Từ năm 2013, khi Quỹ Bảo trì đường bộ (BTĐB) đi vào hoạt động, ngân sách trung ương và các địa phương đã được chia sẻ khó khăn, giảm gánh nặng cho ngân sách các cấp trong việc cân đối cho công tác BTĐB.
Theo cung cấp của cơ quan chức năng, năm 2016, nguồn vốn quỹ được xác định 9.888 tỷ đồng, dự kiến năm 2017 sẽ tăng tới 10.747 tỷ đồng. Mặc dù vậy, nguồn quỹ trung ương chỉ đáp ứng được gần 45% nhu cầu tối thiểu của công tác bảo trì hệ thống đường bộ.
Về công tác bảo trì đường bộ, theo cơ quan chức năng, đã xử lý 1.031 cầu, 614 điểm đen, mất an toàn giao thông, bổ sung, thay thế 13.252 biển báo hiệu đường bộ, sửa chữa, xây dựng 1.138.000 hộ lan, tường chắn, sửa chữa 76.806.418m2 đường cùng gia cố lề, mở rộng cả ngàn km mặt đường...
Theo đánh giá của Quỹ Bảo trì đường bộ Trung ương, việc thay đổi chính sách trong 5 năm hoạt động là một trở ngại không nhỏ cho hoạt động của Quỹ BTĐB. Cụ thể, do việc vận hành không đồng bộ về chính sách thu phí mô tô xe máy tại các địa phương, không có chế tài xử phạt nên Chính phủ đã ban hành Nghị định 28/2016 bãi bỏ việc thu phí xe máy. Từ đó, dẫn đến việc giảm gần 2.500 tỷ đồng so với đề án đã xây dựng, phần nào làm mất tính chủ động và vỡ kế hoạch Quỹ BTĐB đã hoạch định trong 5 năm đầu tiên.
Điều đáng nói là, việc vận hành Quỹ BTĐB có dấu hiệu lộm nhộm, thiếu thống nhất trong cung cách quản lý, điều tiết. Cụ thể, theo ghi nhận của Quỹ BTĐB trung ương, sau khi có nguồn vốn 35% từ quỹ trung ương hỗ trợ, một số địa phương đã cắt giảm phần kinh phí từ ngân sách địa phương dành cho bảo trì, dẫn đến công tác bảo trì đường bộ tiếp tục khó khăn tại những địa phương này.
Bên cạnh đó, ngoài việc thiếu vốn ở hệ thống đường tỉnh, các tuyến đường ở địa phương chưa được thống kê khoa học, chưa có kế hoạch xây dựng công tác bảo trì trung hạn, dài hạn; nhiều địa phương triển khai kế hoạch của Quỹ BTĐB còn phức tạp, qua nhiều khâu, dẫn đến công tác BTĐB tại một số địa phương không kịp thời.
Ngoài ra, kinh phí bảo dưỡng thường xuyên mới đạt 18% vốn của Quỹ, trong khi cơ cấu tỷ lệ % dành cho hoạt động này cần tăng lên đạt mức từ 22 đến 25%.
Với việc bộc lộ những bất cập nói trên, Quỹ BTĐB Trung ương nhìn nhận, năm 2017 hoạt động của Quỹ BTĐB tạm thời chưa bị gián đoạn, nhưng dự báo sang năm 2018 sẽ bộc lộ nhiều trở ngại.
Được biết, lãnh đạo Quỹ BTĐB sẽ kiến nghị Thủ tướng ban hành thí điểm áp dụng cơ chế đặc thù cho công tác bảo trì đường bộ.
