Nới lỏng và cụ thể hóa điều kiện vay vốn
Đại diện nhiều doanh nghiệp (DN) cho rằng, có quá nhiều điều kiện giải ngân khắt khe khiến các DN không thể tiếp cận được gói hỗ trợ này. Đáng lưu ý, với các quy định quá chặt chẽ, rất khó có DN có thể tiếp cận được nguồn vốn vay. Theo đánh giá của TS Cấn Văn Lực và nhóm tác giả thuộc Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV (BTRI), điều kiện đặt ra còn chưa phù hợp, chưa sát thực tiễn trong khi quy trình, thủ tục còn phức tạp, xử lý lâu là những yếu tố nhiều DN e ngại, tự xoay xở. Vì vậy, gói 16.000 tỉ đồng đến nay vẫn chưa giải ngân được.
Xuất phát từ thực tế này, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) mới đây vừa trình Chính phủ xem xét, sửa một số điều kiện tại Nghị quyết 42 của Chính phủ và Quyết định 15/2020/QĐ-TTg về thực hiện chính sách hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch COVID-19 nhằm tạo điều kiện cho DN vay vốn. Một điều chỉnh quan trọng là điều kiện khó khăn về tài chính sẽ được cụ thể hơn khi được sửa thành “người sử dụng lao động (NSDLĐ) có doanh thu quý I/2020 giảm 20% trở lên so với quý IV/2019 hoặc doanh thu của quý liền kề trước thời điểm xét hưởng giảm 20% trở lên so với cùng kỳ năm 2019”.
Đáng chú ý, Bộ LĐTBXH cũng kiến nghị điều chỉnh hồ sơ, trình tự, thủ tục vay vốn, phê duyệt cho vay và tổ chức giải ngân. Theo đó, hồ sơ vay vốn thực hiện theo biểu mẫu ban hành, NSDLĐ tự kê khai và tự chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực về số lao động ngừng việc, số liệu xác định doanh thu đáp ứng điều kiện vay vốn theo quy định.
Cần kéo dài thời hạn cho vay
Ông Nguyễn Tuấn Anh - Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) - đánh giá, sau khi có sự điều chỉnh, hy vọng gói hỗ trợ này sẽ được đẩy nhanh tiến độ giải ngân và triển khai hiệu quả trong thực tế.
Theo nhiều chuyên gia tài chính ngân hàng, việc sửa quy định về mức sụt giảm doanh thu 20% của DN trong điều kiện cho vay đã cụ thể hóa tiêu chí xét duyệt hồ sơ cho DN, tạo điều kiện cho DN tiếp cận được nguồn vốn vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội.
Tuy nhiên, bên cạnh việc nới lỏng điều kiện vay vốn, một số ý kiến cũng cho rằng, cần xem xét điều chỉnh thêm các quy định về thời gian vay cũng đối tượng vay vốn để nâng cao hiệu quả của gói hỗ trợ 16.000 tỉ đồng. Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân và triển khai hiệu quả gói hỗ trợ trả lương này, TS Cấn Văn Lực và nhóm tác giả thuộc Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV (BTRI) nói rằng, bên cạnh việc phải nới điều kiện cho vay, cũng cần xem xét thời hạn cho vay nên dài hơn, từ 6-12 tháng. Đồng thời, xem xét mở rộng đối tượng hỗ trợ sang cả lao động phi chính thức.
Thực tế theo đề xuất điều chỉnh mà Bộ LĐTBXH trình Thủ tướng Chính phủ, dù thời gian lao động ngừng việc được hỗ trợ được điều chỉnh trong khoảng tính từ tháng 4-12.2020 (trước đó từ tháng 4-6.2020), song thời gian hỗ trợ cho vay vẫn không quá 3 tháng. Đặt trong bối cảnh những tác động của dịch bệnh COVID-19 kéo dài suốt từ tháng 4.2020 đến nay, tác động sâu rộng và có thể còn kéo dài tới mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội, mức hỗ trợ cho vay không quá 50% lương tối thiểu vùng/người/tháng trong tối đa không quá 3 tháng cũng được coi là một yếu tố không thực sự hấp dẫn các DN tìm đến gói cho vay này.
TS Cấn Văn Lực và nhóm tác giả thuộc Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV (BTRI) khi đề xuất Chính phủ, các bộ, ngành sớm xây dựng một số chính sách, gói hỗ trợ bổ sung cũng cho rằng, các gói hỗ trợ mới phải đảm bảo được các nguyên tắc cơ bản. Đầu tiên là cần đảm bảo quy mô phải đủ lớn và thời gian phù hợp (có thể từ quý IV/2020 đến hết năm 2021) mới có thể giúp người dân, DN vượt khó. Đồng thời phải đảm bảo độ bao phủ đến cả lao động không chính thức (tự do), vì đây là đối tượng dễ bị tổn thương nhất, đến cả DN nhỏ và lớn vì cả hai đều chịu tác động tiêu cực (tất nhiên là có điều kiện như nêu dưới đây).
