Binance, sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất thế giới, thông báo vào hôm 8.11 rằng, họ đã đạt được thỏa thuận mua lại đối thủ cạnh tranh FTX. Các điều khoản của giao dịch hiện chưa được tiết lộ. Nhưng theo ghi nhận, FTX từng được định giá tới 32 tỉ USD hồi tháng 1 năm nay.
Động thái này được dự báo sẽ thu hút sự giám sát ngày càng chặt chẽ từ phía cơ quan quản lý trên toàn thế giới với tiền điện tử. Đồng thời cũng giáng một đòn mạnh mẽ vào hình ảnh của nhà sáng lập FTX - ông Sam Bankman Fried, vốn trước đây được biết đến như một người tiên phong thúc đẩy sự phát triển của tiền số.
Cuộc so găng giữa hai gã khổng lồ
Binance từ lâu đã trở thành sàn giao dịch tiền điện tử hàng đầu. Theo Bloomberg, công ty này ghi nhận doanh thu ít nhất 20 tỉ USD/ngày vào năm ngoái. Người dùng sử dụng Binance để đổi USD thành Bitcoin, Ether hoặc Dogecoin, đồng thời giao dịch các sản phẩm tài chính rủi ro hơn của Binance.
Vào năm 2019, doanh nhân trẻ Sam Bankman Fried đã thành lập sàn giao dịch FTX, tiếp cận một thế hệ nhà đầu tư tò mò vào thế giới tiền điện tử. Ở thời đỉnh cao từ 2020 - 2021, FTX là một trong những nền tảng có tốc độ phát triển thần tốc với doanh thu tăng hơn 1.000%.
Bankman Fried nhờ đó lên như "diều gặp gió", nổi đình đám trong giới tiền mã hoá. Ông rót hàng triệu USD vào chính trị với lập luận rằng, tiền điện tử sẽ dân chủ hoá nền tài chính. Thậm chí, doanh nhân trẻ còn mạnh tay mua quyền đặt tên cho sân vận động Miami Heat, hiện là FTX Arena với giá 135 triệu USD. FTX còn đóng vai người hùng khi cứu trợ các doanh nghiệp khó khăn bằng các khoản vay trị giá hàng trăm triệu USD, từ đó củng cố sức mạnh của đế chế tiền điện tử.
Góc khuất được hé lộ
Vào ngày 2.11 vừa qua, trang CoinDesk bất ngờ công bố bản cân đối kế toán không mấy khoẻ mạnh của một doanh nghiệp có liên quan đến FTX là quỹ phòng hộ Alameda Research. Chỉ bốn ngày sau đó, Changpeng Zhao (CZ) thông báo sẽ bán bớt 2 tỉ USD mà Binance sở hữu tại FTT, một mã tiền số của FTX.
“Hành động thanh lý FTT của chúng tôi chỉ là quản lý rủi ro sau bài học từ LUNA” - CZ đăng tweet.
So sánh này khiến nhiều người không khỏi ngạc nhiên, bao gồm cả Bankman Fried. Ông bình luận: "Một đối thủ cạnh tranh đang cố gắng đeo bám chúng tôi bằng những tin đồn thất thiệt. FTX vẫn ổn, tài sản vẫn ổn".
Nhưng ngày càng có nhiều nhà phân tích ủng hộ quan điểm rằng, Alameda Research đã âm thầm vỡ nợ. Báo cáo tài chính của Alameda tiết lộ phần lớn tài sản của Alameda (tổng trị giá khoảng 14,6 tỉ USD) được tạo thành từ các mã thông báo FTT. Điều này đồng nghĩa với việc Alameda không nắm giữ nhiều tài sản của mình bằng tiền pháp định hay tiền điện tử được giao dịch rộng rãi như Bitcoin, thay vào đó là một mã thông báo kém thanh khoản được kiểm soát bởi công ty khác do Bankman Fried điều hành, ở đây là sàn FTX.
Hơn nữa, Alameda nắm giữ lượng FTT tương đương khoảng 6,1 tỉ USD. Trong khi FTX tuyên bố rằng tổng lượng FTT đang lưu hành chỉ có giá trị khoảng 5,1 tỉ USD.
Chính vì vậy, trong hai ngày qua, hàng trăm triệu USD tiền mã hoá đã bị rút khỏi FTX, phản ánh nỗi sợ hãi dâng cao. Điều này bất ngờ đẩy FTX vào tình trạng thiếu hụt tiền mặt trầm trọng. Đến nỗi vào sáng 8.11, họ đã phải ngừng xử lý yêu cầu rút tiền của khách hàng. Và vài giờ sau đó, CZ thông báo Binance sẽ mua lại FTX với dòng tweet: “FTX đã yêu cầu sự giúp đỡ của chúng tôi. Đây là thỏa thuận không ràng buộc".
Diễn biến đầy bất ngờ, rạng sáng 11.10, phát ngôn viên của Binance xác nhận rằng, sàn giao dịch tiền điện tử này đã huỷ bỏ quyết định mua lại FTX. Binance nói rõ, ban đầu họ hy vọng có thể hỗ trợ người dùng của FTX để cung cấp thanh khoản. Tuy nhiên, vấn đề này nằm ngoài tầm kiểm soát và khả năng của Binance.
Cơn địa chấn trong lòng thị trường tiền số
Ngay lập tức, tin tức này đã gây ra cơn địa chấn tới thị trường tiền điện tử. Chỉ trong 24h, Bitcoin giảm 10% còn Ether mất hơn 17%. Đồng FTX thậm chí còn lao dốc không phanh hơn 70%.
Bà Kristin Smith - Giám đốc điều hành Hiệp hội Blockchain - dự báo rằng, việc mua bán sẽ khiến Bankman Fried bị lùi bước trong các cuộc đàm phán pháp lý về tiền điện tử tại Hoa Kỳ. Đồng thời, sự sụp đổ của FTX có thể dẫn đến động thái siết chặt quy định hơn của các nhà lập pháp với những sàn giao dịch lớn.
Nhiều người khác còn lo ngại rằng, thỏa thuận sẽ thúc đẩy giám sát chống độc quyền ở các khu vực pháp lý nghiêm ngặt hơn trên toàn thế giới, bao gồm cả ở EU.
Tại Việt Nam, đại diện lãnh đạo của Ngân hàng Nhà nước đã nhiều lần phát đi thông điệp rõ ràng rằng, Bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác không phải là tiền tệ và phương thức thanh toán hợp pháp tại Việt Nam. Việc phát hành, cung ứng, sử dụng Bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác làm phương tiện thanh toán là hành vi bị cấm tại Việt Nam.
