Ngày 12.3, chị Vi Thị K, SN 1986, ở xã Châu Phong, huyện Quỳ Châu, Nghệ An được mẹ đưa đến nhà bà Định Thị Thanh, 52 tuổi, ở cùng xã để “nhờ” phá thai. Chị K có hai con, lần mang bầu tháng thứ 3 này đã siêu âm, biết là con gái, hoàn cảnh gia đình khó khăn nên không muốn sinh thêm.
Ban đầu bà Thanh không nhận “làm” ca này với lý do vẫn đang tháng giêng, sợ xui xẻo nhưng mẹ chị K nói khó nhờ giúp đỡ và cam đoan nếu có gì xảy ra cũng không khiếu kiện nên bà Thanh đồng ý phá với tiền công 1,7 triệu đồng. Khoảng 8h cùng ngày, bà Thanh đưa đầu một ống xông bằng cao su, loại dùng để thông tiểu (sonde folay) vào tử cung thai phụ, không bơm nước, rồi cho chị Khuyên uống nước rau ngót... Nhiều báo mạng đưa tin bà Thanh dùng que nứa chọc vào lòng tử cung để phá thai cho chị K là không đúng.
Chị K về nhà mình và hôm sau thì đau bụng, sổ bọc thai. Ngày 15.3, sản phụ diễn biến xấu, khó thở, rất mệt mỏi, nôn, liệt nửa người, hôn mê, trụy mạch, được chuyển đến Trung tâm y tế huyện lúc 11h cùng ngày. Sau 2 giờ cấp cứu ở huyện không kết quả, sản phụ phải chuyển BV đa khoa khu vực Tây Bắc nhưng đã tử vong.
Bà Thanh văn hóa lớp 7, không phải là y, bác sĩ hay lương y, không có giấy phép hành nghề. Ngày 25.3, UBND huyện Quỳ Châu đã ra quyết định xử phạt hành chính bà Thanh 50 triệu đồng do hành nghề không phép và cơ quan CSĐT CA huyện Quỳnh Châu đang điều tra vụ việc. Với hậu quả chết người do phá thai trái pháp luật, bà Thanh phải đối mặt với án tù 1 - 3 năm!
Tháng 10 năm ngoái, chị Triệu Thị H, 27 tuổi, ở Na Hang, Tuyên Quang nhờ “người quen” phá thai tại nhà bằng dược thảo (không rõ là loại gì). Sau khi thai sổ, được đặt vào trong tử cung một đoạn cây tươi, nói là để cầm máu và không bị sốt. Sau đặt “thuốc” chị sốt, đau bụng và chảy máu nhiều đường âm đạo. BV tỉnh Tuyên Quang phát hiện qua siêu âm một dị vật hình que dài 14,2cm, rộng 7mm, chọc thẳng từ cổ đến đáy tử cung, qua niêm mạc đến lớp cơ tử cung; xét nghiệm máu thấy bạch cầu đa nhân trung tính tăng rất cao; chẩn đoán dị vật âm đạo, tử cung và nhiễm trùng tử cung. Khám thấy cổ tử cung mở, lấy ra một đoạn cây nhỏ còn tươi. Sau thủ thuật, phải cấy máu và dịch âm đạo, dùng thuốc cầm máu và co tử cung; đặc biệt phải dùng 3 loại kháng sinh phối hợp do nhiễm trùng rất nặng...
Những cách phá thai chui nguy hiểm
Trước nay trong dân gian lưu truyền không ít cách phá thai rất nguy hiểm như tự đánh vào bụng; gồng gánh nặng; nong cổ tử cung bằng ngón tay, rong biển khô; làm màng ối bong khỏi niêm mạc tử cung (như cách bà Thanh làm) bằng các loại xông cao su; chọc thủng màng ối bằng kim đan hay lông ngỗng; đặt các loại thảo dược tươi vào âm đạo hay cổ tử cung...
