Lái xe phải là cư dân biên giới
Tại lối mở cầu phao tạm Km3+4 cửa khẩu vùng biên Móng Cái vào sáng 14.4, chúng tôi chứng kiến một không khí ảm đạm đối với hoạt động xuất nhập khẩu (XNK). Mặc dù theo thông báo lịch thông quan các mặt hàng trong tuần từ phía Trung Quốc, nhưng trong ngày 13.4, các mặt hàng như thủy sản tươi sống, ướp đá và các mặt hàng hoa quả không có xe hàng nào của các doanh nghiệp (DN) XK được sang phía Trung Quốc. Gần 10 chiếc xe ăn chực, nằm chờ từ cả tuần nay đang chật vật chờ thông quan.
Nguyên nhân, theo các DN, là do thiếu lái xe trung chuyển hàng hóa. Bởi theo quy định từ hai phía Trung Quốc và Việt Nam, để đảm bảo công tác phòng, chống dịch COVID-19, hai bên phải thành lập đội lái xe trung chuyển hàng hóa là người thuộc cư dân biên giới - là người dân của 2 thành phố Đông Hưng (Trung Quốc) và Móng Cái (Việt Nam).
Tình trạng khan hiếm lái xe không chỉ xảy ra đối với hoạt động XNK tại cầu phao tạm Km3+4 mà các DN XNK hàng hóa tại cầu Bắc Luân II cũng rơi vào cảnh tương tự. Từ những ngày đầu tháng 4, hàng trăm xe tải, xe chở container nối đuôi nhau xếp thành những hàng dài trên đường dẫn lên cầu Bắc Luân II suốt nhiều ngày để chờ sang Trung Quốc bốc xếp hàng hóa cũng bởi một phần nguyên nhân là thiếu lái xe.
Một nguyên nhân khác, hoạt động XNK hàng hóa tại lối mở cầu phao tạm Km3+4 bị vướng mắc do thời gian quy định thông quan phía bạn. Nếu như trước đây, thời gian thông quan diễn ra sớm và kéo dài thì nay rút xuống: Buổi sáng từ 8- 11 giờ, buổi chiều từ 12-14 giờ khiến một số lái xe khi vận chuyển hàng hóa sang Trung Quốc sẽ phải lưu lại qua hôm sau.
Ông Lương Xuân Đào - Phó Giám đốc Cty CP Thành Đạt - cho biết: “Nhiều ngày trước, các DN đã tập kết hàng hóa tại cảng và làm các thủ tục cần thiết, song trong ngày 14.4 không có lái xe tại cảng. Chúng tôi đã liên hệ với 48 lái xe thuộc đội lái xe trung chuyển của thành phố nhưng không có lái xe nào nhận vận chuyển giao hàng cho các DN. Do quy định thời gian thông quan ngắn, toàn bộ lái xe đã “chạy” sang lái cho các DN XNK tại Cầu Bắc Luân II”.
Thuê lái xe khó hơn “lên giời”
Đó là lời than vãn của Ông Phạm Văn Tuệ - đại diện Công ty CP FOCOCEV Việt Nam (trụ sở tại TP.Hồ Chí Minh). Theo ông Tuệ, DN mới xuất khẩu bột sắn và một số mặt hàng khô qua lối mở này từ đầu năm nay. Những ngày đầu, với mức chi phí 2,5 triệu đồng/ngày trả cho lái xe container, DN vẫn thuê được lái xe. Tuy nhiên, từ mấy ngày nay, việc thuê lái xe ở đây khó hơn “lên giời”. “Chúng tôi cũng đã có phương án chuyển khẩu đối với một số mặt hàng khô để giảm thiểu thiệt hại” - ông Tuệ nói.
Từ thực tế này, nhiều DN không mặn mà với việc XK hàng hóa qua lối mở cầu phao tạm Km3+4 mà chuyển cửa khẩu để giải phóng hàng hóa, giảm thiểu thua lỗ. Chỉ tính riêng mặt hàng hoa quả, từ ngày 28.3, có 16 DN vào làm hàng tại cảng Thành Đạt với 37 container. Do không xuất được hàng, thời gian lưu kho bãi quá lâu, 16 DN này đã “quay đầu” chuyển khẩu.
