1. Danh họa nổi tiếng thời Phục hưng Leonardo da Vinci, mà tên tuổi gắn liền với những bức tranh như “Mona Lisa”, “Bữa tối cuối cùng”, “Đức Mẹ Đồng Trinh trong hang đá”..., được nhiều người đánh giá là nghệ sĩ vĩ đại nhất từng sống, thậm chí được tôn sùng như một thiên tài đa dạng trong chính thời đại của mình. Ông chỉ để lại một số lượng nhỏ các tác phẩm hội họa đã hoàn thiện nhưng có vô số bản vẽ và ghi chép về nhiều khía cạnh, một gia tài mà những người cùng thời khó lòng sánh kịp. Công trình này của tác giả Rosalind Ormiston là cuốn sách tham khảo toàn diện về cuộc đời của một con người có ảnh hưởng vô cùng lớn.
Leonardo may mắn được nuôi dưỡng trong một gia đình trân trọng tài năng nghệ thuật của ông. Thời trẻ, ông là một người dễ mến, cao ráo, rất đẹp trai và khỏe khoắn. Sức khỏe, sự kiên nhẫn cũng như lòng tốt của ông đều được ghi chép lại. Ông được miêu tả là một người ăn vận phóng khoáng, mặc đồ sặc sỡ ngay cả khi đã đứng tuổi. Ông không phải là người bắt chước theo kiểu cách nào, mà có lẽ là người tạo ra nó: Ông thích để tóc dài khi mốt là tóc ngắn, và ở độ tuổi trung niên, ông mặc áo chẽn ngắn hơn trong khi phong cách cho thế hệ lớn tuổi là áo dài. Leonardo bộc trực và được biết tới như một người bạn ngay thẳng và trung thành; ông có những tình bạn kéo dài cả cuộc đời.
Được giới quý tộc yêu mến, quãng thời gian trưởng thành của Leonardo da Vinci phần lớn tại các cung điện hoàng gia. Đối với những nhà bảo trợ và có lẽ với chính Leonardo, ông là một l’uomo universale (con người toàn diện), thông qua việc thể hiện tài năng trên nhiều lĩnh vực; một thiên tài phi thường đã trở thành hiện thân cho thời kỳ Phục hưng tuyệt vời ở Ý.
2. Leonardo da Vinci sinh ngày 15 tháng Tư năm 1452, có mẹ là Caterina, một thôn nữ, và cha là Ser Piero di Antonio da Vinci (1426 - 1504, Ser (tiếng Ý) viết tắt của từ “Messere”, là cách gọi riêng dành cho các nhân vật có thứ bậc trong xã hội Ý như các luật gia, thẩm phán, chưởng khế). Ông ra đời tại Anchio, một ngôi làng nhỏ thuộc Vinci, cách phía tây thành Florence 46 km (29 dặm). Các sử gia khẳng định rằng căn nhà hai tầng lợp mái ngói đất nung, cách Vinci 1,5 dặm, chính là trang trại của nhà da Vinci. Nền móng của một ngôi nhà nhỏ hơn trong khu đất có thể là nơi Leonardo đã chào đời.
Leonardo là một đứa con ngoài giá thú, nhưng tại Ý ở thời điểm đó, điều này được chấp nhận. Ngôi làng của ông nằm trên sườn đồi vùng Tuscany, gần Florence và tại đây, mối quan tâm của Leonardo với thiên nhiên và miền quê đã nở rộ. Ông vẽ các phác thảo, quan sát thiên nhiên dưới mọi dạng thức, từ động vật hoang dã tới côn trùng, hoa cỏ và cây cối, đồng thời chú ý tới những loài khác nhau.
Việc Leonardo chuyển hẳn đến sống tại Florence, quê hương của cha ông, đã diễn ra qua việc học nghề với nghệ sĩ, và ông đã quan sát và nghiên cứu kiến trúc, các tác phẩm hội họa và điêu khắc của những nghệ sĩ đáng tôn kính nhất của thành phố, trước khi bắt đầu một sự nghiệp lẫy lừng.
