Để khuyến khích làm điện mặt trời áp mái nhà xưởng, ngày 6.4.2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam. Theo quyết định này, giá điện mặt trời mái nhà được mua với mức 1.943 đồng/kWh.
Để hưởng chính sách này của Chính phủ, không ít dự án năng lượng mặt trời ở tỉnh Khánh Hòa được xây dựng ồ ạt trước mốc thời gian quy định nói trên. Đáng nói, nhiều dự án dù bị vướng quy hoạch sử dụng đất nhưng vẫn được đóng điện và đi vào hoạt động.
Tại TP.Cam Ranh, cuối năm 2020, các ngành chức năng Khánh Hòa đã phát hiện nhiều công trình năng lượng mặt trời xây dựng trái phép, trái quy hoạch đất đai. Cụ thể, theo quy định, đất nông nghiệp khác, mới được làm trang trại kết hợp điện mặt trời. Thế nhưng nhiều trang trại ở xã Cam Thịnh Đông, TP.Cam Ranh đều xây dựng trên đất trồng cây lâu năm, cây hàng năm và rừng sản xuất.
Trường hợp của ông Huỳnh Văn Thạch (trú TP.Nha Trang) xây dựng công trình năng lượng mặt trời với diện tích khoảng 2.000 m2 trên đất trồng cây lâu năm ở thôn Hòa Sơn, xã Cam Thịnh Đông. Tương tự ở xã Cam Thịnh Đông còn có trường hợp của ông Phùng Văn Minh (trú TP.Hà Nội) xây dựng công trình năng lượng mặt trời diện tích gần 10.000 m2, bà Trương Thị Việt (trú TP.Cam Ranh) xây dựng công trình trên diện tích hơn gần 25.000m2...
Ngoài các trường hợp vừa nêu, tại xã Cam Thịnh Đông còn có 4 công trình năng lượng mặt trời xây dựng sai quy hoạch đất đai và đều được ngành điện đóng điện, đi vào hoạt động.
Ông Lê Ngọc Thạch – Phó Chủ tịch UBND TP.Cam Ranh cho biết, việc làm dự án phát triển mô hình kinh tế trang trại kết hợp hệ thống năng lượng mặt trời áp mái, nhưng chỉ làm điện ở xã Cam Thịnh Đông là hành vi vi phạm pháp luật về đất đai nên chính quyền đã ban hành các quyết định xử phạt vi phạm hành chính.
Chính quyền phát hiện loạt trường hợp xây dựng dự án năng lượng mặt trời trái quy định, xử phạt nhưng trách nhiệm của ngành điện trong việc đóng điện, để các dự án sai phạm này hoạt động trong thời gian dài thì chưa được xem xét.
Trao đổi với Báo Lao Động, ông Nguyễn Chí Diễu - Trưởng phòng Kinh doanh, Công ty Cổ phần Điện lực Khánh Hòa (Điện lực Khánh Hòa) cho rằng, đối với các dự án năng lượng mặt trời, ngành điện đều hướng dẫn chủ dự án bổ sung xác nhận của UBND cấp xã, huyện về khai báo xây dựng trang trại trong hồ sơ đăng ký/ thỏa thuận đấu nối điện hoặc hợp đồng mua bán điện.
Tại thời điểm ký kết hợp đồng mua bán điện, các chủ đầu tư đều cung cấp giấy xác nhận của chính quyền địa phương về khai báo xây dựng trang trại và đều có “bản cam kết tự chịu trách nhiệm”.
Trước câu hỏi về việc chính quyền TP.Cam Ranh phát hiện nhiều dự án điện mặt trời xây sai quy định nhưng vẫn được đóng điện, hoạt động, ông Nguyễn Chí Diễu nói: "Ngành điện đến nay chưa nhận được văn bản nào của TP.Cam Ranh về việc xử lý đối với các dự án sai phạm".
Cũng theo ông Diễu, nếu chính quyền địa phương phát hiện ra vi phạm, ngành điện có thể phối hợp với các cơ quan liên quan kiểm tra, đề xuất hướng xử lý phù hợp.
