Một lòng đau đáu với Quan họ
Nghệ sĩ Quý Thăng (tên thật là Nguyễn Đăng Thăng) là người con của quê hương Thuận Thành (Bắc Ninh). Vì theo đuổi sự nghiệp học hành, ông đến định cư tại thành phố mang tên Bác từ năm 1984. Tuy sống xa quê nhưng ông luôn khắc khoải trong lòng bờ sông Cầu và những câu ca quan họ đằm thắm, mượt mà. Vì thế, vào năm 1998, ông đã quyết định thành lập Câu lạc bộ (CLB) Quan họ Mười Nhớ, nhận dạy quan họ miễn phí cho những người con Kinh Bắc và các vùng lân cận yêu loại hình nghệ thuật này đang sinh sống, làm việc trên đất phương Nam.
"Ông chủ lò ươm" bộc bạch: "CLB là nơi mà những người con xa quê được giãi bày nỗi lòng của mình và cũng là nơi “ươm mầm” những giọng hát quan họ trong tương lai".
Giữa ồn ào, náo nhiệt của nơi được mệnh danh là đầu tàu kinh tế của cả nước, thầy và trò của CLB vẫn cất cao câu ca quan họ. Những câu ca ấy đã “ngấm” vào tâm khảm mỗi người như một “món ăn tinh thần” không thể thiếu được trong đời sống sinh hoạt thường ngày.
Hiện nay, với sự chuyên nghiệp của mình, CLB thường xuyên tham gia cộng tác thu thanh, thu hình với các đài truyền hình, truyền thanh Trung ương và địa phương. Đặc biệt với việc thành lập Công ty Quan họ Kinh Bắc phương Nam, nghệ sĩ Quý Thăng và các học trò đã đem những tiết mục quan họ đặc sắc đến với nhiều lễ hội lớn trong khu vực này. Từ sự kết nối, lan tỏa mạnh mẽ ấy mà dân ca quan họ đã đi sâu vào mọi ngóc ngách của phố thị, tạo niềm say mê, hứng khởi với những người dân khu vực phía Nam về loại hình mà trước đó chỉ phổ biến ở miền Bắc.
Hơn hai thập niên tồn tại và phát triển, sự đoàn kết và yêu thương là yếu tố quan trọng được tất cả thầy và trò trong CLB đặt lên trên cả. Dù mỗi người có một công việc riêng, song những thành viên trong CLB vẫn sinh hoạt đều đặn vào chiều chủ nhật hằng tuần tại Nhà Văn hóa An Nhơn, quận Gò Vấp (TP.Hồ Chí Minh).
Nhiều “hạt nhân” triển vọng
Cũng chính từ CLB Quan họ Mười Nhớ đã đào tạo ra những “hạt nhân” văn nghệ tiêu biểu, là nơi “chắp cánh” cho niềm đam mê quan họ của nhiều thành phần xã hội, nhiều lứa tuổi khác nhau.
Học viên Huyền Anh (hiện là kế toán của Trung tâm Tin học - Đại học Sư phạm TP.Hồ Chí Minh) chia sẻ, CLB Mười Nhớ chính là lý do giữ chân chị ở lại với mảnh đất này. Chị kể, cách đây 5 năm, chị chỉ có ý định vào TP.Hồ Chí Minh một thời gian rồi sẽ quay về Hà Nội, nhưng khi gặp được vợ chồng nghệ sĩ Quý Thăng và biết đến CLB Mười Nhớ chị đã quyết định ở lại đây.
Tham gia CLB và được thầy chỉ dạy, nắn nót từng câu, từng chữ, cùng với sự quyết tâm của bản thân, sau 2 năm Huyền Anh đã có thể tự tin đem câu hát “Ngồi tựa mạn thuyền” về mảnh đất Tây Bắc hát trong lễ mừng thọ của bà. Nghe cháu gái cất giọng ca, người bà đã khóc - những giọt nước mắt hạnh phúc gợi nhớ lại những ngày của dĩ vãng mà bà được chồng (người con Kinh Bắc) ngâm nga từng lời ca cho nghe.
Mối lương duyên với quan họ cứ thế lớn dần, gần đây, Huyền Anh đã trở về quê hương Bắc Ninh để thực hiện MV “Trên những tuyến đường quan họ” như để tri ân sự dạy dỗ của thầy cô và tưởng nhớ đến ông ngoại.
Đang là sinh viên tại Học viện Cán bộ TP.Hồ Chí Minh, Thanh Phong có lẽ là thành viên nhỏ tuổi nhất của CLB. Phong cho biết đã được nghệ sĩ Quý Thăng chỉ dạy kỹ lưỡng từ cách lấy hơi, luyện thanh, nhả từng câu chữ sao cho đúng chất quan họ vang, rền, nền, nảy.
Cùng với cố gắng của bản thân, giờ đây, Thanh Phong đã có thể hát được nhiều câu ca quan họ lời cổ và lời mới, biết cách biểu diễn và lối hát đậm chất dân ca quan họ. Không những vậy, bạn đã dần trưởng thành về mọi mặt cách trong cách đối nhân xử thế. Với việc tham gia các chương trình biểu diễn của Công ty Quan họ Kinh Bắc phương Nam, Thanh Phong cũng đã có “đồng ra, đồng vào” đủ để sinh hoạt nơi phố thị mà không cần sự trợ cấp của cha mẹ.
Suốt 22 năm bền bỉ, cố gắng, giờ đây CLB đã là “địa chỉ đỏ”, là “cánh tay nối dài” của dân ca quan họ trên mảnh đất đầy thương mến này. Điều đáng nói, từ sự lan tỏa của CLB Mười Nhớ, hiện nay đã có hàng chục CLB Quan họ được thành lập ở TP.Hồ Chí Minh cũng như ở các tỉnh như: Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa- Vũng Tàu, Lâm Đồng... Với những thành tích xuất sắc trong việc bảo tồn, giữ gìn, quảng bá dân ca quan họ trên đất phương Nam, nghệ sĩ Quý Thăng đã được nhận nhiều Bằng khen của UBND tỉnh Bắc Ninh, UBND Quận Gò Vấp...
Tin rằng với sự quyết tâm, nỗ lực không ngừng nghỉ, nghệ sĩ Quý Thăng và các học trò sẽ mãi giữ được dân ca quan họ như là một bông hoa đẹp giữa đất trời phương Nam, góp phần làm phong phú, đa dạng thêm loại hình âm nhạc dân gian truyền thống này ở nơi đây.
