Chuyên gia giáo dục tại Mỹ nói gì về xu hướng "Tự học tại nhà"?

Thu Hoài |

Câu chuyện của hai em học sinh ở TPHCM được gia đình cho nghỉ học ở trường phổ thông để tự học ở nhà mới đây đã thu hút sự quan tâm lớn của công chúng. Nhiều vấn đề xung quanh việc tự học ở nhà (home schooling) đã được đưa ra phân tích, mổ xẻ. Để có góc nhìn rộng hơn xu hướng này, Lao Động Cuối Tuần đã có cuộc trò chuyện với Chuyên gia giáo dục sau thạc sĩ, chị Tracy Tran Greenfield, hiện là giáo viên tại Georgia Cyber Academy, một trong những trường trực tuyến với số lượng học sinh lớn nhất ở Mỹ.
Chuyên gia giáo dục sau thạc sĩ, chị Tracy Tran Greenfield, hiện là giáo viên tại Georgia Cyber Academy, một trong những trường trực tuyến với số lượng học sinh lớn nhất ở Mỹ.
Đã, đang và sẽ phát triển rộng rãi
Hiện nay ở Việt Nam, một số phụ huynh đã quyết định từ bỏ trường học để cho con tự học ở nhà theo các giáo trình học tập của nước ngoài. Với kinh nghiệm giảng dạy tại Mỹ, chị có thể đánh giá về xu hướng học tập này?
Mình xin chia sẻ những quan sát của mình về việc tự học ở nhà của học sinh Mỹ. Mình muốn giới thiệu qua về bản chất của khái niệm tự học ở nhà vì nó rất đa dạng.
Có gia đình tự chọn, tự mua giáo trình để dạy con. Họ thường là gia đình trí thức, có đủ trình độ để hướng dẫn con, hoặc có điều kiện để thuê gia sư kèm cặp. Họ có thể không hài lòng về nền giáo dục công, hoặc con cái họ còn theo đuổi nhiều hoạt động khác và không có đủ thời gian để đi học cả ngày ở trường.
Có gia đình cho con học ở nhà nhưng theo chương trình chuẩn công của từng tiểu bang. Cách này thì họ không phải mua giáo trình, học sinh vẫn học toàn bộ nội dung và tham gia các kỳ thi như các bạn đồng lứa học ở trường công. Chỉ khác duy nhất là các em học sinh này tự học ở nhà với hướng dẫn của giáo viên trực tuyến. Đối tượng học sinh này thường là con em của gia đình phải di chuyển thuờng xuyên do điều kiện công tác của bố mẹ, lý do sức khoẻ, hoặc nhiều lý do cá nhân khác (bạo hành, chất lượng giáo viên, an ninh trường học không như mong muốn...). Một thành phần nữa chọn học ở nhà là do lý do tôn giáo.
Có một số rất, rất nhỏ, trẻ em không học hành gì cả, bố mẹ để chúng thích học gì thì tự tìm hiểu và theo đuổi (free range education). Cách này thì như một con dao hai lưỡi vậy, nếu cha mẹ biết phương pháp định hướng thì đứa trẻ sẽ có điều kiện tối đa theo đuổi đam mê, nhưng cũng có những gia đình vô trách nhiệm mà mình đã từng chứng kiến, không dạy con gì cả, nên hơn 12 tuổi mà con vẫn không biết đọc, biết viết.
Từ sau năm 1993, tất cả các tiểu bang ở Mỹ hợp pháp hoá giáo dục ở nhà. Vì thế, cha mẹ có quyền lựa chọn phương thức giáo dục cho con cái. Nếu họ không dạy con, thì họ cũng không phạm luật giáo dục. Tuy nhiên, với những gia đình vô trách nhiệm như kể trên, thì thường kèm theo dấu hiệu ngược đãi trẻ em. Khi đó tổ chức bảo trợ xã hội sẽ tước quyền cha mẹ và mang các em tới trung tâm để được giáo dục và chăm sóc phù hợp.
Bàn về xu huớng, theo quan sát và kinh nghiệm, mình tin chắc mô hình giáo dục tự học và giáo dục trực tuyến đã, đang và sẽ phát triển rộng rãi.
Gần đây nhất, có em Chu Đức Anh được xét tuyển vào Đại Học Minerva, nơi có tỉ lệ chọi khắc nghiệt hơn cả Havard. Trường em học cũng theo phương pháp tự học và hoàn toàn trực tuyến.
