Nhiều kênh vốn rẻ cho doanh nghiệp
NH TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) là NH đầu tiên công bố giảm 1%/năm lãi suất cho vay đối với DN vừa và nhỏ. Theo đó, lãi suất cho vay ngắn hạn đối với các DN vừa và nhỏ được điều chỉnh giảm từ 0,5%-1%/năm tùy lĩnh vực ngành nghề, thời gian quan hệ tín dụng với VPBank, chất lượng thanh toán nợ…. Ngoài việc giảm lãi suất cho vay, VPBank cũng đang giới thiệu tới các SME những sản phẩm cho vay tín chấp khác biệt, giúp các DN nhỏ có thể tiếp cận dễ dàng với nguồn vốn từ ngân hàng mà không cần có tài sản thế chấp - vốn là rào cản lớn khiến cho nhiều DN không thể tiếp cận tín dụng từ ngân hàng trong những năm qua.
Tại NH TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank), các mức lãi suất cho vay đối với khách hàng vay đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế theo quy định của NHNN cũng được NH này giảm xuống từ 7,0%/năm xuống còn 6,5%/năm đối với các lĩnh vực, ngành kinh tế được ưu tiên. Ngoài mức lãi suất cho vay ưu đãi 6,5%/năm nêu trên, hiện Eximbank đang triển khai gói 9.000 tỷ đồng cho các sản phẩm cho vay ngắn hạn phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh, phù hợp với từng đối tượng khách hàng doanh nghiệp với mức lãi suất khá cạnh tranh (dưới 7%/năm).
Cụ thể, sản phẩm FIN LC đang được triển khai với mức lãi suất cho vay dao động từ 5-6%/năm dành cho các khách hàng doanh nghiệp có doanh thu từ 200 tỷ đồng trở lên. Sản phẩm FIN MME hiện đang chào khách hàng với mức lãi suất cho vay từ 6-7%/năm nếu khách hàng doanh nghiệp có doanh thu từ 50 tỷ đồng trở lên. Sản phẩm FIN SME có mức lãi suất cho vay từ 6,5 đến trên 7%/năm, phù hợp cho các khách hàng doanh nghiệp có doanh thu dưới 50 tỷ đồng.
Bốn "ông lớn" NH thương mại nhà nước cũng nhập cuộc trong làn sóng hạ lãi suất cho vay theo yêu cầu của NHNN. Kể từ ngày 10.7.2017, VietinBank tiếp tục điều chỉnh giảm lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VND về mức tối đa 6,5%/năm đối với nhu cầu vốn thuộc 5 lĩnh vực ưu tiên của Chính phủ. NH TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cũng công bố giảm từ 0,5%-1%/năm cho các đối tượng, lĩnh vực ưu tiên, khuyến khích đầu tư.
Theo đó, BIDV áp dụng mức trần lãi suất 6,5%/năm đối với cho vay ngắn hạn bằng VNĐ cho các đối tượng ưu tiên theo quy định của NHNN. Đồng thời, áp mức lãi suất cho vay tối đa 6%/năm đối với 5 lĩnh vực ưu tiên khi thỏa mãn các điều kiện cho vay của NH như DN khởi nghiệp, DN hoạt động trong lĩnh vực môi trường, DN có quan hệ tín dụng thường xuyên từ 3 năm trở lên và có năng lực tài chính, vốn tự có tham gia phương án sản xuất kinh doanh, khoản vay dự án hiệu quả… Agribank thực hiện giảm lãi suất cho vay ngắn hạn từ 7%/năm xuống còn 6,5%/năm và giảm lãi suất cho vay trung, dài hạn từ 8,5%/năm xuống còn 8%/năm.
Vietcombank cũng thông báo giảm lãi suất cho vay đối với 05 đối tượng ưu tiên theo quy định tại Thông tư 39/2016/TT-NHNN ngày 30.12.2016 từ ngày 10.7. Theo đó, lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng đồng Việt Nam với khách hàng vay để đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế được điều chỉnh giảm 0,5%/năm.
