Theo ông Vũ Đức Long - Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn quốc gia, hiện nay, trên các sông suối ở khu vực Bắc Bộ, lượng dòng chảy đang thiếu hụt từ 20-80% so với trung bình nhiều năm (TBNN); các sông ở khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên thiếu hụt từ 30-50%, có sông thiếu hụt trên 60%. Các hồ chứa hồ thủy điện vừa và lớn trên toàn quốc đều không đạt mực nước dâng bình thường.
Tổng dung tích các hồ chứa Hòa Bình, Tuyên Quang và Thác Bà chỉ đạt 65-85% dung tích thiết kế; các hồ ở khu vực Bắc Trung Bộ đạt khoảng 70-90%, Trung Trung Bộ đạt khoảng 40-70%, Nam Trung Bộ đạt khoảng 55-82%, khu vực Tây Nguyên đạt khoảng 80-90%.
Đối với sông Mê Kông trong mùa lũ năm 2019, lưu lượng dòng chảy vùng thượng nguồn sông Mê Kông (phần lưu vực thuộc Trung Quốc) về hạ lưu luôn ở mức thấp hơn TBNN. Từ 15.8-5.9, ở trung hạ lưu sông Mê Kông xuất hiện 01 đợt lũ, mực nước đỉnh lũ tại một số trạm chính đều vượt mức báo động lũ, sau đó xuống nhanh. Tổng lượng dòng chảy trong tháng 8-10.2019 tại trạm Kratie (Campuchia) đạt khoảng 135 tỉ m3 thiếu hụt so với TBNN khoảng 82 tỉ m3, thấp hơn cùng kỳ năm 2018 khoảng 112 tỉ m3.
Hiện nay, mực nước tại các trạm trên dòng chính sông Mê Kông ở mức thấp hơn TBNN từ 0,5-3,0m và nhiều trạm đã ở mức thấp nhất trong chuỗi số liệu quan trắc cùng kỳ. Mực nước đầu nguồn sông Cửu Long đang ở mức thấp hơn 0,4-0,7m so với TBNN và tương đương cùng kỳ năm 2015.
Dự báo trong 6 tháng tới, nguồn nước trên các sông suối trên toàn quốc được nhận định là tiếp tục thiếu hụt nhiều. Mùa khô năm 2019-2020, tình hình khô hạn, thiếu nước có nguy cơ cao xảy ra tại một số tỉnh khu vực Tây Bắc, Đông Bắc, các tỉnh ven biển Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên. Đặc biệt là khu vực Nam Bộ. Cụ thể:
Khu vực khu vực Bắc Bộ được nhận định là nguồn nước tiếp tục thiếu hụt so với TBNN, thiếu hụt nhiều nhất tập trung trong tháng 12.2019 và tháng 1.2020 (thiếu hụt từ 20-40%); khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên nguồn nước cũng được nhận định là tiếp tục thiếu hụt từ 30-60%, một số sông thiếu hụt trên 70%, tại một số sông ở ven biển Trung Bộ khả năng xuất hiện mực nước thấp nhất lịch sử.
Khu vực Nam Bộ, dòng chảy trên sông Mê Công về ĐBSCL từ tháng 12.2019-2.2020 là rất hạn chế (khả năng thiếu hụt từ 30-45% so với TBNN), tổng lượng nước về ĐBSCL khoảng 26 tỉ m3 thiếu hụt so với TBNN khoảng 3,5 tỉ m3. Từ tháng 12.2019 đến tháng 2.2020, sẽ xảy ra thiếu nước và xâm nhập mặn ở ĐBSCL ở mức sớm hơn, sâu hơn và gay gắt hơn so với trung bình nhiều năm...
Với thực tế suy giảm nguồn nước nêu trên, dự báo nguy cơ thiếu nước phục vụ gieo trồng và sinh hoạt trong năm 2020 là rất lớn.
Hiện tại, dung tích trữ nước của các hồ thủy điện lớn trên lưu vực sông Hồng đang thiếu hụt so với yêu cầu tối thiểu theo Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Hồng, các thủy điện lớn sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc cấp nước phục vụ đổ ải vụ Đông Xuân năm 2019-2020.
Bộ NNPTNT đã có văn bản số 9023/BNN-TCTL ngày 2.12.2019 báo cáo Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng về việc vận hành các hồ chứa thủy điện, liên hồ chứa để phòng, chống hạn hán, thiếu nước, phục vụ sản xuất nông nghiệp, dân sinh mùa khô năm 2019-2020.
Trong nội dung văn bản, Bộ NNPTNT đã kiến nghị Phó Thủ tướng xem xét chỉ đạo Bộ TNMT sớm trình Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định sửa đổi quy định về vận hành các hồ chứa thủy điện trên lưu vực sông Hồng trong thời kỳ xả nước gia tăng theo hướng linh hoạt hơn về mực nước yêu cầu và thời gian các đợt xả nước để phù hợp với thực tế mực nước hạ du hệ thống sông bị hạ thấp, không bảo đảm dâng đạt mức +2,2m tại Trạm Thủy văn Hà Nội như quy định hiện hành.
Bộ Công Thương cũng cảnh báo về nguy cơ thiếu điện trong năm 2020 bởi nguồn nước tại các hồ chứa đang thiếu hụt nghiêm trọng.