Những ngày này rất khó để gặp Anh Thơ bởi lịch diễn dày kín, khắp các tỉnh thành. Ở nơi đâu có lễ kỷ niệm, ở đó có Anh Thơ được mời hát. Anh Thơ nói, ca sĩ dòng nhạc cách mạng có nhiệm vụ rất đặc biệt, cứ đến dịp kỷ niệm những ngày lễ lớn của dân tộc như Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2.9, họ sẽ lên đường, để mang tiếng hát nhắc nhớ lại một thời vĩ đại của lịch sử dân tộc vang lên khắp dải đất hình chữ S. Ở đâu có âm nhạc cách mạng, ở đó có niềm kiêu hãnh, tự hào.
Phóng viên Báo Lao Động có cuộc trò chuyện với Anh Thơ trong bối cảnh đặc biệt, khi chị mặc áo dài, đứng sâu sau cánh gà sân khấu, hồi hộp đợi đến lượt để lên hát ca khúc về Bác Hồ có tựa đề - “Người về thăm quê” (nhạc sĩ Thuận Yến).
Suốt hành trình sự nghiệp của mình, hẳn chị có nhiều kỷ niệm khi hát trong những ngày này, thời điểm cả dân tộc hướng về kỷ niệm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2.9?
- Những ngày này chúng tôi thường rất bận, bởi hầu như ở tỉnh thành nào cũng sẽ tổ chức lễ kỷ niệm mừng Quốc khánh, mừng Cách mạng Tháng Tám thành công. Chúng tôi - những nghệ sĩ hát nhạc đỏ, hát nhạc dân ca, ngợi ca tình yêu quê hương đất nước sẽ có nhiệm vụ rất riêng và đặc biệt.
Cứ đến những ngày lễ kỷ niệm lớn của lịch sử dân tộc, chúng tôi lại lên đường. Cảm xúc rất háo hức, hòa chung trong không khí vui của cả dân tộc. Tôi luôn cố gắng thu xếp để được đi đến nhiều nơi, hát trên nhiều sân khấu, dọc theo dải đất hình chữ S để mong ước mang được tiếng hát của mình hòa chung niềm hân hoan, náo nức của lễ kỷ niệm.
Trong sự náo nức, có cả sự lắng đọng khi mỗi bài ca đều nhắc nhớ lại một thời lịch sử hào hùng của dân tộc.
Tôi mong đáp ứng được sự chờ đợi của khán giả, bởi những ngày này, có lẽ ai cũng muốn được nghe nhạc cách mạng, nghe lại giai điệu của lịch sử một thời.
Chúng tôi cảm giác như được đi làm nhiệm vụ, và khi xong nhiệm vụ sẽ rất vui.
Thế hệ Anh Thơ, Trọng Tấn, Việt Hoàn... luôn được ngợi khen là những giọng ca đẹp của âm nhạc cách mạng, thế hệ các anh/chị đã và đang góp phần lưu giữ những bài ca đánh dấu một chặng đường, một thời kỳ lịch sử hào hùng của dân tộc qua âm nhạc. Cảm xúc của chị khi đứng trên sân khấu hát những bài ca đi cùng năm tháng trong những ngày này?
- Tôi hát nhiều nhất về Đảng, về Bác Hồ, về tình yêu quê hương đất nước. Ngoài đời, tôi sống hướng nội, thuộc tuýp phụ nữ truyền thống, rất yêu quê hương, đất nước, kính yêu Bác Hồ. Bởi vậy, khi đứng trên sân khấu những ngày này, tôi hát bằng niềm tự hào, kiêu hãnh, hát với tất cả những háo hức, phấn khởi trong niềm vui chung của dân tộc.
Tôi ước mong được cống hiến, được hát vang lên những giai điệu tự hào.
NSND Thu Hiền từng khóc đến nghẹn lời khi hát “Lời Bác dặn trước lúc đi xa”. Nhiều nghệ sĩ đã hát về Bác, và luôn hát với cảm xúc đặc biệt. Chị thuộc thế hệ những nghệ sĩ sinh sau hòa bình (1976) - suy nghĩ, và cảm xúc của chị khi hát “Lời Bác dặn trước lúc đi xa”?
- Ngay từ ca từ của bài hát “Lời Bác dặn trước lúc đi xa” đã nói lên rất nhiều điều, đã chất chứa cảm xúc. Tôi lần nào hát những ca khúc về Bác cũng thổn thức, khóc cùng bài hát.
