cần cơ chế giá điện mới phù hợp hơn

Chưa thể xóa bỏ cơ chế giá điện bậc thang

Văn Nguyễn |

Mới đây, Tập đoàn Điện lực Việt Nam phải thừa nhận rằng, cơ chế biểu giá sinh hoạt nhiều bậc thang gây phức tạp trong công việc thanh toán tiền điện và khó nhận được sự thông cảm, đồng thuận của người dân. Thực tế này đặt ra cơ chế giá điện sinh hoạt mới cần được điều chỉnh phù hợp theo sự phát triển của đời sống kinh tế xã hội, nhưng vẫn đảm bảo minh bạch, hài hòa lợi ích của nhà nước, doanh nghiệp và người dân.

Có gần 10 lần điều chỉnh trong vòng 26 năm trở lại đây nhưng ở lần điều chỉnh nào, biểu giá điện bậc thang mới cũng trở thành chủ đề gây nhiều tranh luận, thậm chí là những phản ứng trong xã hội. Bộ Công Thương từng đề xuất các phương án điện một giá song cũng phải nhanh chóng rút lại do gặp nhiều phản ứng trái chiều.

9 lần thay đổi bậc thang giá điện

Ở thời điểm hiện nay, biểu giá điện sinh hoạt đang được Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) áp dụng theo hai phương thức là bậc thang 6 bậc, càng dùng nhiều giá điện càng đắt và phương thức cho phép người dùng trả theo một mức giá cố định (2.461 đồng/kWh) căn cứ vào dữ liệu trong côngtơ thẻ trả trước. Các bậc thang này chia biểu giá điện thành 6 cấp giá khác nhau, từ 0 - 50kWh, 51 - 100kWh, 101 - 200kWh, 201 - 300kWh, 301 - 400kWh và từ 401kWh trở lên với giá điện tăng dần từ 1.678 đồng/kWh ở bậc thang đầu tiên đến cao nhất 2.927 đồng/kWh cho bậc thang cuối cùng.

Trước khi áp dụng biểu giá bậc thang nói trên, thực tế từ năm 1994 khi biểu giá điện sinh hoạt được chuyển từ phương thức tính theo định mức và ngoài định mức, sang áp dụng biểu giá điện sinh hoạt theo bậc thang tiêu thụ, các bậc thang này liên tiếp trải qua rất nhiều lần điều chỉnh khác nhau.

Cụ thể bậc thang giá điện năm 1994 chỉ có 3 bậc, nâng lên 4 bậc năm 1995, 5 bậc năm 1997, 6 bậc năm 2007, 7 bậc năm 2009, 6-7 bậc năm 2011 và lại giảm xuống còn 6 bậc từ năm 2015. Đáng chú ý là trong khi giá bán lẻ điện sinh hoạt liên tục được điều chỉnh trong những năm gần đây, cơ chế biểu giá điện bậc thang nói trên được EVN xây dựng và được Chính phủ chấp thuận, Bộ Công Thương ban hành áp dụng từ giữa tháng 3.2015 và duy trì áp dụng cho đến tận thời điểm hiện nay.

Điều bất ngờ là cơ chế giá điện 6 bậc thang ngay từ khi bắt đầu áp dụng vào năm 2015 lại được chính ngành điện thừa nhận là gây nhiều phức tạp khi thanh toán, trái ngược với logic tiêu dùng hàng hóa thông thường và vì vậy khó nhận được sự thông cảm, đồng thuận của người dân. Trong đề án cải tiến cơ cấu biểu giá điện, EVN thừa nhận biểu giá sinh hoạt có nhiều bậc thang gây phức tạp trong công việc thanh toán tiền điện với khách hàng.

Tiền điện thanh toán mỗi tháng phụ thuộc vào lượng điện sử dụng của khách hàng, lượng điện sử dụng càng cao áp ở mức giá cao ngược với logic tiêu dùng hàng hoá thông thường là càng mua nhiều càng rẻ, dễ làm cho khách hàng khó hiểu, khó kiểm tra, theo dõi dẫn đến khó thông cảm. “Do có nhiều nấc thang nên việc ghi chỉ số nếu không chú ý cẩn trọng dễ gây sai sót khi tính toán số lượng tiền điện thanh toán, tạo dư luận trong xã hội. Mặt khác, khi có sự thay đổi về giá bán điện, tháng có thay đổi phải thực hiện quy định nội suy lượng điện tính theo giá cũ nên cũng có nhiều ý kiến chưa đồng thuận từ khách hàng sử dụng điện” -  EVN đánh giá.

Chưa thể xóa bỏ cơ chế bậc thang

Đặt trong bối cảnh trên, các phương án điều chỉnh cơ chế giá điện được Bộ Công Thương đề xuất mới đây gây nhiều chú ý với việc lần đầu tiên đưa ra cơ chế biểu giá điện 1 giá mà trong trường hợp được áp dụng, người dân có thể lựa chọn áp dụng biểu giá điện bậc thang hoặc biểu giá một giá phù hợp với nhu cầu sử dụng điện thực tế.

