Cảng Tiên Sa quá tải cả chất lẫn lượng
Theo Chủ tịch UBND Đà Nẵng Huỳnh Đức Thơ, Đà Nẵng là đầu mối vận tải biển của cả miền Trung. Hầu hết hàng hóa xuất nhập khẩu dạng container của các tỉnh miền Trung đều được đưa về Đà Nẵng, gồm 2 khu bến chính là Tiên Sa và Sơn Trà (Thọ Quang).
Tốc độ tăng trưởng tổng lượng hàng của Cảng Đà Nẵng đạt 16,2%/năm (22,6%/năm với hàng container) và dự báo sẽ đạt khoảng 10 triệu tấn vào năm 2020, khoảng 30 triệu tấn vào năm 2030. Năm 2018, sản lượng hàng qua Cảng Đà Nẵng đã đạt 8,4 triệu tấn. Lượng hàng này sẽ vượt mức năng lực của khu bến Tiên Sa, Sơn Trà (Thọ Quang) sau năm 2020.
Đặc biệt, với tốc độ phát triển này, khả năng đáp ứng của hạ tầng giao thông kết nối cảng đi qua nội đô Đà Nẵng sẽ bị quá tải, gây ùn tắc giao thông, ảnh hưởng tới môi trường, tác động tiêu cực đến môi trường du lịch và đời sống nhân dân trên địa bàn. Lưu lượng vận chuyển hàng hóa từ Cảng Tiên Sa qua đường Yết Kiêu - Ngô Quyền - Ngũ Hành Sơn tăng cao, gây chia cắt và ùn tắc giao thông cục bộ, xảy ra nhiều vụ tai nạn giao thông rất nghiêm trọng làm chết người, làm mất mỹ quan và an toàn đô thị... Từ tháng 1.2016 đến tháng 9.2018, 24 vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng đã xảy ra làm chết 17 người và bị thương 12 người. Vấn đề này đã gây hoang mang, bức xức trong dư luận và nhân dân Đà Nẵng.
Chưa hết, quay trở lại khu vực Cảng Tiên Sa, không chỉ đón hàng triệu tấn hàng, nơi đây còn đang gồng gánh thêm hàng nghìn lượt du khách tàu biển đến miền Trung. Giai đoạn 5 năm 2012 - 2017, với sự gia tăng của các chuyến tàu khách cập cảng, tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm về tổng số lượt khách du lịch tàu biển đạt 10,8% và về số chuyến tàu đạt 5,4%. Thế nhưng, các tàu du lịch phải cập và neo đậu chung với cảng hàng hoá. Việc sử dụng chung cầu cảng phục vụ đồng thời hành khách và hàng hóa đã tạo cho du khách tâm lý không an tâm. Ngoài ra, chưa có nhà ga chuyên biệt để khách làm thủ tục nhập cảnh, mua sắm, tìm hiểu thông tin về điểm đến trước khi lên bờ tham quan du lịch thành phố...
Trong khi đó, Sở Du lịch Đà Nẵng nhìn nhận, thành phố có những điều kiện rất thuận lợi phát triển mạnh du lịch tàu biển. Báo cáo với Chính phủ, Đà Nẵng từng nhiều lần khẳng định, phải khẩn trương triển khai đầu tư xây dựng Cảng Liên Chiểu. Đây là vấn đề rất cấp bách để sớm chuyển đổi công năng Cảng Tiên Sa thành cảng du lịch phù hợp với quy hoạch phát triển của TP.Đà Nẵng, cũng như phát triển ngành giao thông vận tải, phục vụ mục tiêu đẩy mạnh và tăng tốc phát triển kinh tế - xã hội của Đà Nẵng cũng như khu vực miền Trung - Tây Nguyên theo chỉ đạo của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.
“Phát triển gì cũng tránh tư duy nhiệm kỳ”
Giữa tháng 10.2019, Ban Thường vụ Thành ủy tổ chức hội nghị thảo luận về Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Tại đây, đơn vị tư vấn Cty Surbana Jurong đã trình bày kết quả nghiên cứu dự án cho đến giai đoạn hiện nay, và đề xuất các định hướng xây dựng quy hoạch dựa trên kết quả nghiên cứu.
Về cơ cấu kinh tế, tư vấn đề xuất 4 cụm kết nối bởi công nghệ thông minh, gồm du lịch, công nghệ cao, logistics, kinh tế biển. Trong đó, dự án nên chú trọng phát triển du lịch chọn lọc, tích hợp khả năng dịch vụ công nghệ thông tin và kỹ thuật số, đổi mới tập trung vào việc tạo ra một trung tâm logistics, cải thiện dịch vụ khuyến nông trong nông nghiệp và sản xuất ngư nghiệp.
Tuy nhiên, Surbana Jurong lại đưa ra phương án có thể không cần đến Cảng Liên Chiểu. Lập luận này được cho là chưa đủ cơ sở khoa học. Bí thư Thành uỷ Đà Nẵng đã đề nghị đơn vị tư vấn nghiên cứu sâu hơn, có sự phân tích, so sánh cụ thể trên cơ sở khoa học đối với vấn đề tiếp tục mở rộng Cảng Tiên Sa, hay phát triển Cảng Liên Chiểu.
Góp ý về việc này, ông Nguyễn Cửu Loan - Tổng thư ký Hội Quy hoạch phát triển đô thị Đà Nẵng - cho rằng, Đà Nẵng sẽ tổ chức nhiều hội thảo lấy ý kiến thêm về việc có nên hay không xây dựng Cảng Liên Chiểu và các vấn đề phát triển kinh tế khác. Tuy nhiên, điều chính quyền cần nhận thức rõ là nếu đã quyết làm thì phải tuân thủ quy hoạch và tránh tư duy nhiệm kỳ.
“Nếu Đà Nẵng xác định phát triển logistics, việc xây cảng Liên Chiểu hoàn toàn hợp lý. Trong đó, chúng ta sẽ cân nhắc lại công suất cảng. Tuy nhiên, vấn đề ở đây là quy hoạch nói chung phải được tuân thủ nghiêm ngặt, tránh tư duy nhiệm kỳ, người trước muốn làm thế này, người sau sửa thế khác. Điều Đà Nẵng cần nhắc kỹ là định hướng kinh tế của thành phố trong tương lai chứ không phải chỉ là xây cảng này hay mở rộng cảng kia” - ông Loan nói.
