“Tiếp sức” để DN Việt Nam vượt qua thách thức
Ông Đậu Anh Tuấn - Trưởng ban Pháp chế - Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam VCCI) nêu ý kiến, bên cạnh những cơ hội, thì EVFTA cũng đặt các DN Việt Nam trước hàng loạt thách thức, trong đó, việc thực thi các cam kết trong EVFTA về các vấn đề thể chế, chính sách pháp luật sau đường biên giới, môi trường kinh doanh và chính sách, pháp luật Việt Nam sẽ có những thay đổi, cải thiện theo hướng minh bạch hơn, thuận lợi và phù hợp hơn với thông lệ quốc tế đặt ra những khó khăn không nhỏ. EU là thị trường xuất khẩu nông lâm thủy sản lớn thứ hai của Việt Nam (chiếm 15-17% kim ngạch xuất khẩu), chỉ sau Trung Quốc (20-22%), với các mặt hàng chủ lực như: Càphê, thủy sản, hạt điều, rau, củ nhiệt đới. Ở chiều ngược lại, Việt Nam cũng nhập khẩu từ EU các mặt hàng thực phẩm: Trứng, sữa, mật ong, thịt gà, thịt bò, rau củ xứ lạnh… Đây là cơ hội, nhưng cũng là thách thức. “Hiểu biết về Hiệp định EVFTA của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam không nhiều. Hơn nữa, khả năng thay đổi để thích hợp với EVFTA cũng khá hạn chế khi có tới 40% DN khó cải thiện điều kiện lao động; 55% DN khó đầu tư vào công nghệ mới; 59% DN khó đáp ứng yêu cầu nội địa hóa… ”Ông Đậu Anh Tuấn nói.
Còn theo ông Tô Hoài Nam - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội DN vừa và nhỏ, điểm yếu của DN Việt là không hợp tác được với nhau. Muốn hợp tác với nhau, các DN phải luôn luôn tự cường và liêm khiết. Để làm vậy, đầu tiên phải tôn trọng và cam kết thương hiệu, hàng hoá, giữa các DN với nhau và với bạn hàng.
Ông Ngô Đức Minh - Phó vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Công Thương) đánh giá, DN Việt Nam cần tận dụng tối đa cơ hội từ giảm thuế mang lại, song muốn vào được thị trường EU, ngoài việc không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm đáp ứng chuẩn EU, DN cần nghiên cứu kỹ và cập nhật chính sách mặt hàng, tìm hiểu về rào cản về kỹ thuật, xuất xứ hàng hóa, thủ tục hải quan, chỉ dẫn địa lý, pháp luật thương mại, kinh tế của từng thành viên EU… để tránh những rủi ro trong quá trình giao thương hàng hóa.
Cơ hội và sức ép hợp lý
Theo ông Đậu Anh Tuấn, sức ép cạnh tranh mà EVFTA mang lại được nhận định là sức ép cạnh tranh lành mạnh, có chọn lọc và theo lộ trình phù hợp. Do đó, EVFTA cũng là cơ hội, sức ép hợp lý để các doanh nghiệp Việt Nam điều chỉnh, thay đổi phương thức kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh của mình.
Hiện nay, Chính phủ đang chỉ đạo rà soát, hoàn thiện thể chế, chính sách đầu tư, kinh doanh, theo đó sẽ nghiên cứu, rà soát, đề xuất trình Quốc hội xem xét sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành một số đạo luật quan trọng như Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Đất đai, Luật Xây dựng, Luật Bảo vệ môi trường, Bộ Luật lao động và một số Luật về thuế... để phù hợp với các quy định và tuân thủ nguyên tắc hợp tác trong khuôn khổ EVFTA đưa ra.
Đối với xuất khẩu của Việt Nam, ngay khi Hiệp định có hiệu lực, EU sẽ xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với khoảng 85,6% số dòng thuế, tương đương 70,3% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU. Sau 7 năm kể từ khi Hiệp định có hiệu lực, EU sẽ xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với 99,2% số dòng thuế, tương đương 99,7% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Đối với khoảng 0,3% kim ngạch xuất khẩu còn lại, EU cam kết dành cho Việt Nam hạn ngạch thuế quan với thuế nhập khẩu trong hạn ngạch là 0%.
