Thảo dược quý trên đất khó
Hiện nay, huyện Ba Chẽ có diện tích trồng trà hoa vàng trên 200 ha, trong đó có 100 ha đã cho thu hoạch với trên 500 hộ trồng.
Năm 2019, huyện Ba Chẽ phối hợp nghiên cứu, đánh giá một số tác dụng dược lý của các hoạt chất trong trà hoa vàng đối với sức khỏe con người. Kết quả nghiên cứu cho thấy, hầu hết đều có công dụng tốt cho sức khỏe, như: Ngăn ngừa ung thư, chống oxy hóa, chống độc, ức chế khối u, giảm stress...
Giá trị là vậy nhưng cây trà hoa vàng sinh trưởng phát triển chậm, phải hơn 5 năm mới có hoa. Bên cạnh một số loại sâu bệnh thì một năm cây lên đọt non 2 lần, khi lên đọt non có hoa thì hoa sẽ bị héo dẫn đến sản lượng giảm.
Hiện trà hoa vàng có giá bán khoảng 15 triệu đồng/kg hoa sấy khô, hoa tươi thu mua với giá 600.000 đồng/kg.
Năm 2022, sản lượng thu hoạch trà hoa vàng tươi 20 tấn/năm. Doanh thu từ cây trà hoa vàng trên địa bàn huyện đạt khoảng trên 20 tỉ đồng.
Nỗ lực nhân giống để phát triển
Với mong muốn bảo tồn, phát triển nguồn gen dược liệu quý này, trong những năm qua, Công ty CP Kinh doanh Lâm sản Đạp Thanh (huyện Ba Chẽ) đã thực hiện đề tài "Nghiên cứu xây dựng kỹ thuật nhân giống và quy trình sản xuất các sản phẩm trà hoa vàng". Nhóm nghiên cứu đã áp dụng thành công mô hình nhân giống cây trà hoa vàng bằng phương pháp giâm hom, đáp ứng được nhu cầu về giống cho trồng cây trà hoa vàng trên quy mô lớn.
Ông Nịnh Văn Trắng - Giám đốc công ty CP Kinh doanh Lâm sản Đạp Thanh - chia sẻ: “Trà hoa vàng vốn mọc tự nhiên trong những cánh rừng ở Ba Chẽ. Từ năm 2006, thương lái Trung Quốc thu mua cả hoa, lá, cây, rễ trà hoa vàng. Giá cả có lúc cao điểm 2 triệu đồng/kg hoa tươi. Bà con thi nhau tìm, khai thác dẫn đến ngày càng cạn kiệt. Đầu năm 2009, tôi nảy ra ý tưởng mua lại của bà con mang về vườn nhà trồng để nhân giống. Là người đầu tiên mang trà hoa vàng từ rừng về nhà, lúc đầu cũng rất lo lắng.”
Từ sự thành công của ông Nịnh Văn Trắng, nhiều người dân trên địa bàn cũng học và làm theo. Ông Đàm Văn Cường - xã Thanh Sơn, huyện Ba Chẽ cho biết: “Năm 2014, gia đình đã mạnh dạn chuyển đổi 2 ha sang trồng cây trà hoa vàng, đến nay đã cho thu hoạch khoảng 300 triệu đồng/năm. Những cây trà hoa vàng trưởng thành có giá từ 3 đến 10 triệu đồng/cây. Bởi thế, gia đình trồng gần nhà để tiện trông coi bảo vệ”.
Bà Thân Thị Thúy Hảo - Phó Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Ba Chẽ - thông tin thêm: “Địa phương vẫn sẽ tiếp tục hỗ trợ nhân dân theo Nghị quyết 194/2019/NQ-HĐND của tỉnh Quảng Ninh. Theo đó sẽ hỗ trợ 70% chi phí giống cho người sản xuất tham gia dự án liên kết giữa người dân và doanh nghiệp, tổng mức hỗ trợ không quá 500 triệu đồng. Đến nay, địa phương đã triển khai được 9 mô hình liên kết và đã làm một mã vùng trồng trà hoa vàng để phục vụ cho xuất khẩu. Hiện tại, trà hoa vàng đã được chứng nhận là sản phẩm OCOP 5 sao của tỉnh".
