Kiểm toán toàn bộ dự án sẽ khó thu hút, huy động nguồn vốn
Tiếp tục chương trình làm việc của Kỳ họp thứ 9, sáng 28.5, Quốc hội nghe Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP).
Với vai trò là một trong các phương thức huy động nguồn lực từ khu vực tư nhân, đầu tư theo phương thức đối tác công - tư (PPP) đã và đang trở thành một trong những mô hình hợp tác có hiệu quả giữa Nhà nước và tư nhân trong lĩnh vực phát triển kết cấu hạ tầng ở Việt Nam. Để tiếp tục thu hút nguồn lực đầu tư, Chính phủ đã trình Quốc hội dự án Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh, sau khi xin ý kiến đại biểu Quốc hội, hiện còn có ý kiến khác nhau, trong đó có việc kiểm toán dự án PPP.
Một số ý kiến cho rằng Kiểm toán Nhà nước chỉ kiểm toán tài sản công, tài chính công trong dự án PPP, không kiểm toán vốn đầu tư tư nhân trong dự án. Một số ý kiến khác cho rằng dự án PPP bản chất là đầu tư công, nên phải kiểm toán toàn bộ, kể cả phần đầu tư từ nguồn vốn tư nhân.
Về vấn đề này, theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, bản chất dự án PPP là nhằm mục tiêu công nhưng có sự kết hợp công - tư trong đầu tư vốn, quản trị dự án, dự án đã trải qua quá trình lựa chọn nhà đầu tư với nhiều quy trình, thủ tục chặt chẽ.
Mặt khác, Hiến pháp và pháp luật về kiểm toán Nhà nước quy định Kiểm toán Nhà nước chỉ thực hiện kiểm toán tài chính công, tài sản công. Do đó, nếu quy định kiểm toán toàn bộ dự án, kể cả phần vốn đầu tư từ khu vực tư nhân sẽ khó thu hút, huy động được nguồn vốn từ khu vực tư nhân cho sự phát triển.
Cần kiểm toán ngay ở quá trình chọn nhà đầu tư
Tại phiên thảo luận về dự án luật này, nhiều đại biểu Quốc hội cũng tranh luận về vấn đề kiểm toán dự án PPP.
Theo đại biểu Đỗ Văn Sinh - Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, nếu đặt vấn đề kiểm toán một cách toàn diện cũng hợp lý. Bởi vì có những dự án, nhà đầu tư yêu cầu nhà nước hỗ trợ mặt bằng, đền bù thì đây hoàn toàn là tài sản công cần kiểm toán.
Còn toàn bộ tài sản của nhà đầu tư thì chỉ kiểm soát giá trị đầu ra (Ví dụ con đường dài bao nhiêu, chất lượng, lưu lượng xe thế nào, nước sạch cung cấp bao nhiêu m3/ngày, giá bao nhiêu?).
Ông cho rằng trong dự án luật đã có 3 nội dung cần kiểm toán toàn diện, quy định như vậy đúng quy định của Hiến pháp.
Chẳng hạn cần kiểm toán quá trình thẩm định đấu thầu, để đảm bảo khi phê duyệt dự án thì dự án đó phải có chất lượng, chọn được nhà đầu tư chất lượng. Thứ hai là kiểm toán toàn bộ về đánh giá chất lượng sản phẩm đầu ra cho xã hội. Thứ ba là kiểm toán toàn bộ giá trị tài sản khi nhà đầu tư chuyển gia cho nhà nước.
“Nếu dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước thì kiểm toán một cách toàn diện theo luật đầu tư công, nếu phần liên quan đến vốn nhà nước và vốn tư nhân, hoặc hoàn toàn vốn tư nhân thì trong luật đã quy định là phải thuê kiểm toán độc lập để đảm bảo minh bạch. Tôi cho rằng thiết kế như vậy vừa đúng Hiến pháp, đảm bảo quyền lợi của nhà đầu tư, của nhà nước, nhân dân” – ông Sinh nhấn mạnh.
Còn theo Đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Đoàn tỉnh Lạng Sơn), dự án PPP mang cơ chế đặc thù, là hợp tác giữa nhà nước và tư nhân.
Ông cho rằng, Kiểm toán Nhà nước chỉ cần xem xét kiểm toán quá trình chuẩn bị dự án, quá trình xây dựng, cần thiết kiểm toán cả phần vốn của nhà nước theo các lĩnh vực cụ thể (nếu có). Khi dự án đi vào triển khai, sau một thời gian ổn định, cũng nên kiểm toán chỉ số liên quan đến chất lượng dịch vụ để đánh giá hiệu quả của dự án.
"Tôi cho rằng không nên kiểm toán toàn bộ dự án mà chỉ kiểm toán một phần, nếu không sẽ gây khó khăn, vướng mắc cho nhà đầu tư" ông Thành nêu quan điểm.
