Chiều 22.4, trao đổi với PV Lao Động, ông Nguyễn Lâm Viên - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Vinamit - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nông nghiệp trang trại nông thôn Việt Nam, nhấn mạnh:
Ông Cua (ông Hồ Quang Cua – cha đẻ của gạo ST24, gạo ST25-PV) là chủ một thương hiệu gạo nổi tiếng lại đoạt giải thưởng mà không đi đăng ký “bao vây” cho sản phẩm thì là quá sai lầm.
Để bảo vệ thương hiệu, người ta không những chỉ đăng ký tránh, mà còn phải đăng ký bao vây, một bằng sáng chế cũng phải đăng ký bảo hộ chứ đừng nói đến thương hiệu.
Khi có bằng sáng chế, người ta còn phải có cả ngàn bằng bao vây bằng chính, nên trong trường hợp này ông Cua cần có 1 bằng sáng chế và bao vây bằng sáng chế này bằng một loạt các bảo hộ khác. Mã gạo ST của ông Cua phải được đăng ký “bao vây hết”, không chỉ có loại gạo ST24 và gạo ST25. Cho dù là bản địa nhưng gạo ST25 đã giật giải thế giới mà không thực hiện những việc này là không sáng suốt.
Một người như kỹ sư Hồ Quang Cua lại để “đứa con” nổi tiếng của mình rơi vào tay người khác vì không được bảo hộ sở hữu trí tuệ. Ông có cho rằng, vì kinh phí đăng ký quá đắt đỏ tại Mỹ?
- Tôi cho rằng, nếu vì vấn đề kinh phí nên ông Hồ Quang Cua đã không đăng ký bảo hộ sản phẩm gạo ST25 tại Mỹ là chưa hẳn. Bởi, khi gạo ST25 của ông Cua đoạt giải, rất nhiều doanh nghiệp đề nghị ông Hồ Quang Cua cho phép làm “nhà cái” thay ông Cua, là đại diện ông Cua quản lý về bằng sáng chế, triển khai bán gạo và chia lại tỉ lệ cho ông Cua. Nhiều người đã đề nghị nhưng ông Hồ Quang Cua đã từ chối. Do đó, ở đây không phải vấn đề kinh phí, vì nếu vấn đề kinh phí chỉ cần ông Cua lên tiếng thì nhiều doanh nghiệp sẵn sàng hợp tác. Mặt khác, Nhà nước cũng sẵn sàng ủng hộ ông Cua trong vấn đề này.
Ông có cho rằng, có khả năng thương hiệu gạo ST25 sẽ lấy lại được vì hiện nay 4 doanh nghiệp đó chỉ mới gửi hồ sơ chứ chưa được công nhận?
- Có thông tin cho rằng, doanh nghiệp đăng ký bảo hộ gạo ST25 tại Mỹ là doanh nghiệp Việt Nam. Nếu doanh nghiệp đã gửi đăng ký bảo hộ tại Mỹ là doanh nghiệp Việt thì hi vọng còn khả năng thương lượng được, có thể mua lại được.
Để đòi lại được thương hiệu, không phải là không làm được, nhưng không phải dễ, phải làm rất nhanh và rất tốn tiền vì 4 doanh nghiệp kia đã nộp đơn trước thì đã có quyền ưu tiên; Mỹ lại rất chú trọng quyền ưu tiên. Nếu như họ đã có bằng sáng chế thì rất khó cho mình. Mình phải tìm được lý do để thuyết phục, tốn kém, mất thời gian, nếu không làm sớm sẽ muộn.
Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã bị mất thương hiệu, là bài học mà các doanh nghiệp phải ghi nhớ. Các doanh nghiệp cứ tính lợi ích trước mắt, khi sản phẩm chưa nổi tiếng thì sợ tốn kém. Bằng sáng chế đăng ký ở Việt Nam chỉ cần vài triệu, đăng ký ở Mỹ chỉ cần khoảng 100 USD là đã có thể làm được, nhưng do ban đầu chưa nổi tiếng nên doanh nghiệp chủ quan, không đăng ký. Đến khi đã nổi tiếng thì đã muộn mất rồi, người khác đã lấy mất.
Ngày nay vấn đề sáng chế “nhạy” đến mức, vừa ra ngày hôm nay, ngày mai người khác đã lấy mất. Tôi cũng nhiều lần bị như vậy. Hôm nay thấy một ý tưởng hay hay, vừa để lên face book thì ngày mai đã bị lấy mất rồi, thành của người khác.
Thời buổi bây giờ là kinh tế thị trường, mình không thể cấm được ai hết. Nhiều khi chỉ cần một ý tưởng nếu không biết biến nó thành của mình sẽ bị người khác lấy mất, nói chi đến một sản phẩm đã giật một giải to như thế. Trở lại câu chuyện gạo ST của ông Cua, tuy hơi muộn, nhưng vẫn còn kịp, có thể lấy lại được nếu ông Hồ Quang Cua quyết tâm làm nhanh.
Những tổ chức, cá nhân nào có thể giúp ông Cua trong vấn đề này, thưa ông?
- Chắc chắn người đăng ký thương hiệu gạo tại Mỹ phải có một mối quan hệ nào đó với ông Cua, là người Việt Nam đã từng bán gạo ST24, ST25 rồi nên muốn lấy thương hiệu này để độc quyền cho họ, nhằm bảo vệ thương mại của họ. Bây giờ mình cần chứng minh cho văn phòng luật sư, cho tòa án về tất cả các sự việc dẫn đến thương hiệu của ông Cua bị người khác đăng ký bảo hộ mất. Ông Cua phải tự cứu mình, tự mình vận động, thiếu đến đâu nhờ mọi người hỗ trợ đến đó.
VCCI chắc chắn hỗ trợ tốt cho ông Cua. Tôi nghĩ TS Vũ Tiến Lộc luôn luôn nhiệt tình để giúp đỡ các doanh nghiệp nên ông Cua lên tiếng nhờ hỗ trợ thì chắc chắn sẽ được giúp đỡ.
- Xin cảm ơn ông!