Chờ đợi hiệu ứng lan toả
Quyết định giảm lãi suất được NHNN đưa ra trong bối cảnh tỷ giá trong năm 2016, nửa đầu 2017 đang được kiểm soát tốt và ổn định. Như vậy, ngoài lãi suất cho vay ngắn hạn và lãi suất điều hành được điều chỉnh giảm thì lãi suất trần lãi suất huy động tiền gửi ngắn hạn vẫn được giữ nguyên, đồng nghĩa với việc tín dụng đầu ra lại các TCTD sẽ nhiều hơn do lãi suất giảm và sẽ tác động trực tiếp, hỗ trợ giảm chi phí lãi vay cho các doanh nghiệp có các khoản dư nợ tại các TCTD.
Thời gian qua, không ngân hàng nào muốn công khai một cách cụ thể, nhưng đa số các tổ chức tín dụng đều có chung nhận định giá thành vốn đầu vào giảm so với cùng kỳ ở nhiều mức độ khác nhau. Chênh lệch lãi suất bình quân đầu vào - đầu ra (chưa tính chi phí quản lý) của một số ngân hàng đã ở mức trên 2%/năm, thậm chí có nơi đạt 2,7-2,8%/năm do nợ xấu giảm hoặc không còn phải trích lập dự phòng rủi ro cho nợ xấu.
TS. Cấn Văn Lực cho rằng, để đưa ra quyết định giảm được lãi suất, ngân hàng đã rất nỗ lực. Tuy nhiên trong thời gian tới, để hiệu ứng chính sách được xuyên suốt phải đồng bộ các giải pháp: Thứ nhất, phải chỉ đạo quyết liệt trong xử lý nợ xấu vì nếu nợ xấu không giảm được thì cực kỳ khó giảm lãi suất. Thứ hai, phải tiếp tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng giảm chi phí hoạt động mới giảm lãi suất.
Đối với các lĩnh vực vay thông thường thì ngân hàng cần độ trễ, chứ chưa tác động ngay đến lãi suất cho vay. Đồng thời, mức giảm lãi vay tùy thuộc vào cung - cầu vốn của từng NH thương mại và mức độ hỗ trợ nguồn vốn từ NHNN khi giảm các mức lãi suất điều hành. Nhất là trong bối cảnh lãi suất huy động không thay đổi, thậm chí một số NH còn điều chỉnh tăng nhẹ để thu hút nguồn vốn từ dân cư, việc hạ lãi suất sẽ ảnh hưởng tới lợi nhuận của NH.
Về phần các doanh nghiệp, dù các NH thương mại công bố giảm lãi suất cho vay nhưng thường mức lãi suất giảm sẽ áp dụng cho các khoản vay mới. Riêng đối với những DN đang có dư nợ tại NH thường phải đến kỳ điều chỉnh mới hạ, thông thường mỗi khoản vay từ 3-6 tháng sẽ điều chỉnh lãi suất một lần. Tuy nhiên, với việc lãi suất giảm 0,5%/năm cũng giúp DN rất nhiều trong giảm chi phí tài chính, trong bối cảnh nhiều chi phí đầu vào liên tục tăng trong thời gian qua.
Đơn cử như trường hợp tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai (HAG-Hose) hiện còn nợ các ngân hàng khoảng 22.000 tỉ đồng. Chỉ cần lãi suất vay giảm 0,5%/năm, thì chi phí lãi vay của HAG sẽ bớt đi hàng trăm tỉ đồng/năm. Giảm lãi vay là một trong những yếu tố ảnh hưởng tích cực trực tiếp đến giá thành sản phẩm và gián tiếp đến sức mua của toàn xã hội.
Ngoài ra, vấn đề được nhiều DN quan tâm là việc triển khai chính sách của các NH thương mại để dòng vốn rẻ lan tỏa đến đúng các lĩnh vực ưu tiên theo yêu cầu của NHNN, thay vì chảy vào các lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro.
