Kiến nghị xem xét, giảm hàng loạt chi phí
Báo cáo của KTNN cho hay, hoạt động xây dựng và việc quản lý sử dụng vốn đầu tư các dự án BT trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm cơ bản tuân thủ các chính sách, chế độ, quy định pháp luật của Nhà nước và hợp đồng BT. Tuy nhiên, Báo cáo của KTNN cũng chỉ ra nhiều thiếu sót và đề nghị xem xét giảm nhiều chi phí.
Đối với dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phía bắc (khu chức năng số 3 và số 4) và hoàn thiện đường trục Bắc - Nam (đoạn từ chân cầu Thủ Thiêm 1 đến đường Mai Chí Thọ), Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị xử lý về tài chính là 72,7 tỉ đồng.
Đối với dự án cầu Thủ Thiêm 2, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị giảm thanh toán cho nhà thầu 3,8 tỉ đồng; giảm giá trị hợp đồng thi công đã ký nhưng chưa thực hiện 4 tỉ đồng; hoàn thiện thủ tục theo quy định để thanh toán 11,9 tỉ đồng; giảm giá trị dự toán 25,6 tỉ đồng.
Đối với dự án 4 tuyến đường chính, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị giảm thanh toán cho nhà thầu 17,5 tỉ đồng; giảm giá trị các hợp đồng thi công đã ký nhưng chưa thực hiện 1,6 tỉ đồng; hoàn thiện thủ tục theo quy định để thanh toán chi phí phát sinh 50,5 tỉ đồng; giảm giá trị dự toán 86,3 tỉ đồng; giảm giá trị hợp đồng thi công đối với khối lượng không thực hiện 254,9 tỉ đồng...
Ngoài ra, khi so sánh suất đầu tư tại Mục 1, Chương 4, Quyết định số 634/Q9Đ-BXD ngày 9.6.2014 của Bộ Xây dựng, Kiểm toán Nhà nước cho rằng:
“Đối với đường giao thông cấp I (tuyến R1) và đường giao thông cấp II (tuyến R2, R3, R4), thì chi phí được đề cập tính suất đầu tư trong tổng mức đầu tư của dự án không cao hơn suất đầu tư công bố của Bộ Xây dựng năm 2013 (tổng chi phí các hạng mục trong Tổng mức đầu tư của dự án chưa được đề cập trong suất vốn đầu tư của Bộ Xây dựng là 3.860 tỉ đồng chiếm 60,12%, và các hạng mục giao thông của dự án so với suất vốn đầu tư của Bộ Xây dựng là 2.561 tỉ đồng chiếm 39,88% trong chi phí xây dựng của tổng mức đầu tư (nền, mặt đường 552,6 tỉ đồng; cầu 2.008 tỉ đồng)”.
Vướng mắc, thiếu sót
KTNN nhận định rằng có những hạn chế, tồn tại ở một số dự án, công tác giải phóng mặt bằng chậm, không thể bàn giao mặt bằng trống cho nhà đầu tư theo cam kết, kéo dài thời gian thực hiện, chưa ký phụ lục hợp đồng để gia hạn thời gian thực hiện.
Thiết kế kỹ thuật được duyệt của cầu Thủ Thiêm 2 có một số nội dung điều chỉnh so với thiết kế cơ sở nhưng chưa điều chỉnh thiết kế cơ sở; thiết kế bản vẽ thi công, dự toán của một số hạng mục chưa được phê duyệt hoàn chỉnh, chậm thực hiện việc xác nhận giá trị công trình hoàn thành để thanh toán hợp đồng BT theo định kỳ 3 tháng/lần.
Bên cạnh đó, Kiểm toán Nhà nước nêu lại Kết luận số 1037/2019 của Thanh tra Chính phủ về việc kiến nghị giảm tổng mức đầu tư 1.519 tỷ đồng, trong đó có chi phí dự phòng do chênh lệch mức lương là 634,9 tỷ đồng (tương ứng giảm 33 tỷ đồng chi phí lãi vay trên mức chênh lệch dự phòng tiền lương). Kết luận của Thanh tra Chính phủ trước đó có đề cập đến phần khảo sát không kỹ dẫn đến tăng chi phí đầu tư xử lý nền đất yếu 481,3 tỉ đồng trong tổng mức đầu tư. Về vấn đề này, báo cáo kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước nêu rõ:
Việc lập tổng mức đầu tư thì chi phí xây dựng được tính theo khối lượng chủ yếu từ thiết kế cơ sở, các khối lượng khác dự tính và giá xây dựng phù hợp với thị trường theo quy định tại Nghị định 112/2009/NĐCP.
Đồng thời, trong quá trình triển khai thực hiện ở bước thiết kế bản vẽ thi công, các đơn vị có liên quan đã đưa ra phương án xử lý nền đất yếu phù hợp và tiết kiệm được chi phí trên theo ý kiến chỉ đạo của UBND TP.HCM tại Quyết định số 5872/QĐ-UBND ngày 28.10.2013.
Đồng thời Kiểm toán Nhà nước cũng yêu cầu UBND TPHCM quan tâm, chỉ đạo thực hiện việc xác nhận khối lượng, giá trị hạng mục hoàn thành để thanh toán theo quy định của hợp đồng BT.
Đối với dự án 4 tuyến đường, giá trị khối lượng hoàn thành của dự án đã được cơ quan có thẩm quyền xác nhận là 3.007,5 tỷ đồng nhưng Thành phố mới cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Nhà đầu tư tương ứng giá trị 1.841,4 tỷ đồng.
Đối với dự án cầu Thủ Thiêm 2 đến nay khối lượng hoàn thành của dự án đã đạt hơn 60% giá trị nhưng Nhà đầu tư chưa được xác nhận khối lượng và giá trị để thực hiện việc cấp chứng nhận Quyền sử dụng đất.
Việc chậm thanh toán có thể dẫn đến phát sinh chi phí của dự án theo quy định của Hợp đồng BT đã ký kết.
Kiểm toán Nhà nước đã xác định Thành phố có thiếu sót trong việc phê duyệt tổng mức đầu tư của dự án xây dựng 04 tuyến đường chính vì không kịp thời cập nhật để tính lại chi phí dự phòng trượt giá làm tăng tổng mức đầu tư chưa đúng 350,91 tỷ đồng.
Tuy nhiên, Kiểm toán Nhà nước cũng đã khẳng định khoản chi phí này đã được loại trừ ngay trong Tổng vốn đầu tư của Hợp đồng BT theo cơ chế thanh toán đồng thời được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận và được Bộ Tài chính hướng dẫn nên không ảnh hưởng đến việc cân đối thanh toán khi ký Hợp đồng BT và giá trị quyết toán dự án hoàn thành.