Tuy nhiên việc áp dụng biểu giá điện 1 giá khiến giá điện được tính tương đương tới 145 - 155% giá điện bình quân và do đó gây ra nhiều phản ứng. Dù đảm bảo tính công bằng khi mọi hộ dân đều được sử dụng điện với mức giá như nhau, các tính toán cho thấy, giá điện 1 giá sẽ bị đẩy lên thành 2.700 - 2.890 đồng/kWh, gần sát hai mức giá cao nhất trong bậc thang 6 bậc và điều này khiến các hộ nghèo, hộ thu nhập thấp thường sử dụng ít điện phải chịu nhiều thiệt thòi so với biểu giá bậc thang đang được áp dụng.

Bên cạnh đó, các phương án bổ sung mới về điện 1 giá lần đầu được đưa ra lấy ý kiến cũng nhận được nhiều ý kiến của giới chuyên gia về việc chưa giải quyết được mục tiêu đặt ra và kỳ vọng của công chúng đối với phương án điện một giá.

Ông Nguyễn Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công Thương) - cũng nhìn nhận, các phương án 1 giá dù có ưu điểm như sẽ cho thêm khách hàng được lựa chọn biểu giá theo phương án 1 giá hoặc bậc thang nhưng có hạn chế lớn nhất là không khuyến khích được khách hàng sử dụng điện tiết kiệm. Đây cũng là yếu tố khiến Cục Điều tiết Điện lực quyết định kiến nghị cho rút lại các phương án điện 1 giá, chỉ giữ lại các phương án giảm bậc thang giá điện từ 6 bậc hiện nay xuống còn 5 bậc để tiếp tục lấy ý kiến.

Trước đó khi bàn thảo về việc xây dựng một biểu giá điện bán lẻ phù hợp trong tương lai, GS Trần Đình Long - Phó Chủ tịch Hội Điện lực Việt Nam - cho rằng, giá điện 1 giá hay giá thống nhất cho mọi mức độ là tương lai mà Việt Nam sẽ tiến đến. Trong kế hoạch mà Cục Điều tiết Điện lực có đề xuất với Chính phủ, thị trường bán lẻ điện phải đến giai đoạn 2023 - 2025 mới hoàn tất và đến lúc đó mới có thể không còn câu chuyện giá bậc thang.

Chính vì vậy theo GS Trần Đình Long, trong khoảng 5 năm nữa, Việt Nam mới tiến đến hoàn tất thị trường bán lẻ điện và từ nay đến thời điểm đó, bậc thang giá điện cần phải trải qua một giai đoạn quá độ để có thể giảm dần từ 6 bậc hiện nay xuống còn 5 bậc, sau đó giảm tiếp xuống còn 3 bậc để có thể giảm xuống chỉ còn 1 bậc vào năm 2025. Trong tương lai gần, biểu giá bậc thang cần được nghiên cứu theo chiều hướng giảm bớt xuống 3 bậc và các bậc có thể không tính theo hộ gia đình mà theo từng người sử dụng.

Cần tính toán các bậc thang giá điện phù hợp

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải, việc xây dựng cơ cấu biểu giá bán lẻ điện cần đảm bảo hài hòa quyền lợi của các đối tượng trong xã hội cũng như các yêu cầu về việc cung cấp đủ điện, đảm bảo giá điện hợp lý và minh bạch. Tuy nhiên trong bối cảnh còn thiếu điện và cần khuyến khích tiết kiệm điện, sẽ là không phù hợp nếu áp dụng ngay điện một giá. Song nếu áp dụng cách tính điện theo bậc thang, cũng cần chú ý tính toán hợp lý khoảng cách giữa các bậc.

Giá điện bậc thang là tốt nhất, nhưng sẽ phải điều chỉnh

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cho rằng, không có phương án nào khác tốt hơn giá điện bậc thang, nhưng từng bậc và giá từng bậc ra sao thì cần nghiên cứu đảm bảo hiệu quả, lợi ích Nhà nước - doanh nghiệp - người dân.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh thông tin, Bộ Công Thương chủ động nghiên cứu đưa ra đề xuất phương án điện một giá, để cố gắng nhằm đáp ứng mục tiêu công khai, minh bạch, dễ tính toán và đảm bảo sự tin cậy. Tuy nhiên, phương án này sau khi cân nhắc, tính toán và nhận sự góp ý thì “không thực sự phù hợp, không có điều kiện thực hiện khả thi sau này”.

Ông phân tích, phương án một giá điện được đưa ra trong đề xuất đang “đánh đồng giữa các đối tượng sử dụng điện, vi phạm nguyên tắc trong xây dựng biểu giá bán lẻ điện là đảm bảo tiết kiệm năng lượng”. Nghĩa là, bất kể ai, người sử dụng nhiều hay ít điện đều chỉ có một giá đó thôi.

