“Những gì tư nhân có thể làm tốt thì Nhà nước tạo điều kiện”

Hàng loạt vấn đề “nóng” sẽ được đặt ra tại diễn đàn lần này, nhằm nghiên cứu xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm giai đoạn 2021 - 2030, phương hướng và nhiệm vụ Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm giai đoạn 2021 - 2025 dự kiến trình Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 11 (Khóa XII) vào tháng 10 tới.

Doanh nghiệp cần gì?

Theo Bộ KHĐT, Diễn đàn Cải cách và phát triển Việt Nam năm 2019 (VRDF 2019) được tổ chức sau 3 ngày tới, với cam kết mạnh mẽ của Chính phủ đối với việc tiếp tục hoàn thiện thể chế quyết tâm thực hiện đổi mới sáng tạo, phát triển nhanh và bền vững, sẽ tham vấn nhiều ý kiến của các chuyên gia trong nước và quốc tế, mổ xẻ nhiều vấn đề nhằm mục tiêu tìm ra giải pháp cải cách thể chế kinh tế thị trường, đổi mới sáng tạo để vượt qua bẫy thu nhập trung bình; ưu tiên và hành động vì một Việt Nam thịnh vượng, thể hiện nỗ lực của Chính phủ, cộng đồng và người dân hướng tới thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, nâng cao năng suất lao động và xây dựng năng lực đổi mới sáng tạo quốc gia. Các chuyên gia kinh tế cho rằng, kinh tế tư nhân vẫn là động lực tạo đà trăng trưởng và để cải cách đi vào thực chất, tránh hình thức chung chung, Bộ KHĐT cần tham mưu để Chính phủ đưa ra những chính sách thích hợp nhằm giải quyết tốt hai vấn đề lớn: Tạo lập môi trường kinh doanh bình đẳng, lành mạnh thuận lợi cho phát triển kinh tế tư nhân; hỗ trợ kinh tế tư nhân tháo gỡ những khó khăn, cản trở hiện nay, trong đó các vấn đề về chính sách thuế, chính sách đất đai; cần chấm dứt hoàn toàn cơ chế “xin - cho” trong phân bổ các nguồn lực; loại bỏ triệt để sự phân biệt đối xử đối với các loại hình DN; khuyến khích kinh tế tư nhân đầu tư vào những lĩnh vực, ngành nghề mà luật pháp không cấm. Nhà nước cần nỗ lực thực hiện vai trò Chính phủ liêm chính, kiến tạo và phục vụ phát triển…

Theo ông Nguyễn Văn Tài - Tổng giám đốc Cty cổ phần ôtô Trường Hải (THACO), hiện nay, việc tiếp cận tín dụng rất khó khăn do nông nghiệp quy mô lớn vẫn được xem là nhiều rủi ro. Vì vậy, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước và các bộ, ngành liên quan cần xem xét có chính sách hỗ trợ tín dụng phù hợp. Tại diễn đàn kinh tế tư nhân 2019 mới được tổ chức gần đây, bà Nguyễn Thanh Hà - Chủ tịch HĐQT Vietjet - đã nhắc lại câu nói của Thủ tướng Chính phủ: “Những gì tư nhân có thể làm tốt thì Nhà nước tạo điều kiện cho tư nhân làm”, bà Hà cũng kiến nghị Chính phủ xây dựng các cơ chế để cho phép hàng không tư nhân và các tập đoàn kinh tế tư nhân có tiềm lực được góp sức nhiều hơn vào việc cải tạo, đầu tư cơ sở vật chất, hạ tầng sân bay, các dự án đào tạo quốc gia; được tham gia chương trình cổ phần hóa, tư nhân hóa lĩnh vực hàng không và giao thông - vận tải…