Nhà viết tiểu sử Vasari thuật lại rằng ngay ở tuổi thanh niên, Leonardo đã cho thấy một trí tuệ đặc biệt. Leonardo từng là một đứa trẻ xinh xắn, khi lớn lên trở thành một thanh niên khôi ngô, tuấn tú với thể lực mạnh mẽ, ông có thể dùng tay không uốn cong móng ngựa. Trong sổ tay của mình, Leonardo thuật lại ký ức đầu tiên thời thơ ấu là một cuộc chạm trán với một con chim lớn. “Trong lúc tôi còn nằm trong nôi, dường như có một con diều hâu đã bay tới chỗ tôi. Nó bành môi tôi ra bằng những chiếc lông đuôi và đập chúng vào miệng tôi”. Leonardo cho rằng đây là một điềm báo cho tương lai của ông, một kiểu “rửa tội” của thiên nhiên đã đưa đẩy ông tới số phận của mình.
3. Leonard vẽ bằng tay trái. Ông sử dụng dụng cụ đa dạng, bao gồm bút chì, bút mực, phấn và than, để phác thảo những nét chính hay một hình vẽ mẫu chi tiết. Ông thiên về kỹ thuật vẽ bằng bút ngòi bạc, sử dụng một sợi dây bạc mỏng giữ trong bút viết tay hay một đồ chứa khác. Phương pháp này đã để lại một dấu ấn không thể xóa được trên những giấy vẽ được chuẩn bị đặc biệt. Nó được người nghệ sĩ chuyên nghiệp sử dụng sau nhiều năm vẽ bằng bút chì. Những bức tranh và phác thảo nguyên sơ của Leonardo đã minh họa cho phương pháp làm việc của ông, làm nổi bật cách ông thực hiện bản vẽ kỹ thuật cho tác phẩm.
Một tình tiết đặc biệt viết về sự khéo léo mang tính sáng tạo của Leonardo đã được Vasari thuật lại. Vasari viết rằng cha của Leonardo đã được một người nông dân tại dinh thự của ông xin hãy trang trí lên chiếc khiên gỗ mà ông ta đã làm từ gỗ cây sung. Người đàn ông này là người bắt chim và đánh cá rất được việc của Ser Piero, vì vậy ông đã mang khiên đến xưởng của Leonardo, nơi đây tấm khiên được bào và sơn lót trước. Vasari kể lại rằng Leonardo “bắt đầu nghĩ về những gì ông có thể vẽ lên, thứ có thể khiến tất cả phải sợ hãi khi nhìn thấy nó, tạo ra ‘hiệu ứng tương tự từng có khi người ta đối diện với đầu của Medusa’”. Leonardo “mang tới một căn phòng... thằn lằn lớn và nhỏ, dế, rắn, bướm, châu chấu, dơi và các loại động vật kỳ lạ khác...” Vẽ theo kỹ thuật chiaroscuro - phương pháp sử dụng ánh sáng và bóng tối để tăng cường ảo ảnh về chiều sâu - ông mô tả một con rồng cơ bắp nổi lên từ những tảng đá lởm chởm, cái miệng rộng mở của nó phát ra hơi thở bốc khói.
Vasari mô tả minh họa ấy như “một sinh vật xấu xí vĩ đại, kinh khủng nhất và đáng sợ nhất đang phun nọc độc từ vòm họng mở...” Theo tường thuật của Vasari thì dường như mùi hôi thối của những con vật chết trong phòng Leonardo chỉ làm tăng thêm tính hiện thực của tác phẩm. Ngay cả Ser Piero cũng bị sốc và ngạc nhiên bởi tính chân thực của nó.
Leonardo giữ lại chiếc khiên để bán trong khi đưa cho người nông dân một chiếc bình thường hơn được vẽ hình mũi tên bắn xuyên qua một trái tim. Khiên rồng được cho là đã được bán cho một lái buôn với giá 100 ducat và sau đó được bán lại, với giá 300 ducat, cho Công tước Milan. Thành công của công việc đến từ chủ nghĩa hiện thực của minh họa ma quỷ tuyệt vời, chứ không phải tên tuổi của Leonardo. Mô tả của Vasari rất khó để truy ra một tác phẩm thực tế, nhưng chiaroscuro là một kỹ thuật yêu thích của Leonardo, và tình yêu đối với các sinh vật giống rồng được thể hiện rõ trong các bức vẽ...
Trong cả cuộc đời và sự nghiệp của mình, Leonardo da Vinci để lại các bức tranh, tiền bạc, tài sản và khoảng 13.000 trang ghi chép, bản vẽ và bản thảo, trong số đó chỉ còn 6.500 trang tồn tại đến ngày nay.