Ông yêu cầu Cục Điều tiết điện lực kiểm tra, làm rõ, xác thực lại các con số tính toán phương án giá điện bậc thang. Tr.X

Văn Nguyễn
TIN LIÊN QUAN

Giá điện: 3 hay 5 bậc không hợp lí bằng giãn cách trong các bậc

Thế Lâm |

Phương án điện 1 giá không ổn ngay từ ban đầu đã được rút bỏ. Thay vào đó, Bộ Công thương đang tiếp tục lấy ý kiến cho biểu giá điện 5 bậc đang được đề xuất.

Giá điện bậc thang là tốt nhất, nhưng sẽ phải điều chỉnh

Cường Ngô |

Chiều 18.8, báo cáo với Bộ trưởng Bộ Công Thương về dự thảo phương án tính giá điện, Cục Điều tiết Điện lực kiến nghị cho rút các phương án tính điện một giá. Nêu quan điểm về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cho rằng, không có phương án nào khác tốt hơn giá điện bậc thang, nhưng từng bậc và giá từng bậc ra sao thì cần nghiên cứu đảm bảo hiệu quả, lợi ích Nhà nước - doanh nghiệp - người dân.

Giá điện: Cần tìm ra giải pháp lợi ích nhất cho số đông

LÊ THANH PHONG |

Sẽ không có phương án giá điện nào thỏa mãn 100% người dân. Bởi vì mỗi người mỗi ý kiến, mỗi cách tính toán khác nhau, tiêu thụ điện khác nhau. Cho nên, việc của nhà quản lý là tìm ra giải pháp lợi ích nhất cho số đông.

Đề xuất bỏ phương án tính điện 1 giá, lấy ý kiến giá điện 5 bậc

Cường Ngô |

Chiều 18.8, báo cáo với Bộ trưởng Công Thương về dự thảo phương án tính giá điện, Cục Điều tiết Điện lực kiến nghị Bộ trưởng cho rút các phương án giá điện 2A và 2B, đồng thời tiếp tục xin ý kiến về phương án 1 về cải tiến giá điện bậc thang cho các khách hàng sinh hoạt.

Dự báo thời tiết đêm giao thừa Tết Nguyên đán Quý Mão 2023

AN AN - MINH HÀ |

Cơ quan khí tượng nhận định ít có khả năng xuất hiện thời tiết cực đoan trong đêm giao thừa Tết Nguyên đán 2023.

Vì sao Đại học quốc gia Hà Nội giới hạn thi đánh giá năng lực 2 lần?

Linh Chi - Dương Anh |

Từ năm 2023, Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN) sẽ giới hạn mỗi thí sinh chỉ được đăng ký thi đánh giá năng lực tối đa 2 lần. Điều này được GS.TS Tiến Thảo - Giám đốc Trung tâm khảo thí ĐHQGHN lý giải là do muốn tạo công bằng cho các thí sinh.

Khán giả Việt Nam tiếc nuối chia tay huấn luyện viên Park Hang-seo

Chi Trần |

Người hâm mộ Việt Nam tiếc nuối khi phải nói lời chia tay huấn luyện viên Park Hang-seo sau hơn 5 năm gắn bó.

Tranh luận trả lương tháng 13 và thưởng Tết nguyên đán

TUỆ NHI |

Dù đã 26 tháng Chạp nhưng nhiều người vẫn chưa được nhận lương tháng thứ 13 hay tiền thưởng Tết và đùa rằng với họ niềm vui xuân vẫn chưa về.

Giá điện: 3 hay 5 bậc không hợp lí bằng giãn cách trong các bậc

Thế Lâm |

Phương án điện 1 giá không ổn ngay từ ban đầu đã được rút bỏ. Thay vào đó, Bộ Công thương đang tiếp tục lấy ý kiến cho biểu giá điện 5 bậc đang được đề xuất.

Giá điện bậc thang là tốt nhất, nhưng sẽ phải điều chỉnh

Cường Ngô |

Chiều 18.8, báo cáo với Bộ trưởng Bộ Công Thương về dự thảo phương án tính giá điện, Cục Điều tiết Điện lực kiến nghị cho rút các phương án tính điện một giá. Nêu quan điểm về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cho rằng, không có phương án nào khác tốt hơn giá điện bậc thang, nhưng từng bậc và giá từng bậc ra sao thì cần nghiên cứu đảm bảo hiệu quả, lợi ích Nhà nước - doanh nghiệp - người dân.

Giá điện: Cần tìm ra giải pháp lợi ích nhất cho số đông

LÊ THANH PHONG |

Sẽ không có phương án giá điện nào thỏa mãn 100% người dân. Bởi vì mỗi người mỗi ý kiến, mỗi cách tính toán khác nhau, tiêu thụ điện khác nhau. Cho nên, việc của nhà quản lý là tìm ra giải pháp lợi ích nhất cho số đông.

Đề xuất bỏ phương án tính điện 1 giá, lấy ý kiến giá điện 5 bậc

Cường Ngô |

Chiều 18.8, báo cáo với Bộ trưởng Công Thương về dự thảo phương án tính giá điện, Cục Điều tiết Điện lực kiến nghị Bộ trưởng cho rút các phương án giá điện 2A và 2B, đồng thời tiếp tục xin ý kiến về phương án 1 về cải tiến giá điện bậc thang cho các khách hàng sinh hoạt.