Siết chặt việc mua bán của các ngân hàng
Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) ngày 5.5 cho hay vừa gửi tới các ngân hàng hội viên về việc tham gia ý kiến dự thảo Thông tư của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) quy định việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mua, bán trái phiếu doanh nghiệp.
Nội dung dự thảo này nhằm bổ sung, chỉnh sửa một số văn bản trước đó quy định việc ngân hàng mua, bán trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) để phù hợp với thực tiễn, tình hình hoạt động của các ngân hàng nhằm bảo đảm kiểm soát hoạt động mua, bán TPDN của các ngân hàng phát triển lành mạnh, bền vững; đồng thời, bổ sung nội dung quy định về hoạt động mua TPDN giữa các ngân hàng và hoạt động bán TPDN của các ngân hàng để hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho hoạt động mua, bán TPDN, qua đó quản lý các hoạt động này thống nhất với các hoạt động cấp tín dụng khác.
Theo bản thuyết minh dự thảo của cơ quan soạn thảo thuộc NHNN, một nội dung quan trọng của dự thảo này là các tổ chức tín dụng (TCTD) chỉ được mua TPDN khi có tỉ lệ nợ xấu dưới 3% theo báo cáo tài chính thời điểm gần nhất đã được kiểm toán tại thời điểm mua, trừ trường hợp mua TPDN theo phương án cơ cấu lại được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Bên cạnh đó, các ngân hàng cũng không được mua trái phiếu (bao gồm mua từ phát hành lần đầu và mua lại từ các tổ chức, cá nhân khác) của doanh nghiệp phát hành có phát sinh nợ xấu tại ngân hàng mua và tại ngân hàng khác trong vòng 12 tháng gần nhất trước thời điểm quyết định phê duyệt mua.
Theo cơ quan soạn thảo NHNN, quy định này nhằm hạn chế các ngân hàng không kiểm soát được tỉ lệ nợ xấu dưới 3% nhưng vẫn thực hiện mua bán TPDN, đồng thời góp phần hạn chế nợ xấu, nâng cao chất lượng tín dụng của các ngân hàng.
Trong trường hợp dự thảo Thông tư được NHNN ban hành trong thời gian tới đây, các ngân hàng cũng sẽ không được vay vốn của các ngân hàng khác để mua TPDN cũng như không được mua TPDN phát hành trong đó có mục đích để cơ cấu lại các khoản nợ của chính doanh nghiệp phát hành.
“Thời gian qua đã phát sinh việc TCTD mua TPDN phát hành với mục đích để cơ cấu lại nợ, tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất là trong điều kiện doanh nghiệp phát hành trái phiếu tiếp tục gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và không có khả năng trả nợ gốc và lãi trái phiếu đến hạn, dẫn đến việc phát hành thêm trái phiếu để tiếp tục cơ cấu lại nợ. Theo đó, trường hợp một đợt phát hành TPDN với nhiều mục đích khác nhau, trong đó có mục đích cơ cấu lại khoản nợ, thì TCTD cũng không được mua TPDN” - cơ quan soạn thảo NHNN cho biết.
Tránh việc góp vốn, mua cổ phần qua trái phiếu
Lý giải về quy định ngân hàng không được mua TPDN phát hành có mục đích để góp vốn, hay mua cổ phần tại doanh nghiệp khác, NHNN cho hay, các quy định này nhằm hạn chế TCTD không được mua trái phiếu phát hành để góp vốn, mua cổ phần tại doanh nghiệp khác, vì qua công tác kiểm tra hoạt động của TCTD, phát hiện một số trường hợp doanh nghiệp phát hành trái phiếu với mục đích thực hiện các chương trình, dự án đầu tư của doanh nghiệp, tăng quy mô vốn hoạt động, nhưng thực tế huy động vốn để góp vốn, mua cổ phần tại các doanh nghiệp khác, để các doanh nghiệp này thực hiện dự án hoặc tiếp tục thực hiện góp vốn, mua cổ phần... Do đó, TCTD khó kiểm soát được mục đích sử dụng vốn, dòng tiền từ nguồn phát hành trái phiếu, tình hình thực hiện dự án.
Các dự thảo quy định mới được NHNN đưa ra trong bối cảnh có tới 47.500 tỉ đồng TPDN được tung ra thị trường trong quý I/2020, trong đó trái phiếu của các doanh nghiệp bất động sản chiếm tới 49% với mức lãi suất cao nhất lên tới 11-13%/năm, cao hơn nhiều mức lãi suất cho vay tại các ngân hàng.