Khi đứng trên sân khấu hát, “Lời Bác dặn trước lúc đi xa”, “Bác Hồ một tình yêu bao la” hay “Đêm nghe tiếng đò đưa nhớ Bác”, tôi nhìn xuống khán giả, nhiều người nghe cũng bật khóc.
Đêm nay, tôi hát “Người về thăm quê”, cảm xúc vẫn đong đầy. Tôi hát rất nhiều ca khúc về Bác, mỗi lần hát lại chất chứa những cảm xúc khác nhau. Trong lòng tôi, luôn ngập tràn hình tượng đẹp về Bác.
Tôi hát với niềm kiêu hãnh, tự hào. Tôi đọc nhiều tư liệu, xem nhiều phim tài liệu về Bác, về 2 cuộc chiến bi hùng của dân tộc. Đất nước chúng ta những năm tháng ấy còn nghèo, nhỏ bé, nhưng đã chiến thắng quật cường, vang danh sử sách, khiến thế giới nể phục. Bác là vị lãnh tụ vĩ đại như thế! Ý chí, tài mưu lược của Người thật tuyệt vời.
Trong tôi và hàng triệu triệu người dân Việt Nam, Bác là vị cha già kính yêu, là nhân vật lịch sử vĩ đại.
Hình tượng của Bác quá đẹp, kỳ vĩ, như một tượng đài. Khi hát, tôi luôn nhớ đến từng hình ảnh đã được xem, được nghe về Người, và cảm xúc cứ thế tuôn trào một cách tự nhiên.
Theo chị, cảm xúc và suy nghĩ của nghệ sĩ về lịch sử, về quá khứ, về chiến tranh và lãnh tụ sẽ chi phối như thế nào đến giọng hát và cách hát của họ?
- Khi hát, điều cần thiết đầu tiên, bạn phải hiểu ý nghĩa, nội dung của bài hát. Khi thẩm thấu được mỗi ca từ của ca khúc, bạn sẽ đưa được cảm xúc của mình vào một cách phù hợp.
Khi nào cần nhẹ nhàng sâu lắng, khi nào phải da diết, khi nào cần mạnh mẽ, hào hùng, toát lên tinh thần, khí chất của bài hát... Nghệ sĩ phải hiểu, phải phân tích được ý nghĩa, nội dung, không khí của tác phẩm, từ đó sẽ xử lý được kỹ thuật, cảm xúc để chuyển tải qua từng câu từ, giai điệu.
Ca sĩ Anh Thơ đã đi một chặng đường dài với nhạc cách mạng - hay còn gọi là nhạc đỏ, và những ca khúc mang âm hưởng dân gian. Tính quyết định để thành công với dòng nhạc này, theo chị là kỹ thuật thanh nhạc, là giọng soprano đẹp hiếm có, hay là tình cảm, cảm xúc đặc biệt với tác phẩm của thể loại nhạc này?
- Tôi nghĩ phải cần đến nhiều yếu tố cộng lại. Sẽ có cả yếu tố năng khiếu, giọng hát, sự tôi luyện, chăm chỉ, cần cù.
Nghệ sĩ cần có mục đích, sự phấn đấu, nỗ lực hoàn thiện bản thân để xứng đáng với tình yêu mến, sự kỳ vọng của khán giả.
Trước mỗi ca khúc, mỗi nghệ sĩ sẽ có cảm thụ khác nhau, cảm xúc khác nhau, cách hát khác nhau, và đôi khi, cách xử lý ca khúc còn phụ thuộc vào cả trình độ khác nhau, mức độ phù hợp với tính cách, chất giọng... của từng ca sĩ.
Để được khán giả yêu mến, phải hội tụ rất nhiều yếu tố trong giọng hát. Khi hát ở sân khấu sẽ khác với hát ở phòng thu hay trong nhà hát. Với cá nhân tôi, tình cảm của khán giả vừa là động lực vừa là áp lực để sống tốt hơn, làm nghề tốt hơn mỗi ngày.
Tôi hát là để tôn vinh bài hát, tôn vinh chất liệu lịch sử, tình yêu quê hương đất nước chứa đựng trong bài hát.
Ngoài cuộc sống, tôi một lòng hướng về Đảng, hướng về Bác, sống hướng thiện, chăm chỉ, nỗ lực từng ngày.