Tất cả những cách này đều nhằm kích thích để tử cung co bóp (khi mang thai không có cơn co tử cung, nếu có vì bất kỳ lý do nào sẽ sảy thai), đẩy thai ra ngoài. Bắt chước hai phương pháp tây y là nạo thai bằng thìa nạo và Kowacs (gây ra cuộc đẻ nhân tạo) nhưng không dùng dụng cụ phá thai chính thống mà tự nghĩ, tự chế. Nếu phương pháp Kowacs chính thống được bơm qua xông vào tử cung Natriclorua 0,9% ấm thì những người phá thai trái pháp luật bơm vào nước thường hay nước xà phòng, cồn iốt, dầu nhựa thông, dầu hỏa...
Đã có trường hợp dùng thân đèn pin thay cho mỏ vịt sản khoa, nan hoa xe đạp uốn cong đầu thay cho thìa nạo... và thai phụ đã chết do thủng tử cung, mất máu. “Thầy lang” cũng không “ngần ngại” dùng các hóa chất làm thai chết hoặc làm tử cung co bóp (cũng đều đẩy thai ra ngoài) như đặt thuốc tím (Kalipermanganat) tinh thể vào âm đạo; cho thai phụ uống các loại thuốc trị ký sinh trùng sốt rét; tiêm Oxytocin (một nội tiết tố thùy sau tuyến yên, đã điều chế được từ lâu) để kích thích tử cung co bóp; dùng các tinh chất của cựa lõa mạch (Ergotamin, Ergotin, Ergonovin), nếu Oxytocin làm tử cung co bóp từng cơn, cường độ tăng dần thì các hoạt chất cựa lõa mạch làm tử cung co cứng rất mạnh, kéo dài dễ làm vỡ tử cung. Acetat chì là chất độc gây suy gan, thận cũng được dùng để làm thai chết.
Người xưa nói “gái chửa là cửa mả”, không sai, vì ngoài bùng phát mạnh những bệnh có sẵn, thai kỳ còn phát sinh những bệnh lý mới. Nguy hiểm nhất là lúc sinh mà phá thai thực chất là tạo ra một cuộc sinh, tất nhiên là sinh non, cả khi mẹ và thai hoàn toàn bình thường vẫn có thể xảy ra các tai biến chết người. Năm 2016, Bộ Y tế cho biết tỉ lệ tử vong mẹ ở Việt Nam là 54/100.000 thai sinh sống, mà đó là sinh tại cơ sở y tế, có đủ phương tiện sản khoa và cấp cứu!
Cho đến hiện thời, một bộ phận không nhỏ người có thai muốn phá do nhiều nguyên nhân như lo sợ mang tiếng xấu hay không có tiền để đi BV... thường đến những ông bà lang phá thai “gia truyền” hay những người như bà Thanh hoặc nhân viên y tế biến chất phá thai chui vì động cơ tiền bạc, ở vùng sâu, xa, dân trí thấp thì càng nhiều chuyện này.
Ng.T.N.H, 19 tuổi, ở huyện Châu Phú, An Giang được mẹ dẫn đến phòng khám của y sĩ Vân ở huyện Tri Tôn, cùng tỉnh, để phá thai đã 22 tuần tuổi, kết quả cuộc tình với người “rằng ta có ngựa truy phong”. Hồ Thị Thu Vân, SN 1961, ở ấp Tân Bình, xã Tà Đảnh, là y sĩ sản khoa đã 26 năm, mở phòng khám sản tại nhà để kiếm tiền, không có giấy phép hành nghề. Khách hàng thường là những cô gái nhẹ dạ dính bầu, hoặc những phụ nữ vỡ kế hoạch, đến phòng khám chui do thủ tục đơn giản, nhanh gọn, không vỡ lở chuyện.
