Chính sách cổ tức ấn định việc phân chia lợi nhuận sau thuế của công ty, bao nhiêu phần trăm sẽ được giữ lại để tái đầu tư, bao nhiêu phầm trăm được sử dụng để chi trả cho cổ đông dưới hình thức cổ tức. Có 2 hình thức trả cổ tức phổ biến hiện nay là cổ tức bằng tiền và cổ tức bằng cổ phiếu.
Tại thị trường chứng khoán Việt Nam, khi một doanh nghiệp công bố tỉ lệ trả cổ tức bằng tiền, tức là dựa trên mệnh giá cổ phiếu (tương ứng 10.000 đồng/cổ phiếu, nếu tỉ lệ 10% đồng nghĩa cổ đông sở hữu 1 cổ phiếu nhận được 1.000 đồng). Tiền cổ tức sẽ được trả trực tiếp vào tài khoản chứng khoán cho cổ đông.
Ưu, nhược điểm của hình thức trả cổ tức bằng tiền
Trả cổ tức bằng tiền mang lại cảm giác chắc chắn cho cổ đông khi tìm kiếm lợi nhuận trong đầu tư cổ phiếu. Đối với những nhà đầu tư phòng thủ thì việc nhận tiền mặt từ công ty đảm bảo hơn nhiều so với việc công ty giữ lại tiền và chạy theo những cơ hội “hào nhoáng” nhưng không chắc chắn.
Trả cổ tức bằng tiền cũng cho thấy công ty có dòng tiền vững mạnh, là lựa chọn an toàn khi đầu tư.
Nhà đầu tư nên thận trọng với các công ty vay nợ để trả tiền cổ tức.
Thuế thu nhập cá nhân nhà đầu tư phải trả cho phần cổ tức được nhận là 5%. Khi công ty trả cổ tức 2.000 đồng, nhà đầu tư chỉ thực nhận 1.900 đồng.
Tuy nhiên, đối với công ty đang khó khăn về tài chính, hay công ty đang giai đoạn phát triển nhanh, mở rộng thì trả cổ tức bằng tiền mặt làm giảm lượng tiền trong doanh nghiệp khiến doanh nghiệp thiếu hụt tiền để mở rộng sản xuất kinh doanh, ảnh hưởng đến sự phát triển của doanh nghiệp.
Trả cổ tức bằng cổ phiếu
Trả cổ tức bằng cổ phiếu khá phổ biến ở những doanh nghiệp đang trong giai đoạn tăng trưởng cao, có nhu cầu cao được giữ lại lợi nhuận để mở rộng kinh doanh. Họ có thể phát hành thêm cổ phiếu (zero-cost) hoặc sử dụng cổ phiếu quỹ (nếu có) để trả cổ tức cho cổ đông.
Đối với cổ phiếu ít thanh khoản thì trả cổ tức bằng cổ phiếu sẽ tăng tính thanh khoản cho thị trường, làm giảm rủi ro thanh khoản, cũng như làm giảm thị giá giúp nhà đầu tư khác có thể dễ dàng mua cổ phiếu, do đó giá cổ phiếu sẽ tăng.
Nhà đầu tư không phải trả thuế như khi nhận cổ tức tiền mặt.
Công ty có thể giữ lại tiền để khắc phục khó khăn, hoặc mở rộng sản xuất, đầu tư vào những dự án mang lại lợi nhuận lâu dài cho cổ đông.
Tuy nhiên, khi thanh toán cổ tức bằng cổ phiếu thì vốn hóa không đổi, chia cũng như không chia, trong khi đó nhà đầu tư phải chờ 2-3 tháng để cổ phiếu mới phát hành về tài khoản rồi mới có thể bán được. Ngoài ra, nhà đầu tư có thể dính thêm cổ phiếu lẻ dẫn tới khó bán.
Một rủi ro khác là nếu doanh nghiệp giữ lại vốn để đầu tư nhưng không hiệu quả sẽ khiến giá cổ phiếu giảm.
Trên thực tế hầu hết các nhà đầu tư đều thích được nhận cổ tức bằng tiền mặt hơn vì “tiền tươi thóc thật” bao giờ cũng tốt hơn. Tuy nhiên trước khi rót vốn vào doanh nghiệp nào đó, nhà đầu tư nên xem tỉ lệ trả cổ tức hàng năm cao hay thấp, tình hình kinh doanh của doanh nghiệp trong thời gian qua có ổn định không, doanh nghiệp có xử lý ổn thỏa các vấn đề nợ xấu chưa…
Nếu các nhà đầu tư đã tìm hiểu kĩ về công ty, tin tưởng rằng tình hình hoạt động kinh doanh trong tương lai của công ty chắc chắn theo chiều hướng tốt thì việc nhận cổ tức bằng cổ phiếu sẽ tốt hơn là tiền mặt.
