Vui buồn thưởng Tết
Nửa cuối năm 2022, những tác động tiêu cực của tình hình thế giới khiến hàng loạt ngành hàng trong nước gặp khó khăn khiến nhiều doanh nghiệp bị hụt đơn hàng, ảnh hưởng rất lớn đến câu chuyện thưởng Tết ở nhiều ngành hàng và doanh nghiệp.
Chia sẻ với PV Báo Lao Động, chị Phan Thanh Hằng (nhân viên một xưởng in tại Hà Nội) cho biết, thay vì giỏ quà Tết như năm ngoái, năm nay công ty quyết định thưởng cho nhân viên 1 tháng lương cơ bản. Với thời gian làm việc gần 4 năm tại đây, chị Hằng nhẩm tỉnh sẽ nhận được khoảng 8 triệu đồng tiền thưởng Tết. "Công ty thông báo xong ai cũng vỡ òa vì vui sướng. Năm nay công ty nhiều đơn hàng, nhân viên làm không hết việc nên vì thế mà thưởng Tết mới cao thế", chị Hằng mừng rỡ nói.
Không như Hằng, chị Nguyễn Liên (Nghệ An) lại rơi vào cảm giác chán nản khi thuộc diện cắt giảm nhân sự của công ty. Ngay trong tháng cuối cùng của năm 2022, Liên nhận được thông báo phải nghỉ việc do công ty không còn cần người. Nữ nhân viên này không khỏi "sốc" khi nhận quyết định của công ty bởi sau gần 3 năm gắn bó làm việc, năm nay Liên rơi vào cảnh chuẩn bị thất nghiệp, không được nhận một đồng thưởng Tết. “Tết này bạn bè ai cũng nhận thưởng ầm ầm. Còn tôi bị đuổi khéo mà không có gì..." - Liên tâm sự.
Co kéo lo thưởng Tết
Số liệu được Cục Quan hệ lao động tiền lương (Bộ LĐTBXH) công bố cuối năm dựa trên thống kê từ 54.000 doanh nghiệp với 4,38 triệu lao động cho thấy tới cuối tháng 12, mức thưởng bình quân Tết Dương lịch 2023 là 1,24 triệu đồng/người, giảm 9% so với năm ngoái. Xét theo khu vực, doanh nghiệp miền Trung, miền Nam giảm lần lượt 20-25%, trong khi miền Bắc tăng khoảng 27% do ít chịu ảnh hưởng của cắt giảm đơn hàng.
Còn trong dịp Tết Nguyên đán 2023, mức thưởng bình quân một tháng lương là 6,86 triệu đồng, đạt mức tăng 11% so với năm ngoái. Trong số này, nhóm doanh nghiệp Nhà nước có mức thưởng 6,5 triệu đồng/người (tăng 15%); doanh nghiệp tư nhân thưởng khoảng 6,6 triệu đồng (tăng 10%) và doanh nghiệp FDI dự kiến chia thưởng 7,2 triệu đồng.
Năm nay, mức thưởng cao nhất được ghi nhận là hơn một 1 tỉ đồng và thấp nhất chỉ 50.000 đồng. Song theo nhận định của lãnh đạo Cục Quan hệ lao động tiền lương, mức thưởng hàng trăm triệu tới một 1 tỉ đồng không phổ biến, chỉ là ghi nhận của doanh nghiệp với đóng góp cho một số cá nhân xuất sắc. Dữ liệu cần được quan tâm hơn cả là mức bình quân để thấy được bức tranh thưởng Tết chung.
Thực tế thưởng Tết không phải là khoản chi được quy định cứng trong Bộ luật Lao động, không phải là khoản bắt buộc có mà phụ thuộc vào tình hình sản xuất và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Cập nhật mới nhất của tổ chức công đoàn cho thấy tính tới ngày 26.12.2022, có tới hơn 1.240 doanh nghiệp bị cắt giảm đơn hàng tại 44 tỉnh thành khiến gần 483.000 lao động bị giảm việc, giảm giờ làm, chấm dứt hợp đồng. Nhưng dù khó khăn, nhiều doanh nghiệp vẫn cố gắng co kéo lo thưởng Tết nhằm vừa chia sẻ, vừa giữ chân công nhân lao động.