Công cụ “hành nghề” của bà này rất đơn giản, chỉ có một kìm (pince) và 2 kẹp phẫu thuật. Là y sĩ bà này biết tuổi thai lớn (hơn 5,5 tháng), không có chỉ định nạo phá thai vì nguy hiểm tính mạng thai phụ, nhưng để được 7 triệu đồng bà ta vẫn làm. Khoảng 16h30 cùng ngày bà ta bắt đầu và phải mất hơn 7 giờ việc nạo phá thai mới xong. Lúc này cô H kiệt sức vì mất nhiều máu, phải nằm tại chỗ và 15 tiếng sau cô được đưa về nhà.
Sau khoảng 14 giờ nữa, H đau bụng quằn quại nên mẹ đưa trở lại nhà y sĩ Vân. Ở phòng khám tư gần đó, siêu âm thấy “ổ bụng nhiều hơi, không có nhu động ruột”... H phải mổ cấp cứu ở BVĐK trung tâm tỉnh An Giang vì thủng tử cung, ruột già và ruột non (ổ bụng nhiều hơi do thoát ra từ ruột) gây nhiễm trùng và hoại tử ổ bụng làm liệt ruột (mất nhu động) và tử vong sau 13 ngày nằm viện. Sau tai họa, bà Vân bồi thường cho gia đình H 70 triệu đồng nhưng vẫn bị phạt tù 12 tháng.
Có xóa bỏ được phá thai chui?
Theo Tổ chức Y tế thế giới, có khoảng 47.000 phụ nữ tử vong do phá thai mỗi năm, bằng gần 13% tử vong do thai sản toàn thế giới. Ở Việt Nam, theo thống kê chưa đủ, mỗi năm có 250.000 - 300.000 ca phá thai và hiện là một trong 5 nước phá thai nhiều nhất thế giới. Phá thai và sinh đều có thể xảy ra các tai biến chết người và biến chứng, đương nhiên phá thai chui tần xuất tai biến và biến chứng dày đặc hơn nhiều. Đó là băng huyết do đờ tử cung (tử cung không co hồi khi thai, nhau đã sổ); thủng tử cung hoặc kèm theo thủng tạng rỗng, gây viêm ổ bụng; tắc mạch do khí; tắc mạch ối gây chết bất đắc kỳ tử; huyết khối tĩnh mạch, thường là tĩnh mạch chậu gây rối loạn tuần hoàn và đau đớn; nhồi máu cơ tử cung; viêm tử cung và phần phụ (ống dẫn trứng, vòi trứng, buồng trứng) cấp tính thường dẫn đến nhiễm trùng huyết hoặc dính vòi trứng, tắc ống dẫn trứng gây vô sinh; viêm phần phụ mãn tính, viêm niêm mạc tử cung; viêm cơ tử cung cũng là những nguyên nhân vô sinh; âm đạo và niêm mạc tử cung nhiễm các loại ký sinh trùng từ đường ruột như đơn bào và nấm gây bệnh; suy nhược cơ thể.
Nguy hiểm rình rập là thế nhưng một cơ sở phá thai không phép của bà Nguyễn Thị Thùy Dung ở xã Thục Luyện, huyện Thanh Sơn, Phú Thọ mỗi tuần “làm” trên 20 ca. Chưa đầy 5 phút “làm” xong một ca hút thai 1 tuần tuổi, giá chỉ 500.000đ, tính cả thuốc men. Tuổi thai càng cao càng nhiều tiền, chẳng hạn thai 7 tháng, giá trên 8 triệu đồng, trong khi theo quy định của Bộ Y tế, cơ sở y tế tư nhân (có phép) chỉ được phá thai đến 6 tuần tuổi và thai 22 tuần thì cơ sở y tế nhà nước cũng không được phép phá. Chủ cơ sở cho biết mỗi năm phải làm 12 lễ cầu siêu và 3 lễ lớn để “sám hối” và vị Phó Chủ tịch xã thì nói “không nắm được cơ sở phá thai không phép trong xã vì đây là việc tế nhị”!?
Không biết đến bao giờ người dân mới vượt qua được ngưỡng tâm lý để không đến cửa nhà những thần chết này!?