Như vậy có thể thấy rằng học sinh ở Việt Nam tự học ở nhà còn hiếm, nhưng ở nước ngoài, mô hình này đã tồn tại hàng mấy thập kỷ và ngày càng có nhiều người chọn phương thức này để giáo dục con cái ở tất cả các bậc học.
Ở Việt Nam tự học ở nhà còn hiếm, nhưng ở nước ngoài, mô hình này đã tồn tại hàng mấy thập kỷ và ngày càng có nhiều người chọn phương thức này để giáo dục con cái ở tất cả các bậc học.
Chị đánh giá như thế nào về cách học này so với cách học truyền thống là cho con đến trường?
Mình đã có kinh nghiệm dạy ở cả trường truyền thống và cả trường trực tuyến (cung cấp chương trình và giảng dạy học sinh tự học ở nhà). Mình thấy để có một đánh giá chung và so sánh truờng truyền thống với tự học thì cũng rất khó. Mỗi gia đình có lựa chọn và lý do riêng. Chất lượng của việc tự học ở nhà phụ thuộc vào sự tự giác của học sinh và trách nhiệm kèm cặp của gia đình với con cái.
Tự học ở nhà mang lại cho gia đình và cho học sinh nhiều quyền QUYẾT ĐỊNH hơn. Họ TỰ CHỦ trong việc lựa chọn thời gian học, và nội dung học. Ví dụ, gia đình có thể bỏ qua môn kỹ thuật nông nghiệp để đầu tư hơn cho môn tiếng Anh, hoặc có thể giao cho con đọc sách lịch sử chỉ để nắm kiến thức cơ bản, thay vì phải học thuộc lòng từng chi tiết để chuẩn bị cho bài kiểm tra 1 tiết.
Một ví dụ khác, nhiều em học sinh đôi khi gặp khó khăn với việc tập trung nghe giảng trên lớp và có thể còn trở thành học sinh cá biệt do nhiều tác động. Tuy nhiên, nếu ở nhà, có bố mẹ kèm cặp một cách có trách nhiệm và không bị phân tán bởi môi trường xung quanh, em học sinh này có thể sẽ tiến bộ rõ rệt hơn.
Thuận lợi là có, nhưng cho con tự học ở nhà cũng rất gian nan, TỐN KÉM và đòi hỏi lòng quyết tâm của cả bố mẹ và con cái.
Tự học ở nhà mang lại cho gia đình và cho học sinh nhiều quyền QUYẾT ĐỊNH hơn. Họ TỰ CHỦ trong việc lựa chọn thời gian học, và nội dung học.
Thành công có và thất bại cũng có
Những điểm khác biệt cơ bản giữa việc cho con học tại nhà và cho con đến trường nằm ở chỗ nào, thưa chị?
Mình vẫn thường nói vui với các đồng nghiệp điểm khác biệt cơ bản giữa cho con tự học ở nhà và học ở trường đó là: Học ở nhà, mọi thành công và thất bại của con đều do chính con và bố mẹ. Còn học ở trường, Công và Tội sẽ được chia đều cho hệ thống giáo dục công.
Một cách cụ thể hơn, điểm khác biệt nữa giữa học ở nhà và ở trường truyền thống đó là:
Học ở trường, trẻ con phải tuân thủ mọi nội quy, theo sự giám sát khá khắt khe của giáo viên. Đôi khi các em mất đi sự tự tin vì phải phụ thuộc quá nhiều vào người lớn suốt cả ngày. Nhiều khi học hành là để đối phó với thành tích, điểm thi, và các kỳ kiểm tra. Vì lý do thời gian, hoặc môi trường giáo dục, học sinh có thể không phát huy và theo đuổi một cách tối đa sở trường và đam mê của mình.
Tuy nhiên, ở trường truyền thống, các em sẽ có điều kiện và cơ hội tiếp xúc với nhiều người, học đối nhân xử thế từ sự giao tiếp với thầy cô và bạn bè đồng trang lứa. Những kỹ năng này cũng vô cùng quan trọng trong cuộc sống, ngoài kiến thức sách vở.
Học ở nhà, các em có sự linh hoạt hơn về thời gian. Nếu học sinh có ý thức tự giác và bố mẹ biết cách hướng dẫn, giúp đỡ con thì việc học sẽ hiệu quả. Tuy nhiên, những kỷ niệm tuổi đến trường cho con, cái thời “nhất quỷ, nhì ma, thứ ba học trò” sẽ bị đánh đổi.
Học ở nhà, các em có sự linh hoạt hơn về thời gian. Tuy nhiên, những kỷ niệm tuổi đến trường cho con, cái thời “nhất quỷ, nhì ma, thứ ba học trò” sẽ bị đánh đổi.
