Nỗ lực thoát mác du lịch "bụi"
Trong suốt đại dịch COVID-19, các hội đồng du lịch trên khắp thế giới đã thử nghiệm chính sách nhập cảnh có chọn lọc. Giờ đây, trong kế hoạch phục hồi hướng tới khách du lịch giàu có, chống tình trạng quá tải và bảo vệ môi trường đã cho thấy có tâm lí "chất lượng hơn số lượng", theo Euronews.
Nhưng điều này liệu có nghĩa là du lịch tiết kiệm có biến mất hay không? Chia sẻ với BBC Radio 4, ông Michael O'Leary - Giám đốc điều hành của Ryanair - cho hay, chi phí nhiên liệu tăng báo hiệu sự kết thúc của kỉ nguyên chuyến bay giá 10 USD, cho thấy những ngày du lịch tiết kiệm có thể đã qua.
Từng vật lộn với làn sóng du khách Mỹ đổ xô tới để tránh cách li, Hawaii gặp căng thẳng không chỉ về cơ sở hạ tầng mà hệ sinh thái đa dạng ở đây cũng chịu sức ép lớn. Từ năm 2022, bang của Mỹ đã tìm cách giảm bớt du khách và hỗ trợ người dân địa phương thông qua việc tăng giá. Phí đã tăng gấp đôi với các hoạt động phổ biến dành cho khách du lịch từ bên ngoài tiểu bang. Nhiều hội đồng địa phương cũng đang chào mời ý tưởng về "phí tác động của du khách" với các điểm tham quan.
Từ tháng 9.2021, Indonesia gia nhập danh sách các quốc gia tìm kiếm du khách chất lượng hậu đại dịch COVID-19. Bộ trưởng điều phối các vấn đề hàng hải và đầu tư của Indonesia - Luhut Binsar cho biết: "Chúng tôi sẽ hướng đến mục tiêu du lịch chất lượng ở Bali". Sự xuất hiện của các thương hiệu khách sạn sang trọng như Banyan Tree và Jumeirah ở Bali vào năm 2022 cũng là dấu hiệu cho thấy, hòn đảo này đang rời xa khách du lịch "bụi".
Tương tự, ngành du lịch của Thái Lan đang dần phục hồi sau thời gian áp dụng chính sách ngừa COVID-19. Muốn tận dụng sự mở cửa cũng như thay đổi hình ảnh lâu đời của đất nước là thiên đường của khách du lịch "bụi", các bộ trưởng Chính phủ Thái Lan đã yêu cầu khách sạn và doanh nghiệp kiềm chế thu hút khách bằng những khoản giảm giá lớn.
Phó Thủ tướng Thái Lan - Anutin Charnvirakul phát biểu tại một sự kiện du lịch vào tháng 7.2022 rằng: "Chúng ta không thể để mọi người đến Thái Lan và nói họ đến là vì du lịch Thái Lan rẻ". Thay vào đó, ông đề nghị đất nước tập trung vào nâng cao giá trị là điểm đến du lịch cao cấp.
Thái Lan cũng hi vọng thu hút được những người du mục kĩ thuật số (Digital nomad) có thu nhập cao bằng thị thực "làm việc từ Thái Lan" có thời hạn 10 năm. Thị thực này chỉ dành cho những người có thu nhập lên tới 80.000 USD/năm, củng cố nỗ lực thu hút du khách giàu có của quốc gia Đông Nam Á này.
Thu hút khách du lịch chất lượng
Các quốc gia ủng hộ khách du lịch "chất lượng" đã triển khai cách thức tiếp cận khác nhau. Từ năm 2023, Cơ quan Du lịch Nhật Bản tuyên bố tập trung vào thu hút khách du lịch nước ngoài giàu có. Cơ quan này chọn khoảng 10 địa điểm du lịch "kiểu mẫu" và giúp phát triển nơi lưu trú cùng các nguồn lực khác ở những địa điểm này.
Những điểm được chọn phải sẵn có nguồn lực du lịch chất lượng cao nhưng sẵn sàng nâng cấp các yếu tố để phù hợp với nhu cầu của du khách giàu có. Cơ quan Du lịch Nhật Bản cho biết, những người chi tiêu nhiều có xu hướng đến 3 thành phố lớn là Tokyo, Osaka và Nagoya. Cơ quan này hi vọng chiến dịch du lịch mới sẽ thuyết phục khách du lịch giàu có đến thăm những khu vực ít được biết đến của Nhật Bản.
Đóng cửa biên giới do đại dịch đồng nghĩa với việc nhiều quốc gia mất đi doanh thu du lịch đáng kể. Do đó, một số quốc gia đã sử dụng thị thực đặc biệt để lôi kéo những người làm việc từ xa. Một số quốc gia như: Iceland, quần đảo Cayman và đảo Montserrat (lãnh thổ hải ngoại thuộc Anh ở Caribe) - thậm chí bước xa hơn, có các kế hoạch tập trung vào những người làm việc từ xa giàu có.
Những người du mục kĩ thuật số muốn chuyển đến Iceland trong 6 tháng theo chương trình thị thực làm việc từ xa của quốc gia này cần chứng nhận mức lương hàng tháng 1 triệu krona Iceland (7.222 USD), tương đương khoảng 86.670 USD/năm.