Tôi cũng cho rằng, nghệ sĩ phải hướng thiện mới hát hay. Nếu sống lười biếng, không có tư duy, trí tiến thủ, sẽ sớm mờ nhạt, không hát được lâu bền, tiến bộ được.
Thế hệ trước chúng tôi, NSND Thu Hiền, NSND Thanh Hoa... đều rất tuyệt vời. Thế hệ chúng tôi như Trọng Tấn, Việt Hoàn, Đăng Dương đều phải thấu hiểu, cảm nhận bằng tình yêu, sự trân trọng với lịch sử để duy trì dòng chảy của nhạc đỏ trong đời sống âm nhạc.
Sau chúng tôi, sẽ lại có thế hệ trẻ sẽ tiếp bước.
Chị từng chia sẻ, mức cát-sê lần đầu tiên nhận được là 30.000 ngàn đồng, không đủ vá chiếc áo dài rách hôm ấy. Khởi nghiệp với nhạc dân gian, nhạc đỏ có “thua” nhạc trẻ về cát-sê và độ đắt show không, theo chị?
- Điều quan trọng nhất với tôi là, mình phù hợp với dòng nhạc nào. Tôi tôn thờ nhạc cách mạng. Dòng nhạc ấy cũng phù hợp với con người, giọng hát của tôi.
Hơn nữa, dòng nhạc nào cũng có chỗ đứng riêng, có giá trị riêng, có đối tượng khán giả riêng.
Tôi không “đứng núi này trông núi nọ”, không so sánh, không tị nạnh hay sân si. Nếu mải mê so sánh về show diễn, giá cát-sê, sẽ chẳng thể theo được dòng nhạc nào. Đi hát phải bắt nguồn từ tình yêu, sự đam mê.
Mỗi dòng nhạc sẽ có mức độ thu nhập khác nhau. Nhạc trẻ có thể mang đến mức cát-sê mấy trăm triệu đồng một đêm diễn. Nhưng tôi nghĩ không nhiều. Tôi mừng cho các em khi có thu nhập tốt như vậy. Tôi vẫn cho các con tôi 10-20 triệu đồng để mua vé đi xem một đêm diễn nhạc trẻ.
Tôi bằng lòng với những gì mình có. Tôi hát và cống hiến. Tôi đã mua được nhà, xe, có khoản tiền riêng để trang trải cuộc sống, nuôi con, tôi không mong gì hơn.
Mới đây, Blackpink sang Việt Nam biểu diễn. Chúng ta đều choáng ngợp. Tôi mong cho các ca sĩ trẻ của Việt Nam cũng có được mức thu nhập như thế, có thể tổ chức được những liveshow ca nhạc “hot” như thế.
Blackpink và nền công nghiệp âm nhạc KPop đang rất hùng mạnh, bởi họ có Chính phủ hỗ trợ, có cả chiến lược được công ty đề ra và đầu tư. Ca sĩ trẻ ở Việt Nam hiện tại vẫn tự thân, hoạt động đơn lẻ, rất khó cho họ.
Nhìn vào sự vận động của thị trường, có thể thấy Anh Thơ hay Trọng Tấn, Việt Hoàn bây giờ cũng có cuộc sống rất dư dả...
- Cũng giàu đấy!. Sự vận động của thị trường đã khác rất nhiều, cuộc sống của chúng tôi ngày càng tốt hơn. Chỉ không bằng Blackpink thôi.
Tôi tin vào sự ổn định của dòng nhạc đỏ trong đời sống âm nhạc. Mỗi thế hệ chúng tôi khi tiếp nhận sẽ làm mới hơn những ca khúc qua cách hát, qua bản phối, để mang đến cho ca khúc cũ những hơi thở mới của thời đại.
Tôi rất thích sự sáng tạo. Cùng một ca khúc ấy, mỗi ca sĩ sẽ mang đến cách hát mới, giúp cho ca khúc trường tồn, đi cùng năm tháng.
Nhạc đỏ mang giá trị khổng lồ về tính lịch sử từ ca từ đến giai điệu. Nếu làm phép đối sánh, âm nhạc bây giờ sẽ không thể mang dấu ấn lịch sử, văn hóa sâu đậm như nhạc đỏ, hay nhạc mang âm hưởng dân gian. Mỗi thế hệ đều phải cố gắng gìn giữ chất liệu lịch sử, văn hóa ấy.
Càng bước ra thế giới, chúng ta càng phải gìn giữ và phát huy giá trị bản sắc của mình.
