Đã gần 10 năm kể từ khi tỏi Lý Sơn được Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ - công nhận thương hiệu nhãn hiệu tập thể và được bảo hộ. Tuy vậy, chuyện bảo hộ cho tỏi Lý Sơn vẫn ì ạch và tỏi Lý Sơn vẫn bị giả danh để trục lợi bất chính.
Nguyên nhân khiến tỏi ở các nơi khác cứ được tuồn về đây để ăn theo thương hiệu tỏi Lý Sơn. Giá các loại tỏi bình thường trên đảo khoảng 120 nghìn đồng/kg, trong khi tỏi ở những nơi khác như tại Khánh Hòa chỉ khoảng 40 nghìn đồng/kg.
Đặc biệt, ở Lý Sơn có loại tỏi cao cấp hơn là "tỏi một củ" hay "tỏi cô đơn" có giá lên đến 600 nghìn đồng/kg. Việc chênh lệch giá khá cao khiến nhiều người vì lợi nhuận đã mua vô tội vạ.
Theo người dân Lý Sơn, việc tỏi bị giả mạo ngay tại nơi được mệnh danh là "vàng trắng" đã khiến người trồng tỏi trên đảo bức xúc. Còn người tiêu dùng thì dè dặt khi chọn mua các sản phẩm hành, tỏi ngay ở trên đảo.
Để ngăn chặn tình trạng này, UBND huyện Lý Sơn đã triển khai nhiều biện pháp để ngăn chặn. Tuy nhiên, đây chỉ là việc làm tạm thời chứ chưa giải quyết được triệt để của vấn đề. Thậm chí, nếu xét về tính pháp lý, ngăn chặn giao thương hàng hóa là không đúng luật.
Qua khảo sát, tỏi Lý Sơn vẫn chưa in được nhãn hiệu, logo, tem chống giả chung dù câu chuyện này đã được chính quyền địa phương, Hội sản xuất kinh doanh và chế biến hành tỏi Lý Sơn đặt ra từ lâu. Hiện chỉ một vài cơ sở sản xuất kinh doanh trên đảo tự in bao bì, nhãn mác cho tỏi Lý Sơn nhưng còn rất nhỏ lẻ.
Bà Phạm Thị Hương - Phó Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn - cho biết, hơn một năm trở lại đây, tỏi ở đây liên tục bị rớt giá do giảm sản lượng và bị giả danh thương hiệu. Nguyên nhân là do trong vụ mùa 2018-2019, thời tiết diễn biến bất thường, các dịch bệnh nấm hại đã làm ảnh hưởng đến chất lượng và giá cả cũng thấp hơn năm 2017 2018.
“Trước tình hình đó, UBND huyện Lý Sơn đã chỉ đạo các cơ quan ban ngành chuẩn bị những nội dung sắp tới thu hoạch tỏi đại trà sẽ tổ chức đánh giá và có những quy định chính thức về tỏi trong năm 2018 - 2019.
Về lâu dài, để đảm bảo thương giá trị thương phẩm, UBND huyện đang làm chỉ dẫn địa lý cho tỏi Lý Sơn. Hiện có một đơn vị đang làm đề tài nghiên cứu khoa học và phấn đấu cho đến cuối năm 2019 sẽ công bố chỉ dẫn địa lý nguồn gốc rõ ràng để người tiêu dùng an tâm.
Hơn nữa, trong tiến trình thực hiện phát triển nông nghiệp để thực hiện “mỗi địa phương một sản phẩm cụ thể”, do vậy, huyện Lý Sơn sẽ tập trung phát triển cây tỏi là cây trồng chủ lực. Từ đó, có những chính sách quyết liệt để giữ vững thương hiệu tỏi Lý Sơn trên thị trường…” - bà Hương nói.
