Theo đó, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành đã chủ trì buổi làm việc với lãnh đạo Bộ Công Thương về báo cáo bổ sung, làm rõ một số nội dung của Quy hoạch Điện VIII theo Công văn số 3787 ngày 4.7 của Bộ Công Thương.
Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Công Thương rà soát, bổ sung báo cáo Chính phủ các dự án điện than, điện khí đã có trong Quy hoạch Điện VII điều chỉnh đến nay không đưa vào dự thảo Quy hoạch Điện VIII (theo yêu cầu thực hiện các cam kết tại COP26) có bảo đảm tính pháp lý không?
Về việc xem xét đưa lại dự thảo Quy hoạch Điện VIII hơn 2.428 MW công suất điện mặt trời đã có trong Quy hoạch Điện VII điều chỉnh, Phó Thủ tướng yêu cầu cần chia ra các nhóm dự án: Đã hoàn thành đầu tư xây dựng; đã cấp đất và ký hợp đồng mua sắm thiết bị; đã có chủ trương đầu tư và đã cấp đất; đã có chủ trương đầu tư nhưng chưa triển khai thủ tục cấp đất.
Lãnh đạo Chính phủ yêu cầu Bộ Công Thương cần xác định sơ bộ các chi phí, thiệt hại của từng nhóm dự án nêu trên nếu không tiếp tục triển khai; phân tích rõ sự phù hợp, không phù hợp của từng dự án theo các quy định của pháp luật.
Liên quan tới các dự án điện khí LNG nhập khẩu, trong dự thảo Quy hoạch điện VIII thì năng lực nhập khẩu khí LNG đến năm 2030 khoảng 14-18 tỉ m3 và tổng công suất nguồn điện quy hoạch đến năm 2030 là 146.000 MW.
Tuy nhiên, theo mục tiêu Nghị quyết số 55-NQ/TW có nêu “đủ năng lực nhập khẩu khí tự nhiên hoá lỏng LNG khoảng 8 tỷ m3 vào năm 2030 và 15 tỉ m3 vào năm 2045”, “tổng công suất của các nguồn điện đến năm 2030 đạt khoảng 125.000-130.000 MW”.
“Do vậy, Bộ Công Thương cần có quan điểm về nội dung trên có cần báo cáo, xin ý kiến Bộ Chính trị hay không?”, Phó Thủ tướng yêu cầu.
Các vấn đề trên được Phó thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương khẩn trương bổ sung, làm rõ, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 21.7.2022.
Theo số liệu của Bộ Công Thương, đến thời điểm hiện nay có 175 dự án điện mặt trời được phê duyệt, bổ sung quy hoạch, với tổng công suất 15.301 MW. Đến cuối 2020 có 131 dự án vận hành, công suất 8.736 MW.
Tại dự thảo Quy hoạch Điện VIII đã trình Thủ tướng Chính phủ xem xét phê duyệt, trong 10 năm (2021-2030) sẽ giữ nguyên công suất điện mặt trời như hiện tại là 8.736 MW trên tổng số 15.301 MW, còn phần công suất dư thừa trên 6.564 MW thì giãn tiến độ tới sau 2030.
Nhưng cuối tháng 5.2022, Bộ Công Thương có văn bản xin ý kiến Chính phủ về hướng xử lý với số dự án điện mặt trời phải giãn tiến độ đến sau 2030. Đây là các dự án có trong quy hoạch, đã được chấp thuận đầu tư hoặc có trong quy hoạch nhưng chưa được chấp thuận đầu tư (với công suất khoảng 4.136 MW). Đề nghị này khác với các báo cáo trước đây nên Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương có quan điểm rõ ràng về đề xuất hướng xử lý.
Ở lần giải trình gửi Thủ tướng đầu tháng 7.2022, Bộ Công Thương đề xuất cho triển khai tiếp khoảng 2.428 MW để vận hành thương mại tới năm 2030. Trong đó các dự án hoặc phần dự án điện mặt trời đã hoàn thành thi công là gần 453 MW (ước tính tổng số tiền đã đầu tư khoảng 11.800 tỉ đồng); các dự án đã quy hoạch, chấp thuận nhà đầu tư nhưng chưa vận hành gần 1.976 MW.
Lý do được bộ này đưa ra khi đề nghị triển khai tiếp các dự án trên là để "tránh rủi ro pháp lý, khiếu kiện và đền bù cho các nhà đầu tư". Bộ Công Thương lưu ý, các dự án được xem xét triển khai để vận hành thương mại phải tuân thủ pháp luật về đầu tư, xây dựng, khả năng hấp thụ của hệ thống điện và khả năng giải toả công suất của lưới điện. Số dự án này cũng phải tuân thủ đúng cơ chế giá tại thời điểm đưa vào vận hành, chủ đầu tư tự chịu trách nhiệm về hiệu quả.
Nếu số dự án này được Thủ tướng chấp thuận triển khai tiếp, tổng công suất nguồn điện của hệ thống đạt gần 133.879 MW vào 2030 với phương án cơ sở và 148.359 MW ở kịch bản phụ tải cao cho điều hành.
