Sáng 29.5, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày trước Quốc hội Tờ trình phân bổ dự phòng chung vốn ngân sách trung ương trong nước còn lại và 10.000 tỉ đồng từ nguồn điều chỉnh giảm nguồn vốn dự kiến bố trí cho các dự án quan trọng quốc gia của Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020.
Theo tờ trình, Chính phủ kiến nghị Quốc hội được cho phép bố trí 4.069 tỉ đồng từ nguồn 10.000 tỉ đồng điều chỉnh giảm nguồn vốn các dự án quan trọng quốc gia để thanh toán nợ đền bù, giải phóng mặt bằng dự án đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng của Bộ Giao thông Vận tải.
Lý do được Chính phủ đưa ra là, thực hiện Nghị quyết số 71/2018/QH14, phương án phân bổ nguồn vốn này của Chính phủ đã ưu tiên bố trí cho các dự án phòng, chống, khắc phục thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, gia cố đê, kè, xây dựng hồ đập, phòng, chống, khắc phục sạt lở bờ sông, bờ biển...
Bên cạnh đó, những năm qua, Chính phủ đã ưu tiên sử dụng nguồn dự phòng ngân sách trung ương hằng năm để hỗ trợ các địa phương cả nước, nhất là khu vực ĐBSCL, miền Trung, miền núi phía Bắc, thực hiện các dự án thuộc tiêu chí này.
Riêng trong hai năm 2017, 2018, số vốn hỗ trợ các địa phương từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương đạt trên 12,5 nghìn tỉ đồng.
Việc dành một phần vốn ngân sách Trung ương từ nguồn 10.000 tỉ đồng để thanh toán nợ hỗ trợ chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng cho dự án Đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng theo cam kết trước đây của Chính phủ “là khả thi”, “thuộc nghĩa vụ của ngân sách trung ương”, phù hợp với Nghị quyết của Quốc hội và nhằm triển khai thực hiện kết luận của Bộ Chính trị về Đề án Tái cơ cấu Ngân hàng Phát triển Việt Nam.
Dự án đường ôtô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng được Thường trực Chính phủ quyết định giao Ngân hàng Phát triển Việt Nam chủ trì huy động vốn và thành lập Tổng công ty Phát triển hạ tầng và Đầu tư tài chính Việt Nam (VIDIFI) để thực hiện đầu tư hợp đồng BOT theo cơ chế thí điểm quy định tại Quyết định số 1621/QĐ-TTg ngày 29.11.2007.
Dự án được khởi công ngày 19.5.2008 và hoàn thành, đưa vào khai thác toàn bộ vào ngày 5.12.2015.
Vậy nhưng, khoản tiền ngân sách nợ giải phóng mặt bằng hơn 4.000 tỉ đồng “treo lơ lửng” nhiều năm nay khiến dự án này lâm cảnh khó khăn. Bởi từ khi dự án triển khai đến nay đã hơn 10 năm, các khoản Nhà nước cam kết hoàn trả cho nhà đầu tư theo Quyết định số 746/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ vẫn chưa được thực hiện. Do đó, VIDIFI vẫn phải tiếp tục vay VDB các khoản tham gia, hỗ trợ của Nhà nước theo cam kết với lãi suất bình quân 10%/năm.
Tính đến cuối 2018, chi phí lãi vay phát sinh thêm do các khoản hỗ trợ của nhà nước theo Quyết định 746 của Nhà nước chưa được thực hiện ước tính lên đến khoảng 800 tỉ đồng.