Như tại Bà Rịa - Vũng Tàu, ông Chen Te Ying - Đại diện Công ty TNHH San Fang Việt Nam cho biết, dù bị giảm 40-50% đơn hàng so với những năm trước, nhưng công ty vẫn cố gắng duy trì việc làm cho khoảng 1.100 người lao động. Hơn nữa công ty cũng cố gắng thực hiện các chế độ, quyền lợi cho người lao động, nhất là trong dịp Tết Nguyên đán. Tiền thưởng của người lao động sẽ được phát vào ngày 16.1.2023 và mong rằng, qua đó người lao động sẽ tiếp tục chia sẻ, đồng hành với công ty trong thời gian tới.
Tương tự tại Công ty TNHH Sản xuất giày Uy Việt (khoảng 8.500 lao động), Chủ tịch CĐCS Nguyễn Kim Huệ cho biết, thời gian gần đây, công ty không có đơn hàng, thậm chí phải cho các dây chuyền sản xuất nghỉ phép luân phiên, lao động làm việc cầm chừng. Tuy vậy, doanh nghiệp vẫn đảm bảo chi thưởng tương đương 1 tháng lương cơ bản đối với toàn bộ công nhân lao động. "Bên cạnh đó, mỗi công nhân còn nhận được một phần quà của tổ chức công đoàn, cũng như tham gia chương trình Tết Sum vầy, bốc thăm trúng thưởng do công ty tổ chức", bà Huệ nói.
Thêm hỗ trợ cho lao động khó khăn
Trước tình trạng khó khăn của hàng trăm nghìn người lao động, Tổng LĐLĐVN yêu cầu các cấp công đoàn trực thuộc chủ động nắm đầy đủ, kịp thời tình hình khó khăn, thiếu, cắt giảm đơn hàng của các doanh nghiệp, số lượng người lao động bị giảm thời giờ làm việc, nghỉ hưởng lương ngừng việc, nghỉ không hưởng lương, tạm hoãn hợp đồng lao động, chấm dứt hợp đồng lao động; nợ lương, nợ bảo hiểm của người lao động... để có biện pháp hỗ trợ kịp thời. Đồng thời theo dõi sát sao, nắm chắc tình hình của doanh nghiệp, của đoàn viên, người lao động để tham gia, đề nghị người sử dụng lao động sớm xây dựng phương án nghỉ Tết, trả lương, trả thưởng và các chế độ cho người lao động trong dịp Tết Nguyên đán 2023 và công bố tới toàn thể người lao động trước khi nghỉ Tết ít nhất 20 ngày.
Theo ông Phan Văn Anh - Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐNV, tổ chức công đoàn ngay từ sớm ban hành kế hoạch chăm lo đoàn viên, người lao động với phương châm tất cả đoàn viên, người lao động đều có Tết. Trong đó, nổi bật là gói hỗ trợ đoàn viên, lao động khó khăn, trong đó có những người mất việc, giãn việc. Theo kế hoạch, sẽ có hơn 1 triệu đoàn viên, người lao động nhận được hỗ trợ mỗi suất trị giá 500 nghìn đồng.
Tổng LĐLĐVN cũng nghiên cứu để có những hỗ trợ cho đoàn viên, người lao động bị mất việc, thiếu việc. "Chúng tôi dự kiến đối tượng bị chấm dứt hợp đồng chưa tìm kiếm được việc làm sẽ hỗ trợ 1 lần với mức 3 triệu đồng. Đối tượng tạm chấm dứt hợp đồng hỗ trợ 1 lần với mức khoảng 2 triệu đồng. Còn đối tượng cắt giảm việc làm, có thu nhập thấp hơn mức lương tối thiểu vùng cũng sẽ được hỗ trợ. Vấn đề này đang được Tổng LĐLĐVN nghiên cứu" - ông Phan Văn Anh nói.