Tìm hiểu của phóng viên Lao Động, nhiều lô hàng của DN vào cảng từ ngày 28.3, kiểm dịch xong từ ngày 31.3 nhưng đến nay vẫn lưu kho, gây thiệt hại cho DN hàng trăm triệu đồng. Việc giải quyết thủ tục của các lực lượng chức năng cửa khẩu cầu Bắc Luân II - phía Đông Hưng cũng chậm, năng lực bốc xếp hàng hóa phía Đông Hưng (Trung Quốc) hạn chế cộng với các quy định riêng đối với lái xe trung chuyển hàng hóa XNK khiến cho hoạt động XNK thường xuyên xảy ra ùn tắc.
Trước thực trạng này, ngày 10.4, TP.Móng Cái đã gấp rút thành lập tổ lái xe trung chuyển hàng hóa XNK qua cửa khẩu, lối mở trên địa bàn gồm 117 người là cư dân biên giới thuộc thành phố nhằm đáp ứng nhu cầu lái xe của các DN. Tổ lái xe hoạt động trên cơ sở DN và lái xe tự thỏa thuận mức giá chung, phù hợp hiện nay là từ 2,8-3 triệu đồng/ngày (đối với ngày thứ nhất) và từ 1-1,5 triệu đồng đối với ngày lưu xe thứ 2. Tình trạng này đã cải thiện nhanh chóng từ đầu tháng 3 đến nay, số lượng xe 2 chiều có ngày cao nhất đạt trên 200 xe/ngày, tập trung nhiều ở cửa khẩu Bắc Luân II.
Ông Nguyễn Tiến Dũng - Chủ tịch UBND TP.Móng Cái - nói rằng: Ngoài làm cầu nối giữa các DN và lái xe, để tạo điều kiện thuận lợi cho việc thông quan hàng hóa nhanh chóng, các ngành chức năng tại cửa khẩu đã rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục, thông quan. Hiện TP.Móng Cái tiếp tục tổ chức hội đàm với TP.Đông Hưng (Trung Quốc) để có những giải pháp thúc đẩy hoạt động XNK các bên, nhưng phải đảm bảo nghiêm ngặt công tác phòng dịch mỗi nước.
Ùn ứ hàng hóa tại các cửa khẩu: Tìm giải pháp tăng năng lực thông quan
Bộ Công Thương cho biết, tính tới ngày 16.4, tổng số xe lũy kế từ đầu dịch COVID-19 (đầu tháng 2) tại các tỉnh giáp Trung Quốc là hơn 50.000 xe xuất khẩu và hơn 43.000 xe nhập khẩu. Hiện vẫn còn tồn hơn 2.300 xe, trong đó nhiều nhất vẫn là ở các cửa khẩu của tỉnh Lạng Sơn.
Trước tình hình này, UBND các tỉnh tiếp giáp Trung Quốc đã và đang triển khai các giải pháp để tháo gỡ khó khăn trong xuất khẩu hàng hoá. Điển hình, UBND tỉnh Lạng Sơn tiếp tục bổ sung danh sách đội lái xe chuyên trách tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, cửa khẩu Tân Thanh và phương án phân luồng, điều tiết phương tiện vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu trong thời gian phòng chống dịch COVID-19.
Ông Nguyễn Công Trưởng - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn - cho hay, tỉnh yêu cầu Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn thông báo công khai phương án phân luồng, điều tiết phương tiện vận chuyển hàng hóa XNK; chủ trì, phối hợp gửi công hàm, trao đổi, hội đàm với các cơ quan tương ứng phía Quảng Tây, Trung Quốc đề nghị khôi phục thời gian thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu để giải phóng lượng hàng hóa đang tồn tại các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh. Nguyên Anh