Sớm ban hành Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công - tư

Theo Thứ trưởng Bộ KHĐT Nguyễn Đức Trung, hiện nay, Chính phủ đang trình Quốc hội để thông qua dự án Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công - tư (Luật PPP), Quốc hội sẽ cho ý kiến tại kỳ họp thứ 8 vào tháng 10.2019 và dự kiến sẽ thông qua vào kỳ họp thứ 9, tháng 5.2020. Dự luật này trên cơ sở kế thừa các quy định hiện nay đang có để thực hiện các dự án PPP, trước đây là Nghị định 108/2006/NĐ-CP ngày 22.9.2006 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đầu tư, sau đó là Nghị định 15/2015/NĐ-CP ngày 14.2.2015, Nghị định 63/2018/NĐ-CP ngày 4.5.2018 về đầu tư theo hình thức đối tác công - tư. Các nghị định này là khuôn khổ pháp lý để thực hiện các dự án PPP trong suốt thời gian qua. Tính đến nay đã có 336 dự án PPP được thực hiện, trong đó có 140 dự án BOT cấp trung ương và địa phương, 188 dự án BT và một số dự án khác. Mặc dù còn những vấn đề tồn tại nhưng các dự án PPP được thực hiện trong thời gian qua đã góp phần hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng phục vụ cho sự phát triển của đất nước cũng như nhu cầu cuộc sống của nhân dân. “Tuy nhiên để hoàn thiện hơn nữa khung pháp lý, Chính phủ nhận thấy, hiện nay khung pháp lý chỉ dừng ở mức các nghị định nên chưa đảm bảo khung pháp lý cao nhất để điều chỉnh các hoạt động liên quan đến PPP. Vì vậy, Chính phủ trình Quốc hội ban hành Luật PPP” - ông Trung nói.

Các dự án PPP có quy mô vốn lớn, thời gian đầu tư kéo dài nên phải có khung pháp lý để đảm bảo ổn định đối với dự án PPP. Bên cạnh đó các dự án PPP hiện nay chưa có sức hấp dẫn để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài nên trong dự thảo Luật PPP có đưa ra các cơ chế bảo lãnh như bảo lãnh việc chuyển đổi ngoại tệ, bảo lãnh cơ chế chia sẻ rủi ro về doanh thu. TS Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch VCCI - kiến nghị: Để thúc đẩy PPP, đề nghị Quốc hội sớm ban hành Luật PPP và tăng cường các thể chế xúc tiến, phát triển thị trường PPP, thành lập quỹ phát triển PPP quốc gia… Đó là những việc cần làm và phải được triển khai sớm. Bên cạnh những bài học chưa thành công về PPP, chúng ta cũng có những thực tiễn tốt về PPP trong cả nước, các mô hình “sở hữu công - quản trị tư”, “đầu tư tư - sử dụng công”, dịch vụ thuê ngoài… ở một số địa phương và bộ, ngành cũng cần được tổng kết và lan toả. Đề nghị Chính phủ sớm nghiên cứu chiến lược thúc đẩy phát triển một số ngành kinh tế quan trọng có chọn lựa để áp dụng phương thức PPP trong nghiên cứu phát triển, trong đầu tư để làm bệ đỡ yểm trợ và thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân ở nước ta hướng tới yêu cầu phát triển tự chủ và bền vững của nước nhà trong bối cảnh mới.

Trao đổi với PV Báo Lao Động chiều 15.9, TS Nguyễn Đức Độ nhấn mạnh: “Nhu cầu về phát triển cơ sở hạ tầng ở Việt Nam tương đối lớn, trong khi nguồn vốn ngân sách thì hạn chế, nên việc phát triển các hình thức PPP là cần thiết. Để thúc đẩy PPP phát triển, cần phải cân bằng được lợi ích các bên, bao gồm người sử dụng và người cung cấp hàng hóa, dịch vụ. Nếu thiên về lợi ích của DN, người sử dụng sẽ phản đối, còn nếu thiên về lợi ích của người sử dụng, thì DN sẽ không có động lực tham gia” - TS Nguyễn Đức Độ nói.