Như vậy, có thể nói gần 100% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU sẽ được xóa bỏ thuế nhập khẩu sau một lộ trình ngắn. Cho đến nay, đây là mức cam kết cao nhất mà một đối tác dành cho ta trong các hiệp định FTA đã được ký kết. Lợi ích này đặc biệt có ý nghĩa khi EU liên tục là một trong hai thị trường xuất khẩu lớn nhất của ta hiện nay.
* Hiệp định EVFTA như đường cao tốc nối giữa kinh tế Việt Nam và Châu Âu
Phóng viên báo Lao Động đã có cuộc trò chuyện với PGS. TS Phạm Tất Thắng, Nghiên cứu viên cao cấp, Viện Nghiên cứu Thương mại (Bộ Công Thương). Ông Thắng cho biết: “Hiệp định EVFTA mở ra cơ hội cho Việt Nam phát triển bền vững kinh tế mở ra thế giới. Nếu Việt Nam đưa được hàng hoá vào thị trường Châu Âu thì đó là giấy chứng nhận, thông hành để đưa hàng ra thế giới. Ngoài ra, để đưa được hàng vào EU thì các doanh nghiệp Việt Nam cần vượt qua chính mình, từ bỏ thói quen làm ăn chụp giật, thiếu liên kết, không vào các chuỗi, không tạo niềm tin khi hợp tác”.
´ Thưa ông, Hiệp định EVFTA được thông qua thì cơ hội nào mở ra cho cả Việt Nam và EU?
Phía Việt Nam, trước hết sẽ có điều kiện đưa hàng hoá của Việt Nam vào thị trường lớn và cao cấp. Nói như Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thì Hiệp định này như con đường cao tốc nối liền kinh tế VN và kinh tế Châu Âu, nền kinh tế lớn nhất hành tinh. Đó là cái lợi rất nhiều.
Thứ nhất, đó là cơ sở để Việt Nam cải cách thể chế chính trị theo hướng mở, đòi hỏi VN cải cách thể chế căn cứ vào điều chúng ta cam kết như một tiêu chí để cải cách thể chế, điều chỉnh luật pháp.
Thứ hai, nhiều mặt hàng có thể mạnh của Việt Nam sẽ có điều kiện vào các thị trường lớn của Liên minh Châu Âu như dệt may, giày dép, thuỷ hải sản, rau quả, đồ gỗ, hàng điện tử, điện thoại… Những sản phẩm đặc trưng của vùng nhiệt đới để đưa vào Châu Âu như hạt tiêu, cà phê, cao su, điều…
Thứ ba, đó là Hiệp định thương mại tự do và bảo hộ thứ 4 thì chúng ta có điều kiện tiếp nhận các nguồn vốn và công nghệ hiện đại từ Liên minh Châu Âu vào Việt Nam, đặc biệt là một số lĩnh vực đòi hỏi công nghệ cao.
Thứ tư, các thị trường vĩ mô có điều kiện tiếp cận các dịch vụ hiện đại của Châu Âu như ngân hàng, y tế, hành chính, thiết bị y tế, giáo dục, logistic… Về phía Liên minh Châu Âu, họ có điều kiện tiếp cận các dự án nhà nước của Việt Nam...
Bên cạnh lợi ích lớn thì vẫn có rủi ro lớn. Hiệp định được thông qua đẩy một số lĩnh vực sản xuất Việt Nam vào thế cạnh tranh không công bằng, đặc biệt là các ngành mà chúng ta yếu thế như chăn nuôi. Nhưng chính cái yếu thế đó lại làm cho Việt Nam cần vươn lên, đầu tư, gặp những thách thức là thói quen, cần thay đổi nếu muốn đưa hàng hoá và thị trường EU. Lan Hương (ghi)
* Thị trường EU quyết định mở cửa cho Việt Nam ở mức độ rất cao với số dòng thuế được giảm tới hơn 90%, hầu hết các mặt hàng Việt Nam xuất khẩu vào EU đều được giảm thuế. Tốc độ giảm thuế nhanh, sau 7 năm thì tất cả các mặt hàng đều được giảm thuế. Lợi ích này đặc biệt có ý nghĩa khi EU liên tục là một trong hai thị trường xuất khẩu lớn nhất của ta hiện nay.(Chuyên gia kinh tế - TS Phạm Chi Lan)
* Việt Nam cần nhanh chóng gỡ thẻ vàng thủy sản (IUU) để ngành thủy sản có thể tận dụng được hiệu quả nhất cơ hội tăng xuất khẩu và ưu đãi thuế quan.
(Chuyên gia kinh tế - TS Ngô Trí Long)
