Phán quyết EVIPA
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã trình bày Tờ trình của Chính phủ về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội công nhận và cho thi hành tại Việt Nam phán quyết của cơ quan giải quyết tranh chấp đầu tư theo Hiệp định Bảo hộ đầu tư (EVIPA). Theo quy định tại Điều 3.57 của Hiệp định, mỗi bên sẽ công nhận phán quyết chung thẩm của cơ quan giải quyết tranh chấp theo hiệp định này (Phán quyết EVIPA) và cho thi hành các nghĩa vụ tài chính theo phán quyết đó trên lãnh thổ của mình.
Cụ thể, mỗi bên sẽ công nhận phán quyết EVIPA và cho thi hành các nghĩa vụ về tài chính theo phán quyết này tương tự như phán quyết chung thẩm của tòa án Bên đó (Khoản 2). Trong thời gian 5 năm kể từ ngày Hiệp định có hiệu lực hoặc một thời gian dài hơn theo thỏa thuận giữa hai Bên, việc công nhận và cho thi hành Phán quyết EVIPA có Việt Nam là bị đơn sẽ được thực hiện phù hợp với Công ước New York năm 1958 về công nhận và cho thi hành phán quyết của trọng tài nước ngoài (các Khoản 3 và 4).
Hiện nay, pháp luật Việt Nam đã quy định đầy đủ, cụ thể về cơ chế công nhận và cho thi hành phán quyết của trọng tài nước ngoài, nhưng chưa có quy định về thủ tục công nhận và cho thi hành phán quyết theo quy định của Hiệp định EVIPA.
Do vậy, việc trình Quốc hội ban hành văn bản để hướng dẫn áp dụng Điều 3.57 của Hiệp định là phù hợp với quy định tại Khoản 4 Điều 3 Luật Điều ước quốc tế năm 2016 và cần thiết cho việc thi hành kịp thời Hiệp định ngay sau khi có hiệu lực, đồng thời bảo đảm tính khả thi, thống nhất và ổn định của hệ thống pháp luật.
Về nội dung của dự thảo Nghị quyết, Bộ trưởng Bộ KHĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, dự thảo Nghị quyết có 3 Điều, trong đó Điều 1 quy định về phạm vi điều chỉnh của Nghị quyết; theo đó, Nghị quyết này quy định về cơ chế công nhận và cho thi hành tại Việt Nam nghĩa vụ về tài chính theo phán quyết chung thẩm của cơ quan giải quyết tranh chấp đầu tư được ban hành.
Hiện nay, Việt Nam đã ký kết Hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư với 21 nước thành viên EU. Đối với tranh chấp đầu tư phát sinh từ các Hiệp định này, việc công nhận và cho thi hành phán quyết của trọng tài được thực hiện theo Công ước New York năm 1958 về công nhận và cho thi hành phán quyết của trọng tài nước ngoài (Công ước New York năm 1958). Việt Nam cũng đã tham gia Công ước New York năm 1958 và những nội dung của Công ước này đã được nội luật hóa tại các Chương 35 và 37 của Bộ luật Tố tụng dân sự.
Do vậy, các quy định nêu trên của Bộ luật Tố tụng dân sự và Công ước New York năm 1958 đã tạo dựng cơ sở pháp lý đầy đủ để Việt Nam công nhận và cho thi hành phán quyết của trọng tài theo các Hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư mà Việt Nam đã ký với 21 nước thành viên EU, bao gồm cả nghĩa vụ bồi thường trong trường hợp phán quyết yêu cầu.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng khẳng định với những lý do đó, việc ban hành Nghị quyết cũng không làm phát sinh nghĩa vụ mới về tài chính đối với Việt Nam trong trường hợp Việt Nam phải bồi thường thiệt hại do thua kiện...
Nguyên tắc về quyền của Tòa án Việt Nam
Đa số ý kiến của Uỷ ban Thường vụ QH thống nhất cho rằng, dự thảo Nghị quyết cần xác định nguyên tắc về quyền của Tòa án Việt Nam trong việc áp dụng pháp luật về công nhận và cho thi hành phán quyết chung thẩm của cơ quan giải quyết tranh chấp đầu tư theo Hiệp định EVIPA tại Việt Nam trong trường hợp bị đơn là Nhà nước Việt Nam, nguyên đơn là nhà đầu tư của EU hoặc nhà đầu tư của các thành viên EU và trường hợp bị đơn là EU hoặc các nước thành viên EU có tài sản tại Việt Nam và nguyên đơn là Nhà nước Việt Nam.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị Chính phủ phối hợp với cơ quan chủ trì thẩm tra, các cơ quan hữu quan tiếp thu đầy đủ các ý kiến để hoàn thiện nội dung dự thảo Nghị quyết để trình Quốc hội trong Kỳ họp thứ 9.