Giảng dạy tại một ngôi trường trực tuyến lớn nhất của tiểu bang Georgia, Mỹ, chị có thể chia sẻ một vài câu chuyện tự học mà chị thấy ấn tượng?
Ví dụ thành công có và thất bại cũng có.
Mình xin chia sẻ một gia đình có con tự học ở nhà bằng cách mua giáo trình rồi con tự học, dưới sự hướng dẫn của gia sư.
Cô bé năm nay đã 17 tuổi, chưa bao giờ đi học ở trường công. Bố của em là sĩ quan quân đội và mẹ là y tá. Do công việc của bố nên gia đình hay phải chuyển từ tiểu bang này tới tiểu bang khác, chính vì vậy, gia đình chọn cách cho con tự học ở nhà. Cô bé dù chưa bao giờ tới trường học truyền thống, nhưng vẫn chơi thể thao (võ, tennis). Khả năng giao tiếp và hoà nhập hoàn toàn xuất sắc. Sự phát triển về kiến thức và kỹ năng sống của cô bé không hề thua kém bạn đồng trang lứa. Cô bé đuợc MIT, Standford, Yale mời học và đã nhận lời tới Yale vào tháng 8 này. Cũng không thể nhắc tới nhiều trường hợp khác mà mình biết, sau khi lựa chọn cho con tự học ở nhà, gia đình lại phải xin cho con đi học ở trường truyền thống, vì con nhớ bạn bè, trường lớp, hoặc bố mẹ cảm thấy không kham nổi 100% vai trò dạy con học.
Đối với môi trường giáo dục tại Việt Nam hiện tại, theo chị việc cho con học tại nhà có thể có những khó khăn hay bất cập như thế nào?
Mình nghĩ điều bất cập nhất trong việc để con tự học ở nhà tại Việt Nam đó là sự thiếu tài liệu cơ bản và loạn thông tin.
Với vô vàn nguồn thông tin bên ngoài như hiện nay phụ huynh có thể bị rối bời khi phải đưa ra quyết định chọn phương thức nào. Từ đó, việc đưa ra một quyết định quan trọng cho chuyện học hành và tương lai của con lại càng trở nên áp lực.
Vài điểm KHÓ KHĂN nhất trước việc chọn cho con học tại nhà theo mình quan sát đó là:
+ Học tại nhà chưa được công nhận ở Việt Nam: Gia đình chọn theo hướng này sẽ ở trong hoàn cảnh “đâm lao phải theo lao”. Nếu quyết định cho con học tại nhà, thì hầu hết các phụ huynh cũng đã và đang xác định là con sẽ đi du học. Nếu như ở nước ngoài, các em có quyền lựa chọn học ở nhà, và nếu không hợp với việc học ở nhà thì chỉ cần thi xác định lực học, rồi sẽ trở lại với trường truyền thống, nhưng ở Việt Nam, mình tin trở ngại sẽ là lớn hơn.
+ Không có nhiều tài liệu học, không có nhiều thông tin cụ thể để bố mẹ tham khảo khi cho con học ở nhà. Đội ngũ giáo giáo viên hay gia sư đủ kinh nghiệm để hướng dẫn các em học sinh trên con đường tự học cũng còn hạn chế.
Những lựa chọn giáo trình phổ biến hiện nay cho con tự học chủ yếu là theo cách thi lấy chứng chỉ IGCSE để đi du học, hoặc theo học cả trường truyền thống và đồng thời học theo giáo trình trực tuyến của Acellus. Acellus là công ty giáo dục của Mỹ, cung cấp chương trình học và hỗ trợ trực tuyến cho học sinh. Tuy nhiên, chứng chỉ của trường không được chính thức công nhận trên nước Mỹ.
Chưa có nhiều gia đình để con tự học ở nhà nên những ai tiên phong trong phương thức này sẽ bị lẻ loi và soi xét. Các học sinh tự học ở nhà cũng sẽ bị hạn chế những cơ hội được giao tiếp với bạn bè và thế giới bên ngoài, vì không có nhiều người hiểu và có chung chí hướng như các em.
Các học sinh tự học ở nhà cũng sẽ bị hạn chế những cơ hội được giao tiếp với bạn bè và thế giới bên ngoài, vì không có nhiều người hiểu và có chung chí hướng như các em.

