Ngày 27.7.2020, Cuộc họp Ban điều hành Tổ chức Các cơ quan Kiểm toán tối cao châu Á (ASOSAI) lần thứ 55 được tổ chức theo hình thức trực tuyến, dưới sự chủ trì của Kiểm toán nhà nước (KTNN) Việt Nam - Chủ tịch ASOSAI nhiệm kỳ 2018-2021. Cuộc họp có sự tham dự của 12 SAI thành viên Ban điều hành ASOSAI.
Tại Cuộc họp lần này, các thành viên Ban điều hành tập trung thảo luận những vấn đề nghị sự quan trọng của ASOSAI như: Hoạt động phát triển năng lực của ASOSAI; Sự hợp tác của ASOSAI với các tổ chức khu vực, mục tiêu và ưu tiên chiến lược ASOSAI giai đoạn 2022-2027; Kế hoạch hoạt động của Nhóm công tác ASOSAI về Kiểm toán môi trường giai đoạn 2020-2022; Báo cáo về Đề án nghiên cứu ASOSAI lần thứ 12; Báo cáo của Ủy ban đặc biệt nghiên cứu việc thành lập Nhóm công tác ASOSAI về Thực hiện mục tiêu phát triển bền vững và vai trò của ASOSAI trong việc hỗ trợ các SAI thành viên ứng phó với đại dịch COVID-19.
Đáng chú ý, tại Cuộc họp lần này, KTNN Việt Nam trình bày “Báo cáo về cuộc kiểm toán hợp tác về môi trường của ASOSAI tại khu vực Đông Nam Á giai đoạn 2020-2021” với chủ đề “Kiểm toán việc quản lý nguồn nước lưu vực sông Mê Công gắn với việc thực hiện mục tiêu phát triển bền vững”.
KTNN Việt Nam đánh giá, sông Mê Công là con sông lớn thuộc khu vực Đông Nam Á, chảy qua địa phận của 6 quốc gia gồm Campuchia, Trung Quốc, Lào, Mianma, Thái Lan và Việt Nam. Đây là con sông có tính chiến lược và quyết định sự sống còn về mặt môi sinh và an ninh nguồn nước của hàng triệu cư dân hàng nghìn năm nay.
Những năm gần đây, vùng hạ nguồn sông Mê Công liên tục bị ảnh hưởng và đối mặt với nguy cơ mất an ninh nguồn nước với tình trạng gia tăng hạn hán, ngập mặn, sạt lở đất, triều cường… do biến đổi khí hậu.
Ngoài ra, nguyên nhân còn do việc gia tăng xây dựng thủy điện ở thượng nguồn để khai thác sử dụng nước trên các sông nhánh và dòng chính sông Mê Công làm dòng chảy thay đổi, ảnh hưởng đến hạ lưu.
Cuộc kiểm toán lần này do KTNN Việt Nam chủ trì kỳ vọng kêu gọi sự quan tâm của các quốc gia và cộng đồng quốc tế về vấn đề môi trường và phát triển bền vững trong khu vực, đồng thời tìm kiếm giải pháp mang tính bền vững cho lưu vực sông Mê Công.
Theo kế hoạch, cuộc họp khởi động trực tuyến được tổ chức vào quý IV/2020. Đặc biệt, giai đoạn kết thúc kiểm toán cuối 2021, hội thảo quy mô khu vực Châu Á được tổ chức để chia sẻ báo cáo kiểm toán và thông lệ tốt về kiểm toán môi trường và mục tiêu phát triển bền vững giai đoạn 2018-2021 với sự tham gia của các SAI, giới nghiên cứu và chuyên gia quốc tế đầu ngành.
Giai đoạn 2012-2013, SAI Campuchia, Lào, Mianma, Thái Lan và Việt Nam đã thực hiện thành công cuộc kiểm toán song song về vấn đề nước lưu vực sông Mê Công.
Kết quả kiểm toán cho thấy ở phạm vi quốc gia, thực trạng khai thác, sử dụng nước bất hợp lý và ô nhiễm nguồn nước có xu hướng gia tăng nghiêm trọng. Ở phạm vi khu vực, Hiệp định Mê Công 1995 chưa được thực hiện hiệu quả và thiếu sự hợp tác, hỗ trợ của cộng đồng quốc tế…
