Muôn kiểu tận diệt
Đánh giá của Sở NNPTNT Quảng Ninh mới đây cho thấy những vấn đề đáng lo ngại về ngư trường biển đang dần có nguy cơ cạn kiệt nguồn lợi thủy sản do cách thức khai thác quá mức và sử dụng các phương tiện đánh bắt mang tính hủy diệt.
Theo phân tích từ cơ quan quản lý, các nghề khai thác thủy sản chính ở Quảng Ninh chủ yếu là nghề giã lưới kéo, chài chụp, câu khơi... Tuy nhiên, những năm gần đây đã xuất hiện nhiều tàu, thuyền khai thác theo kiểu pha xúc, cào ghẹ, cào sò, vạng bằng những thiết bị mang tính hủy diệt cao như lồng bát quái, cào sắt, kích điện, xung điện khiến môi trường sống của các loại thủy sản, nhất là ở khu vực tầng đáy đang có nguy cơ biến mất.
Chỉ trong tháng 7.2017, Chi cục Thuỷ sản Quảng Ninh đã phát hiện bốn đối tượng sử dụng kích điện để khai thác thuỷ sản gồm: Trần Văn Thế, Phạm Văn Dũng, Kiều Văn Hải và Trần Văn Lâm (trú tại xã Cẩm Lĩnh, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh). Bằng cách trang bị bộ kích điện có xuất xứ từ Trung Quốc, các đối tượng đã cho phóng ra luồng điện lên tới 1.500V-2.000V, khiến cho không còn loài sinh vật nào trong phạm vi hàng trăm mét vuông sống sót. “Qua lần phóng điện, họ đã dùng lưới kéo lê dưới đáy biển để bắt thuỷ hải sản bị điện giật” - lãnh đạo cơ quan này cho biết.
Vào ngày 1.8, lực lượng chức năng xã Phú Hải và Công an huyện Hải Hà tiếp tục phát hiện năm đối tượng: Lương Thế Vỹ, Lương Thế Mạnh, Vũ Đình Phượng, Ngô Đức Phúc và Vũ Văn Giang (trú tại xã Hoàng Tân, thị xã Quảng Yên) có hành vi sử dụng 250 bộ “lồng bát quái”, mỗi bộ dài từ 9m-15m để khai thác thuỷ sản. Theo lý giải của chính họ, công cụ trên khi sử dụng sẽ làm tận diệt cá, tôm trong khu vực đánh bắt. Còn vụ việc mới đây (ngày 13.8), Đồn Biên phòng Cửa khẩu Cảng Vạn Gia phát hiện và bắt giữ hai tàu cá vỏ gỗ đang có hành vi sử dụng 500 bộ lồng bát quái để khai thác thủy sản trái phép tại đường phân định cách Đầu tán, Vĩnh Thực, TP.Móng Cái.
Lãnh đạo Sở NNPTNT tỉnh Quảng Ninh quan ngại, với các hình thức đánh bắt bằng “lồng bát quái”, xung điện, hóa chất, thuốc nổ và hệ thống lưới mắt quá nhỏ sẽ tiêu diệt tất cả các loại thủy hải sản, ngay cả các loại thủy sinh nhỏ bé cũng không thể thoát được!
Khó xử nghiêm?
Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Hữu Giang băn khoăn: “Khó khăn hiện nay trong việc xử lý các vi phạm về đánh bắt, khai thác thủy sản là hệ thống văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản còn chồng chéo, chưa đầy đủ gây khó khăn cho việc tuyên truyền, thực hiện các quy định về bảo vệ nguồn lợi thủy sản”. Một trở ngại nữa được ông Giang nêu ra là nhân lực, chế tài cũng như trang thiết bị phục vụ cho công tác kiểm soát trên biển còn hạn chế.
Việc phát hiện và xử lý vi phạm trong hoạt động đánh bắt theo kiểu hủy diệt nêu trên phần lớn phụ thuộc vào các lực lượng có sự hoạt động trên biển. Cụ thể ở đây là Biên phòng Quảng Ninh. Chỉ tính từ đầu năm đến nay, Biên phòng tỉnh đã phát hiện 115 vụ vi phạm, 117 phương tiện với 162 đối tượng, xử phạt hơn 647 triệu đồng. Ngoài ra, cơ quan này còn thu giữ 120 bộ kích điện, 47 ắc quy, hơn 7 tạ dây điện, 10 súng bắn điện tự chế, 10 bộ chân nhái, 6 bộ đai chì, 24 bộ đồ lặn, 250 “lồng bát quái”, 4 hệ thống nạp khí, 10 kính lặn và 2 đèn pin của các tàu ngư dân vi phạm.
Trước vấn nạn tàn phá, xâm hại ngư trường, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Đức Long yêu cầu phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho bà con ngư dân; chấn chỉnh lại công tác quản lý nhà nước từ tỉnh đến các địa phương. Các lực lượng chức năng phải ngăn chặn ngay từ đất liền, cương quyết xử lý các đối tượng vi phạm theo quy định pháp luật và tịch thu các phương tiện, thiết bị khai thác có tính chất hủy hoại nguồn lợi thủy sản.
Một trong những giải pháp hiện nay mà Quảng Ninh đặt ra, đó nhanh chóng có các cơ chế, chính sách nhằm tạo sự ổn định và phát triển về số lượng các tàu đánh bắt xa bờ công suất lớn, nhằm dần thay thế hàng nghìn chiếc tàu thủy sản ven bờ công suất nhỏ. Đây được cho là phương cách nhằm giảm áp lực khai thác thủy sản ven bờ cạn kiệt quá mức như hiện nay.