 

Giáo dục Việt Nam có nhiều bất cập nhưng cũng có rất nhiều điều tốt đẹp

Việc cho con tự học ở nhà hay tới trường truyền thống hoàn toàn phụ thuộc vào quyết định và hoàn cảnh cá nhân. Không có công thức nào chứng minh một phương thức hoàn toàn tốt hoặc hoàn toàn xấu. Không phải gia đình nào cũng có điều kiện để con tự học ở nhà, không phải trẻ nào cũng phù hợp với hình thức giáo dục này. 
Nền giáo dục Việt Nam còn nhiều bất cập, nhưng cũng có rất nhiều điều tốt đẹp. Nếu chỉ vì cha mẹ thấy không hài lòng với một vài hạt sạn đây đó mà ép con phải học ở nhà, dù con vẫn tha thiết muốn đến trường thì mình khuyên chân thành là không nên. 
Nhưng mặt khác, nếu do nhiều yếu tố, mỗi ngày đến trường với con là một cực hình, hoặc con có nhiều mục tiêu và hoạt động không thể dung hòa với thời gian chung của trường truyền thống, cộng với một điều kiện tiên quyết là bố mẹ có đủ khả năng đi cùng con trong hành trình tự học, thì học ở nhà cũng có thể là một giải pháp tốt.
Mọi quyết định ngày hôm nay của phụ huynh và học sinh sẽ ảnh hưởng tới tương lai của chính các em và tương lai của cả một thế hệ. Sẽ tốt hơn nếu cha mẹ và các em có quyền lựa chọn để có được một phương thức học tập tốt nhất. Là một nhà giáo, và cũng là một người mẹ, mình mong rằng trẻ em có quyền được tìm thấy niềm vui và ý nghĩa trong học tập dù học ở trường (công, tư, quốc tế) hay học ở nhà.

(Tracy Tran Greenfield)

 


Thu Hoài
TIN LIÊN QUAN

Khởi tố cựu Cục trưởng Cục đăng kiểm Việt Nam

Việt Dũng |

Mở rộng điều tra vụ án sai phạm tại các trung tâm đăng kiểm, cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TPHCM vừa khởi tố thêm 5 bị can khác.

Không khí lạnh suy yếu dần, Bắc Bộ nắng hanh và tăng nhiệt

AN AN |

Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia nhận định không khí lạnh tác động mạnh đến Bắc Bộ từ đêm nay đến ngày mai 18.1. Từ ngày 19.1, ngày có nắng hanh và nhiệt độ có xu hướng tăng nhẹ.

Nở rộ dịch vụ cho thuê người yêu về nhà ra mắt dịp Tết

Phùng Nhung |

Nhiều người trẻ mỗi dịp về quê ăn Tết lại bị bố mẹ thúc giục chuyện yêu đương, kết hôn, sinh con. Vì lẽ đó, họ tìm đến dịch vụ cho thuê người yêu để trấn an tâm lý gia đình.

Vì sao gốc đào Nhật Tân được chào bán với giá 200 triệu đồng?

Quỳnh Trang |

Sáng 17.1, dọc đại lộ Lê-Nin, thành phố Vinh (Nghệ An) tấp nập cảnh mua - bán hoa, cây cảnh phục vụ Tết Nguyên đán. Trong đó, thu hút nhiều người xem nhất là gian trưng bày gốc đào Nhật Tân của anh Đặng Văn Cường (36 tuổi, trú TP Vinh) bởi nơi đây trưng bày gốc cổ thụ độc đáo với thế "rồng bay".

Nhìn lại diễn biến vụ bé trai rơi xuống trụ bê tông ở Đồng Tháp

Bảo Bình - Dương Anh |

Liên quan vụ bé trai rơi xuống trụ bê tông ở Đồng Tháp, sau hơn nửa tháng tìm kiếm, lực lượng cứu hộ đã đưa được đoạn cọc thứ nhất (dài 12m) trong số 3 đoạn của cọc bêtông lên mặt đất và đang tiến hành các bước cứu hộ tiếp theo.

Khoảnh khắc AFF Cup: Khép lại hành trình của ông Park Hang-seo

NHÓM PV |

Bản tin Khoảnh khắc AFF Cup ngày 17.1. AFF Cup 2022 kết thúc, khép lại hành trình của huấn luyện viên Park Hang-seo với bóng đá Việt Nam.

Khởi tố Giám đốc Trung tâm đăng kiểm duy nhất ở Hòa Bình

PV |

Hoà Bình - Cơ quan công an vừa khởi tố các bị can liên quan đến vụ án “Nhận hối lộ” xảy ra tại Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới 28-01S thuộc Sở Giao thông vận tải Hòa Bình.

Rung lắc thượng tầng tại Eximbank: Thập kỷ rối ren chưa kết thúc

Đức Mạnh |

Cơ cấu thượng tầng tại Ngân hàng Eximbank đã có nhiều biến động mạnh. Cổ đông ngoại gắn bó 16 năm đã chuyển nhà, thế chân bởi nhân tố bí ẩn liên quan đến Tập đoàn Bamboo Capital.