Quần đảo Cayman ra mắt Chương trình Hỗ trợ Công dân Toàn cầu (GCCP) vào năm 2020, cho phép những người làm việc từ xa tái định cư tại lãnh thổ hải ngoại của Anh bằng thị thực 2 năm khi mức lương của họ ở ngưỡng 100.000 USD mỗi năm.
Đảo Montserrat bắt đầu cung cấp Remote Work Stamp từ tháng 2.2021, cho phép những người du mục kĩ thuật số làm việc tại đây trong một năm. Điều bắt buộc duy nhất là thu nhập hàng năm của ứng viên phải trên 70.000 USD.
Đảo Tenerife ở Tây Ban Nha đang tìm cách thu hút du lịch "chất lượng" thay vì tập trung vào số lượng du khách. Tenerife muốn nhắm mục tiêu vào những du khách đến để tìm hiểu về văn hóa, di sản và ẩm thực chứ không chỉ cho các bãi biển. Hội đồng Du lịch của Tenerife cũng hướng tới chiến lược marketing kĩ thuật số nhằm vào những khách du lịch "tò mò" và "chất lượng".
Tương tự, trong thời kì đại dịch, Fiji tự định vị là nơi nghỉ ngơi của các tỉ phú. Từ tháng 5.2020, Fiji ra mắt "Blue Lanes" dành cho "những du thuyền đang tìm cách thoát khỏi đại dịch ở thiên đường". Trên Twitter, Thủ tướng Fiji Frank Bainimarama cũng chào mời các tỉ phú có máy bay riêng thuê đảo của họ.
Trước COVID-19, du lịch chiếm 38% nền kinh tế của Fiji. Để khởi động lại ngành này, Fiji đang tiếp tục tập trung vào du lịch hạng sang, với kế hoạch cho giai đoạn năm 2022 đến 2024 là cam kết "thu hút và mở rộng các phân khúc khách hàng có giá trị cao" và khuyến khích "tăng chi tiêu của du khách" để thúc đẩy du lịch bền vững.
Giá trị có đồng nhất với chi tiêu?
Trong chiến lược phát triển du lịch, Hà Lan tìm cách thu hút "du lịch có giá trị". "Chúng tôi tập trung vào các nhóm mục tiêu đóng góp về kinh tế, văn hóa xã hội và sinh thái cho một điểm đến và phù hợp với khả năng tiếp đón cũng như bản sắc của khu vực" - Conrad van Tiggelen - Giám đốc thương hiệu và chiến lược tại Hội đồng Du lịch & Hội nghị Hà Lan - cho biết.
Dù hội đồng muốn khuyến khích du lịch hỗ trợ nền kinh tế địa phương, nhưng "chúng tôi không chỉ liên hệ giá trị của du khách với chi tiêu", ông Van Tiggelen nói thêm.
Bộ trưởng Du lịch New Zealand - Stuart Nash từng nhiều lần nhấn mạnh mong muốn thu hút "khách du lịch chất lượng cao" hơn là những người đi xe cắm trại khắp đất nước "với 10 USD/ngày bằng cách ăn mì khô".
Trong kế hoạch phục hồi du lịch sau đại dịch của New Zealand cũng nhắm đến các cá nhân có thu nhập cao. Bộ trưởng Du lịch phát biểu tại hội nghị thường niên của Hội đồng Xuất khẩu Du lịch New Zealand vào tháng 8.2022 rằng, ông muốn thu hút những du khách "chi nhiều tiền hơn một chút, ở lại lâu hơn một chút".
Trước đó, năm 2020, Bộ trưởng Nash tuyên bố, New Zealand đang tìm kiếm kiểu khách du lịch "bay hạng thương gia hoặc hạng phổ thông cao cấp, thuê một chiếc trực thăng, thực hiện chuyến tham quan quanh Franz Josef và sau đó dùng bữa tại nhà hàng cao cấp".
Tuyên bố của ông Nash cũng vấp phải chỉ trích rằng, khách du lịch có ngân sách lớn hơn thực sự thường có lượng khí thải carbon gấp nhiều lần so với khách du lịch tiết kiệm và ở lại trong thời gian ngắn hơn.
Ông Jeremy Sampson - Giám đốc điều hành của Travel Foundation - cho biết: "Chúng tôi nhận thấy việc du khách chi tiêu nhiều sẽ tốt hơn cho môi trường là không đúng. Nó mang nhiều sắc thái hơn: Chi phí của việc phục vụ nhu cầu của khách du lịch vẫn chưa được hiểu rõ".
Ví dụ, quỹ đã tiến hành một số nghiên cứu ở quần đảo Canary về tác động của thị trường xa xỉ với môi trường. "Chúng tôi nhận thấy những vị khách 5 sao đang dẫn tới chi phí đáng kể hơn nhiều về tài nguyên môi trường. Các khách sạn sang trọng sử dụng nhiều nước và năng lượng hơn, đồng thời có nhiều yêu cầu về quản lí chất thải hơn".
Với câu hỏi: Khách du lịch giàu có có mang lại lợi ích cho nền kinh tế địa phương nhiều hơn khách du lịch bình dân không? Ông Sampson nhìn nhận rằng, quan điểm du khách chi tiêu cao hơn sẽ tốt hơn cho nền kinh tế địa phương cũng không phải lúc nào cũng đúng. "Dù khách sạn 5 sao có thể tạo ra tổng thể thu nhập nhiều hơn nhưng thu nhập đó thường không được phân bổ tốt trong cộng đồng" - ông Sampson lưu ý.
