộ và thả về môi trường tự nhiên của người dân đã góp phần quan trọng vào nỗ lực bảo tồn đa dạng sinh học của ngành chức năng ở Bình Định” - ông Lê Đức Sáu, Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Bình Định, chia sẻ.
Theo ông Mai Xuân Tình - Giám đốc Công viên động vật hoang dã FLC Quy Nhơn, hầu hết cá thể động vật hoang dã trước khi chuyển giao đã được người dân nuôi nhốt thời gian dài nên chúng bị mất bản năng hoang dã, rất khó phục hồi năng lực tự tìm kiếm thức ăn. Thông thường, sau khi tiếp nhận các loài động vật đã bị thoái hóa hệ thống tiêu hóa do người nuôi cho ăn không đúng, các nhân viên trong công viên phải mất nhiều thời gian chăm sóc để chúng hồi phục.
“Không phải loài động vật hoang dã nào khi cứu hộ xong chúng tôi cũng thả về tự nhiên. Ví như loài khỉ, hay trăn, nếu bị nuôi nhốt quá lâu thì khi thả về tự nhiên, chúng sẽ bị người dân bắt lại. Bởi chúng đã mất hẳn bản năng sinh tồn trong môi trường hoang dã” – ông Tình cho hay.
Ý thức ngày một nâng cao
Theo thống kê của Chi cục Kiểm lâm Bình Định, trong 3 năm gần đây, năm nào ngành chức năng Bình Định cũng bắt được các vụ mua bán động vật hoang dã. Đơn cử như trong năm 2017, lực lượng chức năng đã phát hiện và xử lý 7 vụ mua bán, nuôi nhốt động vật hoang dã trái pháp luật; tịch thu 4,5kg động vật rừng, gồm 2 cá thể cầy mực, 1 cá thể rắn ráo trâu, 1 cá thể kỳ đà vân và 34,3kg dúi nâu cùng 12kg thịt xương mang. Đến năm 2018, lực lượng chức năng tiếp tục phát hiện và xử lý 1 vụ vận chuyển động vật rừng trái pháp luật, tịch thu 17kg heo rừng.
Gần đây nhất, năm 2019, lực lượng chức năng đã phát hiện, xử lý 1 vụ tàng trữ động vật rừng với 1,8kg thịt nai, 4,9kg xương nai. Tuy nhiên, đó mới chỉ là phần nhỏ của nạn săn bắt động vật hoang dã trái phép, bởi những cơ sở tàng trữ, mua bán động vật hoang dã hoạt động rất tinh vi, hầu hết “lọt” chốt kiểm soát của lực lượng chức năng.
Theo Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Bình Định, trong những năm qua, ngành Kiểm lâm tỉnh đã chỉ đạo cho các hạt kiểm lâm thường xuyên phối hợp với các ngành, hội đoàn thể các địa phương tổ chức tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật sâu rộng trong mọi tầng lớp nhân dân, đưa các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành của Nhà nước về quản lý, bảo vệ động vật hoang dã vào cuộc sống. Đồng thời , ngành vận động cán bộ, công chức và người dân tránh vi phạm pháp luật, không sử dụng các sản phẩm động vật hoang dã không có nguồn gốc hợp pháp.
Tuy thực tế vẫn còn tồn tại hành vi săn bắt, mua bán động vật hoang dã. Nhưng điều đáng mừng là hiện nay, công tác vận động người dân tự giác giao nộp động vật hoang dã bắt được để thả về môi trường tự nhiên hoặc chuyển giao cho Trung tâm Cứu hộ động vật hoang dã đã cho thấy hiệu quả.
Đơn cử trong năm 2017, đã có 3 hộ dân đến Chi cục Kiểm lâm Bình Định giao nộp 2 cá thể trăn đất thuộc danh mục loài thú nguy cấp, quý hiếm được ưu tiên bảo vệ. Năm 2018, ngành Kiểm lâm Bình Định tiếp tục tiếp nhận 3 cá thể cu li và 1 cá thể voọc chà vá chân nâu của người dân tự nguyện giao nộp.
Xã miền núi An Toàn (huyện An lão, Bình Định), nơi có khu dự trữ thiên nhiên với 72 loài động vật thuộc diện được ghi trong Sách đỏ Việt Nam, trong đó có nhiều loài động vật đặc hữu, quý hiếm và nguy cấp như, voọc chà vá chân xám, chà vá chân đen, vượn má hung, khỉ mặt đỏ, nai, gà lôi vằn, mang lớn, trĩ sao. Nhờ ý thức tốt của đồng bào sinh sống ở khu vực này, các loài động vật đang được bảo vệ rất tốt.
Ông Đinh Công Niên - người đồng bào dân tộc Bana sống ở thôn 2 (xã An Toàn) - cho hay, rừng An Toàn còn nhiều loài thú quý hiếm, nhiều nhất là các loài khỉ, vượn, voọc. Trước kia, bà con vẫn hay vào rừng săn bắt động vật hoang dã để bán kiến tiền hoặc dùng làm thực phẩm trong gia đình. Nhưng từ khi nghe cán bộ tuyên truyền, bà con đã thấy được cái sai của mình nên không còn ai đi phá rừng, săn bắt những con thú sống trong rừng nữa.
“Rừng An Toàn có loài khỉ, vượn... nên chúng có khi kéo xuống phá hoa màu, vườn cây của người làng. Trước đây, bà con thường bắn ná, dùng bẫy thú để bắt chúng. Nhưng từ ngày được cán bộ kiểm lâm tuyên truyền, dặn dò, bà con chỉ gõ chiêng, gõ cồng để đuổi chúng quay về núi mà sống” – ông Niên nói thêm.
