Vụ việc chỉ được phát hiện sau khi người bị Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) cấm bay là bà Phạm Thị. T. T. (36 tuổi, thường trú tại Hải Dương) đã xuất cảnh sang Nga dù lệnh cấm bay với hành khách này có hiệu lực từ ngày 16.9.2017 đến 15.3.2018.
Theo quy định, ngay cả khi hết thời hạn cấm bay, bà T. còn bị kiểm tra trực quan bắt buộc trong 6 tháng tiếp theo và quyết định cấm bay được Cục HKVN gửi đến các hãng hàng không trong và ngoài nước có đường bay đến/đi từ Việt Nam, Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam, các cảng vụ hàng không, các cảng hàng không, công an cửa khẩu, chi cục hải quan sân bay… Về lý thuyết, bà T. không được đi lại bằng đường hàng không và ngay cả việc mua vé, check in cũng không thể thực hiện được.
Tuy nhiên, trên thực tế, bà T. đã xuất hiện trên chuyến bay SU 291 của hãng hàng không Aeroflot (Nga), hành trình từ Hà Nội đi Moscow và vụ việc chỉ lộ sau khi bà này đã xuất cảnh.
Sau khi phát hiện ra vụ việc, Cục HKVN đã yêu cầu Hãng hàng không Aeroflot phải tổ chức bình giảng, rút kinh nghiệm về vụ việc và có biện pháp thích hợp, hiệu quả để cảnh báo, phát hiện ngay đối tượng bị cấm bay khi đặt chỗ, làm thủ tục đi máy bay để ngăn chặn kịp thời, hiệu quả.
Theo Cục hàng không, đây là lần đầu tiên xảy ra việc khách bị cấm bay nhưng vẫn bay được. Theo quy định, một hành khách đi chuyến bay quốc tế phải thực hiện kiểm tra tại nhiều cửa kiểm soát như: Kiểm tra giấy tờ tuỳ thân, làm thủ tục hàng không, kiểm tra an ninh và làm thủ tục xuất cảnh tại cơ quan công an cửa khẩu.
Do đó, vụ việc trên đặt ra nhiều câu hỏi về sự phối hợp giữa các khâu kiểm soát bởi nhiều khâu mà vẫn lọt. Nguyên nhân vụ việc chưa được công bố nhưng một chuyên gia hàng không cho rằng, một phần là do công tác sàng lọc đối tượng cấm bay vẫn được làm thủ công. Tại các cửa kiểm tra an ninh có dán bảng danh sách cấm bay để nhân viên an ninh hàng không ghi nhớ và tự đối chiếu khi kiểm tra giấy tờ tuỳ thân của khách đi vào khu vực cách ly.
Trên thực tế, dự án xây dựng hệ thống cảnh báo bạo động, khủng bố, danh sách đen, bao gồm cả các đối tượng truy nã, cấm bay, đối tượng yêu cầu phải kiểm tra trực quan bắt buộc đã xây nhưng phải chờ đến cuối năm 2018 mới hoàn thiện.
Năm 2017, Cục HKVN đã ra 40 lệnh cấm bay và lý do xuất phát từ các loại hành vi vi phạm phổ biến là hành khách hút thuốc lá trong buồng vệ sinh trên máy bay; không tuân theo hướng dẫn về bảo đảm trật tự, an ninh, an toàn hàng không của thành viên tổ bay; trộm cắp, chiếm đoạt tài sản khu vực hạn chế cảng hàng không, trên máy bay…
